آتش‌سوزی یکی از خطرناک‌ترین حوادثی است که ممکن است در خانه، محل کار، مدرسه، فروشگاه یا هر مکان دیگری اتفاق بیفتد. آتش می‌تواند در عرض چند دقیقه همه چیز را از بین ببرد و حتی جان انسان‌ها را به خطر بیندازد. به همین دلیل، استفاده از سیستم اعلام حریق بسیار مهم و ضروری است. اما این سیستم دقیقاً چیست، چگونه کار می‌کند و چرا وجود آن اهمیت دارد؟ در ادامه با زبان ساده و کامل به این سؤال‌ها پاسخ می‌دهیم.

سیستم اعلام حریق چیست؟

سیستم اعلام حریق یک مجموعه از تجهیزات و دستگاه‌هاست که برای تشخیص سریع آتش، دود یا گرما و هشدار دادن به افراد طراحی شده است. این سیستم به محض اینکه متوجه خطر شود، با آژیر، نور چشمک‌زن یا پیام هشدار، ساکنان یا کاربران ساختمان را از وجود آتش‌سوزی باخبر می‌کند.

در بعضی سیستم‌ها، حتی به صورت خودکار با آتش‌نشانی تماس گرفته می‌شود یا پیامی به مدیریت ارسال می‌گردد. در مدل های پیشرفته این سیستم میتوان انواع سناریوهای ممکن را برنامه ریزی کرد. مثلا به محض اعلام خطر، سیستم اعلام حریق بصورت خودکار میتواند درب ها یا پرده های دود بند یا فن های تخلیه دود یا سیستم اطفاء آتش یا غیره را فعال یا غیر فعال کند.

اجزای اصلی سیستم اعلام حریق

یک سیستم کامل اعلام حریق از چند بخش اصلی تشکیل شده است:

1: دتکتورها (آشکارسازها)

دتکتورها دستگاه‌هایی هستند که وظیفه دارند خطر را تشخیص دهند. انواع مختلفی دارند:

• دتکتور دود: وجود دود را در هوا حس می‌کند. بسیار پرکاربرد است.
• دتکتور حرارتی: وقتی دمای هوا به‌طور غیرعادی بالا برود، هشدار می‌دهد.
• دتکتور گاز: وجود گازهایی مانند منوکسید کربن یا گاز طبیعی را تشخیص می‌دهد.
• دتکتور شعله: نور یا شعله مستقیم آتش را تشخیص می‌دهد.

2:  پنل مرکزی (کنترل پنل)

این قسمت، مغز سیستم است. اطلاعات را از دتکتورها دریافت می‌کند و در صورت لزوم، فرمان هشدار می‌دهد. ممکن است به برق شهری و باتری پشتیبان متصل باشد.

3:  آژیر و فلاشر

آژیر صدای بلندی تولید می‌کند که همه را از خطر باخبر می‌سازد. فلاشر یا چراغ هشدار هم نور چشمک‌زن می‌فرستد، مخصوصاً برای محیط‌هایی که افراد کم‌شنوا هستند مفید است.

4: شستی اعلام حریق (Call Point)

اگر کسی متوجه حریق شد ولی سیستم هنوز واکنش نشان نداده بود، می‌تواند با فشردن شستی، سیستم را به حالت هشدار ببرد.

انواع سیستم‌های اعلام حریق

سیستم‌های اعلام حریق به دو دسته اصلی تقسیم می‌شوند:

1: سیستم متعارف (Conventional)

در این سیستم، ساختمان به چند منطقه (زون) تقسیم می‌شود. اگر در یک منطقه خطر تشخیص داده شود، فقط محل کلی آن منطقه مشخص می‌شود. برای ساختمان‌های کوچک‌تر مناسب است.

2:  سیستم آدرس‌پذیر (Addressable)

در این مدل، هر دتکتور یا تجهیز، آدرس مخصوص خود را دارد. بنابراین محل دقیق حریق مشخص می‌شود. برای ساختمان‌های بزرگ، بیمارستان‌ها، برج‌ها و مراکز مهم کاربرد دارد.

 چرا باید از سیستم اعلام حریق استفاده کنیم؟

• نجات جان انسان‌ها: تشخیص سریع آتش می‌تواند از مرگ و جراحت جلوگیری کند.
• کاهش خسارت مالی: اگر آتش سریعاً مهار شود، آسیب زیادی به وسایل وارد نمی‌شود.
• افزایش ایمنی ساختمان: برخی قوانین شهرداری و آتش‌نشانی، نصب این سیستم را الزامی کرده‌اند.
• اطمینان خاطر: حضور این سیستم باعث آرامش خاطر ساکنان و کارکنان می‌شود.

کجا باید سیستم اعلام حریق نصب شود؟

نصب این سیستم در مکان‌های زیر ضروری یا توصیه شده است:

• خانه‌های چند طبقه
• آپارتمان‌ها و برج‌ها
• مدرسه‌ها و دانشگاه‌ها
• مراکز تجاری و فروشگاه‌ها
• هتل‌ها و بیمارستان‌ها
• کارخانه‌ها و کارگاه‌ها

نگهداری و تست منظم

برای اینکه سیستم اعلام حریق همیشه آماده باشد، باید:

• باتری‌ها را به‌موقع تعویض کنید.
• دتکتورها را هر چند وقت یک‌بار تمیز کنید.
• آژیر و شستی را تست کنید.
• از شرکت‌های معتبر برای سرویس دوره‌ای کمک بگیرید.