تفاوت دتکتور دودی و حرارتی چیست؟ این سوال، یکی از پرسشهای کلیدی در طراحی و اجرای سیستمهای اعلام حریق است که نقش مهمی در افزایش ایمنی ساختمان و کاهش خسارات جانی و مالی دارد. دتکتور دودی یک سری ویژگیهای منحصر به فرد خودش را دارد و دتکتور حرارتی نیز به همین شکل. لذا آگاهی از عملکرد، کاربرد و محدودیتهای هر یک از این دتکتورها به طراحان سیستمهای ایمنی، مالکان ساختمانها و مدیران فنی کمک میکند تا انتخاب بهینهای داشته باشند و ترکیبی موثر از تجهیزات اعلام حریق را برای محیطهای مختلف فراهم کنند. امروز و در این مقاله قصد داریم به طور کامل به معرفی تفاوت دتکتور دودی و حرارتی بپردازیم. با ما همراه باشید.
دتکتور دودی چیست؟
دتکتور دودی یکی از مهمترین تجهیزات سیستم اعلام حریق است که وظیفه تشخیص زود هنگام دود ناشی از آتش سوزی را بر عهده دارد و با شناسایی ذرات دود در هوا، قبل از گسترش شعلهها هشدار لازم را صادر میکند. این تجهیز ایمنی معمولا در فضاهای مسکونی، اداری، تجاری و صنعتی نصب میشود و نقش حیاتی در افزایش ایمنی ساختمان و کاهش خسارات جانی و مالی دارد. عملکرد دتکتور دودی بر اساس دو فناوری رایج اپتیکال و یونیزاسیون انجام میشود که هر کدام برای تشخیص نوع خاصی از دود مناسب هستند.
دتکتورهای دودی نوری با استفاده از پرتو نور، ورود ذرات دود به محفظه حسگر را تشخیص میدهند و برای آتش سوزیهای کند و دود زا ایده آل میباشند، در حالی که دتکتورهای یونیزاسیون نسبت به آتشهای شعله ور و سریع واکنش سریعتری دارند. استفاده از دتکتور دودی استاندارد و نصب اصولی آن مطابق با ضوابط ایمنی، یکی از ایمنترین راهکارها برای پیشگیری از حوادث ناگوار آتش سوزی و ارتقای سطح امنیت ساختمان محسوب میشود.
بیشتر بخوانید: دتکتور ترکیبی چیست
دتکتور حرارتی چیست؟
اما دتکتور حرارتی یکی دیگر از اجزای کلیدی سیستم اعلام حریق است که با تشخیص افزایش غیر عادی دما یا رسیدن حرارت محیط به یک حد مشخص، وقوع آتش سوزی را شناسایی کرده و فرمان هشدار را صادر میکند. این نوع دتکتور بر خلاف دتکتور دودی، به دود یا گازهای ناشی از حریق حساس نیست و به همین دلیل گزینهای ایده آل برای فضاهایی مانند آشپزخانههای صنعتی، موتور خانهها، پارکینگها و غیره به شمار میرود که در آنها وجود بخار، گرد و غبار یا دود عادی میتواند باعث آلارم کاذب شود.
این دتکتورها معمولا در دو نوع ثابت و افزایشی طراحی میشود. نوع ثابت زمانی فعال میشود که دمای محیط به حد آستانه تعیین شده برسد و نوع افزایشی تغییرات سریع دما را در بازه زمانی کوتاه تشخیص میدهد. استفاده از دتکتور حرارتی استاندارد و نصب صحیح آن، نقش مهمی در افزایش ایمنی ساختمان، تکمیل عملکرد سایر حسگرهای اعلام حریق و کاهش خطاهای هشدار در شرایط خاص محیطی دارد و به همین دلیل در طراحی حرفهای سیستمهای ایمنی جایگاه ویژهای دارد.
بیشتر بخوانید: ایمنی آتش سوزی در ساختمان تجاری
تفاوت دتکتور دودی و حرارتی چیست؟
قطعا تا کنون با ماهیت فعالیت هر دو دتکتور آشنا شدید. اما تفاوت دتکتور دودی و حرارتی به همین جا ختم نمیشود. این دو سیستم در کارایی و عملکرد و نیز دچار اختلافاتی هستند. در این قسمت از مقاله قصد داریم به بررسی 7 مورد از تفاوت دتکتور دودی و حرارتی بپردازیم. با ما همراه باشید:
تفاوت در نوع عامل تشخیص حریق
یکی از اصلیترین تفاوت دتکتور دودی و حرارتی به نوع عامل تشخیص آتش سوزی باز میگردد. دتکتور دودی با شناسایی ذرات دود معلق در هوا، وقوع حریق را در مراحل اولیه تشخیص میدهد و معمولا قبل از افزایش شدید دما فعال میشود، به همین دلیل برای فضاهای مسکونی و اداری بسیار کاربردی است. در سوی مقابل، دتکتور حرارتی بر اساس افزایش دما یا رسیدن حرارت محیط به یک آستانه مشخص عمل میکند و زمانی فعال میشود که گرمای ناشی از آتش به سطح معینی برسد. این تفاوت در عملکرد باعث میشود هر کدام از این تجهیزات اعلام حریق برای شرایط محیطی و نوع کاربری خاصی مناسب باشند.
سرعت واکنش به آتش سوزی
از نظر سرعت تشخیص، دتکتور دودی معمولا واکنش سریعتری نسبت به دتکتور حرارتی دارد، زیرا دود اغلب زودتر از افزایش شدید دما در محیط پخش میشود. به همین دلیل استفاده از دتکتور دودی در فضاهایی که نیاز به هشدار زود هنگام وجود دارد، نقش مهمی در کاهش خسارات جانی و مالی ایفا میکند. اما دتکتور حرارتی معمولا با تاخیر بیشتری فعال میشود، زیرا ابتدا باید دمای محیط افزایش یابد یا تغییرات ناگهانی حرارت رخ دهد. این تفاوت دتکتور دودی و حرارتی باعث میشود که دتکتور حرارتی بیشتر به عنوان مکمل سیستم اعلام حریق مورد استفاده قرار گیرد.
محل نصب و کاربرد
تفاوت دتکتور دودی و حرارتی از نظر محل نصب نیز بسیار قابل توجه میباشد. دتکتور دودی برای فضاهای تمیز مانند اتاق، سالنها کوچک و بزرگ، دفاتر اداری و راهروها مناسب است، زیرا در این محیطها دود غیر عادی نشانهای از خطر محسوب میشود. در عین حال، دتکتور حرارتی برای مکانهایی مانند آشپزخانه، پارکینگ، موتور خانه و محیطهای صنعتی توصیه میشود که وجود بخار، گرد و غبار یا دود عادی میتواند باعث آلارم کاذب در دتکتور دودی شود. به همین منظور شما میبایست با انتخاب دتکتور مناسب، ایمنی محیط را تضمین نمایید.
میزان آلارم کاذب
یکی دیگر از تفاوت مهم بین دتکتور دودی و حرارتی، میزان حساسیت آنها به عوامل محیطی و احتمال ایجاد و به صدا درآوردن آلارم کاذب است. دتکتور دودی به دلیل حساسیت بالا نسبت به ذرات معلق، ممکن است در محیطهای پر گرد و غبار یا دارای بخار دچار هشدار اشتباه شود. ولی دتکتور حرارتی به دود یا ذرات معلق واکنش نشان نمیدهد و تنها افزایش دما را تشخیص میدهد. به همین منظور احتمال آلارم کاذب در آن کمتر است. در نتیجه میتوان گفت که دتکتور حرارتی گزینهای مطمئنتر برای محیطهای خاص با شرایط سخت خواهد بود.
نقش آنها در طراحی سیستم اعلام حریق
در طراحی اصولی سیستم اعلام حریق، دتکتور دودی و حرارتی نقشهای متفاوت اما مکملی ایفا میکنند. دتکتور دودی به عنوان حسگر اصلی تشخیص زود هنگام حریق شناخته میشود و در افزایش سرعت واکنش سیستم بسیار موثر است و دتکتور حرارتی بیشتر برای تکمیل پوشش ایمنی و افزایش دقت سیستم در فضاهای خاص به کار میرود. ترکیب هوشمندانه این دو نوع دتکتور، باعث افزایش ایمنی ساختمان، کاهش خطاهای تشخیص و بهبود عملکرد کلی سیستم اعلام حریق میشود و انتخاب آنها باید بر اساس نوع کاربری و شرایط محیطی و همچنین تحلیل صحیح و دقیق تفاوت دتکتور دودی و حرارتی انجام گیرد.
نوع فناوری و ساختار داخلی
یکی دیگر از مهمترین تفاوت دتکتور دودی و حرارتی به فناوری به کار رفته در ساختار داخلی آنها مربوط میشود. همانگونه که پیشتر هم گفتیم، دتکتور دودی معمولا از سنسورهای نوری یا یونیزاسیون برای تشخیص ذرات دود استفاده میکند و به همین دلیل دارای محفظههای حساس به آلودگی هوا است که نیاز به نگهداری و تمیزکاری دورهای دارند. اما دتکتور حرارتی از حسگرهای دما مانند ترمیستور یا المانهای حرارتی بهره میبرد که ساختار سادهتری دارند و کمتر تحت تاثیر آلودگی محیط قرار میگیرند. این تفاوت دتکتور دودی و حرارتی در فناوری باعث میشود دتکتور حرارتی دوام بالاتری در شرایط سخت محیطی داشته باشد و برای فضاهای صنعتی انتخاب مناسبتری محسوب شود.
هزینه، نگهداری و طول عمر
اما در نهایت، از نظر هزینه و نگهداری نیز تفاوت دتکتور دودی و حرارتی قابل توجه است. دتکتورهای دودی به دلیل حساسیت بالاتر و فناوری پیچیدهتر، قیمت بیشتری داشته و برای حفظ عملکرد دقیق آن، نیاز به بازبینی و سرویس منظمتری احساس میشود. اما دتکتور حرارتی هزینه اولیه کمتری دارد و به دلیل ساختار سادهتر، نگهداری آسانتر و طول عمر بیشتری ارائه میدهد. لذا در پروژههای بزرگ یا محیطهایی با بودجه محدود، استفاده از دتکتور حرارتی از نظر اقتصادی مقرون به صرفهتر میباشد و این در حالی است که دتکتور دودی بیشتر برای فضاهای حساس و نیازمند هشدار سریع توصیه میشود.
چه زمانی از دتکتور دودی استفاده کنیم و چه از زمانی از دتکتور حرارتی؟
حال که به طور کامل به تفاوت دتکتور دودی و حرارتی آشنا شدید، ممکن این سوال برای شما به وجود بیاید که استفاده از هر کدام از این دتکتورها چه زمانی جایز است؟ به طور کلی، انتخاب بین دتکتور دودی و حرارتی به نوع محیط، شرایط کاری و اهداف ایمنی بستگی دارد و هر کدام در موقعیتهای خاصی مناسبتر هستند. دتکتور دودی زمانی ایده آل است که هدف تشخیص زود هنگام حریق و جلوگیری از گسترش شعلهها باشد. به همین دلیل در فضاهای مسکونی، اداری، سالنها و راهروها که وجود دود غیر عادی نشانهای از آتش سوزی است، بهترین کارایی را دارد. این نوع دتکتور به سرعت ذرات دود را شناسایی میکند و امکان هشدار فوری برای تخلیه و اقدامات ایمنی را فراهم میکند.
در سوی مقابل، دتکتور حرارتی زمانی مناسب است که محیط ممکن است تحت تاثیر بخار، گرد و غبار یا دود عادی قرار گیرد و دتکتور دودی احتمال آلارم کاذب داشته باشد، مانند آشپزخانههای صنعتی، موتور خانه، پارکینگ و برخی محیطهای صنعتی. در این شرایط، دتکتور حرارتی با شناسایی افزایش دمای واقعی ناشی از حریق، هشدار دقیق و قابل اعتمادی را صادر میکند. شایان ذکر است که در طراحی سیستم اعلام حریق حرفهای، استفاده همزمان از هر دو نوع دتکتور با توجه به شرایط محیطی، بهترین روش برای افزایش ایمنی، کاهش خطاهای هشدار و تضمین حفاظت کامل ساختمان محسوب میشود.
کلام پایانی
همانگونه که دیدید در این مقاله به طور کامل به بررسی تفاوت دتکتور دودی و حرارتی پرداختیم. دانستیم که دتکتور دودی و حرارتی هر کدام نقش منحصر به فردی در حفاظت از ساختمان و ساکنان آن دارند. استفاده هوشمندانه و ترکیبی از این دو نوع دتکتور، ضمن تضمین پوشش ایمنی کامل، باعث افزایش طول عمر تجهیزات، کاهش خطاهای هشدار و ارتقای سطح حفاظت کلی ساختمان میشود و راهکاری استاندارد و حرفهای برای سیستمهای اعلام حریق محسوب میگردد. ضمن سپاس از همراهی شما عزیزان با ما تا پایان این مقاله، امیدواریم مطالب ارائه شده برای شما مفید بوده باشد.
ما در مجموعه اسپین الکتریک آمادهایم که انواع تجهیزات اعلام حریق شامل دتکتور دودی و حرارتی را با بهترین کیفیت و مناسبترین قیمت، به همراه خدمات پس از آن، به شما عزیزان ارائه دهیم. لذا شما همراهان محترم میتوانید جهت دریافت مشاوره رایگان پیش از خرید یا ثبت سفارش، از طریق پلهای ارتباطی با ما تماس حاصل فرمایید.
