بهترین روش اطفای حریق مایعات چیست؟ – بررسی 7 راهکار کلیدی!

در صنعت نفت و گاز که امنیت و پیشگیری از حوادث آتش‌سوزی یکی از مهم‌ترین اولویت‌ها به شمار می‌رود، استفاده از دتکتورهای شعله (Flame Detectors) نقش کلیدی دارد. دتکتورهای شعله به‌عنوان نخستین خط دفاعی در برابر وقوع آتش‌سوزی، باید به‌درستی انتخاب و در چیدمان بهینه نصب شوند تا عملکرد دقیق و بی‌خطایی داشته باشند.

دتکتورهای شعله به طور کلی در دو خانواده اصلی دسته‌بندی می‌شوند:

1. دتکتورهای شعله تابشی: که تابش‌های ناشی از شعله را در طیف‌های مختلف مانند فرابنفش (UV)، مادون‌قرمز تک‌فرکانسی (Single Frequency IR)، ترکیبی UV/IR و مادون‌قرمز چندفرکانسی (Multispectral IR) اندازه‌گیری می‌کنند.
2. دتکتورهای شعله تصویری: که با استفاده از دوربین‌های پیشرفته و الگوریتم‌های پردازش تصویر، شعله‌ها را به صورت تصویری تشخیص می‌دهند.

در این مقاله، به بررسی دقیق‌تر هر یک از این دتکتورها و نکات مهم در طراحی چیدمان دتکتور شعله در صنعت نفت و گاز می‌پردازیم.

دتکتورهای شعله تابشی

دتکتور فرابنفش (UV)

دتکتورهای UV یکی از پرکاربردترین انواع دتکتورهای شعله تابشی هستند، زیرا تقریباً تمام شعله‌ها تابش UV ساطع می‌کنند. این دتکتورها سرعت بالایی در شناسایی آتش دارند اما به دلایل مختلف، محدودیت‌هایی هم دارند.
یکی از مهم‌ترین چالش‌ها برای این نوع دتکتورها، حساسیت بالا به آلارم‌های کاذب ناشی از جوشکاری قوسی، اشعه ایکس و رعد و برق است. همچنین لایه‌های روغن یا دود ناشی از فرایندهای صنعتی می‌توانند روی پنجره دتکتور جمع شده و آن را از کار بیاندازند. به همین دلیل، دتکتورهای UV در محیط‌های پرآلودگی نظیر پالایشگاه‌های نفتی کمتر توصیه می‌شوند.

دتکتور مادون‌قرمز تک‌فرکانسی (Single Frequency IR)

دتکتورهای IR با تشخیص تابش حرارتی شعله‌ها، بسیاری از مشکلات دتکتورهای UV را برطرف کرده‌اند. این دتکتورها نسبت به آلودگی روغنی کمتر حساس هستند، اما تابش حرارتی اجسام داغ یا قطرات آب روی لنز دتکتور ممکن است باعث کاهش حساسیت یا آلارم‌های کاذب شوند.
این دتکتورها عمدتاً برای شناسایی آتش‌های هیدروکربنی که از احتراق گازهای CO₂ داغ ایجاد می‌شوند، بهینه شده‌اند و معمولاً نمی‌توانند تمام انواع شعله‌ها را پوشش دهند.

دتکتورهای ترکیبی UV/IR

دتکتورهای ترکیبی تلاش دارند نقاط قوت دتکتورهای UV و IR را با هم ترکیب کنند، اما این ترکیب گاهی محدودیت‌های هر دو فناوری را هم دارد. به عنوان مثال، آلودگی روغنی و دود می‌توانند دتکتور UV را کور کنند و همچنین مشکلات ناشی از تابش اجسام داغ در بخش IR باقی می‌ماند. به همین دلیل، این نوع دتکتورها در کاربردهای حساس و پیچیده صنعت نفت و گاز کمتر توصیه می‌شوند.

بیشتر بخوانید: طراحی چیدمان دتکتور شعله؛ رویکرد نوین در ۲۰۲۵

دتکتورهای مادون‌قرمز چندفرکانسی (IR3)

یکی از پیشرفته‌ترین دتکتورهای تابشی، نوع چندفرکانسی IR است که چند طول موج مادون‌قرمز را هم‌زمان تحلیل می‌کند تا آلارم‌های کاذب کاهش یابد و حساسیت افزایش پیدا کند.
اگرچه این فناوری نسبت به تابش جسم سیاه مقاوم‌تر است، اما در محیط‌های آلوده یا مکان‌های با تابش فلر، ممکن است حساسیت خود را از دست بدهد و خطاهای بیشتری ایجاد کند. به همین دلیل در طراحی چیدمان دتکتور شعله، باید به دقت محل نصب و شرایط محیطی در نظر گرفته شود.

دتکتورهای شعله تصویری (Visual Flame Detectors)

دتکتورهای شعله تصویری نسل جدیدی از فناوری تشخیص آتش هستند که با بهره‌گیری از دوربین‌های پیشرفته و الگوریتم‌های پردازش تصویر، قادر به تشخیص دقیق و هوشمند شعله‌ها هستند. این دتکتورها می‌توانند هر بخش از میدان دید خود را جداگانه تحلیل کنند و تصاویر زنده شعله‌ها را به اپراتور نمایش دهند.

مزایای مهم این نوع دتکتورها عبارتند از:

• کاهش آلارم‌های کاذب به دلیل استفاده از الگوریتم‌های پیشرفته تشخیص ویژگی‌های شعله
• امکان نظارت از راه دور با ارسال تصاویر زنده به اتاق کنترل
• مقاومت بیشتر در برابر منابع تابشی مزاحم مانند تابش CO₂ داغ یا جسم سیاه

با این حال، محدودیت‌هایی نیز وجود دارد؛ به عنوان مثال، این دتکتورها قادر به شناسایی آتش‌های سوخت پاک (Clean-Burning Fires) مانند هیدروژن یا متانول نیستند.

بیشتر بخوانید: راهنمای 0 تا 100 انتخاب دتکتور شعله مناسب برای صنایع فرآیندی

اصول طراحی چیدمان دتکتور شعله در صنعت نفت و گاز

تحلیل ریسک و انتخاب نوع دتکتور

اولین گام در طراحی چیدمان دتکتور شعله، شناسایی نوع سوخت، شرایط محیطی و میزان ریسک آتش‌سوزی است. به عنوان مثال، در مناطق دارای سوخت‌های هیدروکربنی، دتکتورهای IR3 و تصویری اولویت دارند، در حالی که در محیط‌های سرپوشیده یا فضاهای با سوخت پاک، باید دقت بیشتری در انتخاب فناوری داشت.

تعیین محل نصب و جهت‌یابی دتکتورها

محل نصب باید به گونه‌ای انتخاب شود که دتکتورها میدان دید کاملی روی مناطق پرخطر داشته باشند. همچنین فاصله از منابع تابش مزاحم مانند فلرها یا توربین‌های گازی باید به‌دقت محاسبه شود تا از آلارم‌های کاذب جلوگیری شود.

پوشش دهی و تعداد دتکتورها

در طراحی چیدمان، باید اطمینان حاصل کرد که تمام نقاط حساس تحت پوشش دتکتورها قرار گرفته‌اند. تعداد دتکتورها و زاویه دید هر کدام باید به گونه‌ای باشد که کوچک‌ترین شعله یا جرقه در هر نقطه‌ای سریعاً شناسایی شود.

نگهداری و دسترسی آسان

دتکتورها باید در موقعیتی نصب شوند که دسترسی به آن‌ها برای پاکسازی پنجره‌ها و انجام تعمیرات آسان باشد، زیرا آلودگی و خاک‌گرفتگی می‌تواند عملکرد بیم دتکتور را به شدت کاهش دهد.

نتیجه‌گیری

طراحی چیدمان دتکتور شعله در صنعت نفت و گاز، نیازمند شناخت عمیق از فناوری‌های موجود، شرایط محیطی و نوع سوخت مصرفی است. دتکتورهای شعله تابشی و تصویری هرکدام مزایا و محدودیت‌های خاص خود را دارند که باید در طراحی سیستم‌های حفاظت از آتش به‌کار گرفته شوند. برای دستیابی به بالاترین سطح ایمنی، استفاده ترکیبی و هوشمندانه از این فناوری‌ها همراه با چیدمان بهینه، بهترین راهکار است.

شرکت‌های فعال در صنعت نفت و گاز ، با بهره‌گیری از فناوری‌های نوین و طراحی اصولی، می‌توانند سیستم‌های حفاظت از حریق با عملکرد بالا و کمترین آلارم کاذب را فراهم کنند تا امنیت تأسیسات و نیروی انسانی به بهترین شکل تضمین شود.

برای استعلام دقیق قیمت دتکتور شعله و قیمت دتکتور گاز از شرکت اسپین الکتریک، معمولاً باید مستقیماً با واحد فروش شرکت تماس بگیرید.

بیم دتکتورها (Beam Smoke Detectors) از جمله مهم‌ترین تجهیزات سیستم‌های اعلام حریق برای محیط‌های وسیع و باز به شمار می‌روند. این دتکتورها که با استفاده از پرتو نوری کار می‌کنند، به طور خاص برای تشخیص دود و هشدار سریع در هنگام وقوع آتش‌سوزی طراحی شده‌اند. استاندارد EN 54-12، یکی از بخش‌های حیاتی در این زمینه است که به‌طور دقیق الزامات عملکردی، نصب و نگهداری این دستگاه‌ها را مشخص می‌کند. در این مقاله، به بررسی جزئیات این استاندارد و تأثیر آن بر نحوه طراحی، عملکرد و نصب بیم دتکتورها پرداخته خواهد شد. برای درک بهتر عملکرد بیم دتکتور استاندارد EN 54-12، همراه ما باشید و ادامه مقاله را مطالعه کنید.

 بیم دتکتور استاندارد EN 54-12

بیم دتکتورها (Beam Smoke Detectors) یکی از مهم‌ترین انواع آشکارسازهای دود در سیستم‌های اعلام حریق هستند که برای محافظت از فضاهای بزرگ و باز مورد استفاده قرار می‌گیرند. این دتکتورها بر اساس ارسال و دریافت یک پرتو نوری کار می‌کنند و در صورت کاهش شدت نور دریافتی (ناشی از وجود دود در مسیر پرتو)، فعال می‌شوند. استاندارد EN 54-12  که یکی از بخش‌های استاندارد EN 54 مربوط به سیستم‌های اعلام حریق است، الزامات، ویژگی‌ها و تست‌های لازم برای بیم دتکتورها را تعیین می‌کند. این مقاله به بررسی مفاهیم کلیدی این استاندارد و تأثیر آن بر طراحی، نصب و عملکرد بیم دتکتورها می‌پردازد.

تعریف و عملکرد بیم دتکتور استاندارد EN 54-12

بیم دتکتورها به طور کلی شامل دو نوع اصلی هستند:

1. بیم دتکتور فرستنده-گیرنده جدا

(Projected Beam Smoke Detector)

شامل یک فرستنده و یک گیرنده است که در دو نقطه‌ی مجزا از محیط نصب می‌شوند.

بیشتر بخوانید: راهنمای طراحی سیستم ‌های تشخیص شعله بر اساس استاندارد NFPA 72

2. بیم دتکتور انعکاسی (Reflective Beam Smoke Detector): در این نوع، فرستنده و گیرنده در یک واحد قرار دارند و پرتو نوری پس از برخورد با یک بازتابنده به گیرنده بازمی‌گردد.

 

در هر دو نوع، کاهش شدت پرتو نوری دریافت‌شده، که می‌تواند ناشی از وجود دود در مسیر باشد، باعث فعال شدن سیستم اعلام حریق می‌شود.

استاندارد EN 54-12 و الزامات عملکردی

استاندارد EN 54-12 شرایط عملکردی بیم دتکتورها را مشخص کرده و روش‌های آزمایش و ارزیابی آن‌ها را تعریف می‌کند. برخی از مهم‌ترین الزامات این استاندارد عبارتند از:

1. حساسیت و دقت عملکرد:
   • بیم دتکتورها باید توانایی تشخیص سطوح مختلف دود را داشته باشند و در برابر تغییرات نور محیط مقاوم باشند.
   • دامنه کاری بیم دتکتورها معمولاً بین 5 تا 100 متر تعریف می‌شود.
2. شرایط محیطی و پایداری عملکرد:
   • دستگاه‌ها باید در شرایط دمایی متغیر، معمولاً از -10°C تا +55°C و رطوبت بالا بدون افت عملکرد کار کنند.
   • تأثیرات گرد و غبار، نور خورشید و سایر عوامل محیطی نباید باعث ایجاد هشدارهای کاذب شوند.
3. آزمایش‌های حساسیت و عملکرد:
   • تست‌های استاندارد برای ارزیابی توانایی تشخیص دود در شرایط مختلف انجام می‌شود.
   • بررسی پاسخ‌گویی در برابر دودهای مختلف و تشخیص به‌موقع حریق.
4. مقاومت در برابر تداخلات نوری:
   • بیم دتکتورها باید توانایی عملکرد صحیح در شرایطی که نور خارجی (مانند نور خورشید یا نورهای مصنوعی) بر آن‌ها اثر می‌گذارد را داشته باشند.
5. روش‌های تست و تأییدیه:
   • دستگاه‌ها باید تحت آزمایش‌های عملکردی و محیطی قرار گیرند تا مطابق با استاندارد شناخته شوند.
   • آزمایش‌هایی مانند کاهش نور مصنوعی، تأثیر عوامل محیطی، و قابلیت اطمینان بلندمدت از جمله تست‌های موردنیاز هستند.

الزامات نصب و نگهداری بر اساس   EN 54-12

استاندارد EN 54-12 علاوه بر مشخصات عملکردی، دستورالعمل‌هایی برای نصب و نگهداری بیم دتکتورها ارائه می‌دهد که شامل موارد زیر است:

• محدودیت‌های نصب:
  • بیم دتکتورها نباید در مکان‌هایی که مانع فیزیکی در مسیر پرتو وجود دارد، نصب شوند.
  • در فضاهای دارای تهویه قوی یا جریان هوای شدید، عملکرد دتکتورها ممکن است تحت تأثیر قرار گیرد.
• فاصله و ارتفاع نصب:
  • فاصله بین بیم دتکتورها باید به گونه‌ای باشد که تمامی حجم مورد نظر را پوشش دهد.
  • ارتفاع نصب معمولاً در بازه 3 تا 25 متر توصیه می‌شود.
• نگهداری و تست‌های دوره‌ای:
  • انجام تست‌های دوره‌ای جهت اطمینان از عملکرد صحیح و کالیبراسیون دتکتورها ضروری است.
  • تمیزکاری سنسورها و بازتابنده‌ها جهت جلوگیری از ایجاد خطا و هشدارهای کاذب باید به‌صورت دوره‌ای انجام شود.

نتیجه گیری

استاندارد EN 54-12 معیارهای دقیقی برای طراحی، ساخت، و نصب بیم دتکتورها ارائه می‌دهد تا این تجهیزات بتوانند به‌طور مؤثر در تشخیص زودهنگام حریق عمل کنند. رعایت این استاندارد نه‌تنها موجب افزایش دقت و اطمینان سیستم‌های اعلام حریق می‌شود، بلکه از بروز هشدارهای کاذب و عملکرد نامناسب دستگاه‌ها جلوگیری می‌کند. انتخاب و نصب صحیح بیم دتکتورها بر اساس این استاندارد، نقشی کلیدی در افزایش ایمنی ساختمان‌های صنعتی، تجاری و عمومی دارد.

اگر به دنبال خرید بیم دتکتور هستید، همین حالا به فروشگاه اینترنتی اسپین الکتریک مراجعه کنید. ما مجموعه‌ای از بهترین برندهای بیم دتکتور را با مناسب ترین قیمت بیم دتکتور و گارانتی اصالت کالا ارائه می‌دهیم. برای مشاهده مشخصات فنی، مقایسه مدل‌ها و ثبت سفارش آنلاین، همین حالا وارد سایت شوید و با چند کلیک ساده، خریدی مطمئن را تجربه کنید!

سوالات متداول

بیم دتکتورها چگونه کار می‌کنند؟
بیم دتکتورها با ارسال یک پرتو نوری از یک فرستنده به یک گیرنده در محیط عمل می‌کنند. زمانی که دود در مسیر پرتو قرار می‌گیرد، شدت نور کاهش یافته و دتکتور فعال می‌شود تا هشدار به سیستم اعلام حریق ارسال کند.

چه نوع محیط‌هایی برای نصب بیم دتکتورها مناسب هستند؟
بیم دتکتورها معمولاً در فضاهای وسیع و باز مانند سالن‌ها، انبارها و کارخانه‌ها استفاده می‌شوند. این دستگاه‌ها برای محیط‌های با سقف‌های بلند یا فضاهای بدون موانع فیزیکی در مسیر پرتو نوری بهترین عملکرد را دارند.

چرا باید استاندارد EN 54-12 در نصب بیم دتکتورها رعایت شود؟
استاندارد EN 54-12 الزامات دقیقی برای عملکرد، نصب و نگهداری بیم دتکتورها تعیین می‌کند تا اطمینان حاصل شود که دستگاه‌ها به‌طور مؤثر عمل کرده و از بروز هشدارهای کاذب جلوگیری می‌شود. رعایت این استاندارد به افزایش ایمنی و کارایی سیستم‌های اعلام حریق کمک می‌کند.

آیا می‌دانید حتی یک بازشوی کوچک در یک فضای محصور می‌تواند اثربخشی سیستم اطفاء حریق با گاز دی‌اکسید کربن را به‌طور کامل مختل کند؟ در شرایطی که حفظ ایمنی تجهیزات حیاتی و جلوگیری از توقف فعالیت‌های کلیدی سازمان اهمیت بالایی دارد، شناخت دقیق چگونگی عملکرد سیستم‌های CO₂ و عوامل مؤثر بر طراحی آن‌ها حیاتی است. این مقاله با تکیه بر استاندارد معتبر NFPA 12، به بررسی تأثیر بازشوها، انتخاب روش مناسب اطفاء، و نحوه محاسبه دقیق میزان گاز مورد نیاز می‌پردازد. اگر به دنبال طراحی بهینه، صرفه‌جویی در منابع و حداکثر کارایی هستید، پیشنهاد می‌کنیم تا انتهای این مطلب همراه ما باشید.

 

سیستم اطفا حریق با گاز دی اکسید کربن چیست؟

سیستم اطفا حریق با گاز دی ‌اکسید کربن یکی از پیشرفته‌ترین و موثرترین روش‌های خاموش ‌کردن آتش در فضاهای صنعتی و حساس به شمار می‌رود که بدون استفاده از آب یا کف، با جایگزین ‌کردن اکسیژن محیط با گاز CO2 موجب قطع واکنش‌های احتراق می‌شود. این سیستم به دلیل خاصیت خنثی و غیر رسانای دی ‌اکسید کربن، هیچ آسیبی به تجهیزات الکتریکی، سرورها، تابلوهای برق یا دستگاه‌های الکترونیکی وارد نمی‌کند و به همین دلیل در مراکز داده، اتاق‌های کنترل، کارخانجات پتروشیمی و انبارهای مواد شیمیایی کاربرد گسترده‌ای دارد. مکانیسم عملکرد آن به این صورت است که پس از تشخیص حریق توسط دتکتورها، گاز CO2 با فشار بالا در محیط تخلیه می‌شود، دمای شعله را به ‌سرعت کاهش داده و با کاهش غلظت اکسیژن، آتش را خاموش می‌کند.

از مزایای مهم این سیستم می‌توان به سرعت عمل بالا، عدم باقی‌ ماندن پسماند، کارایی در خاموش‌ کردن آتش‌ سوزی‌های کلاس B و C و قابلیت استفاده در محیط‌های بسته اشاره کرد. به همین دلیل سیستم اطفا حریق با گاز دی ‌اکسید کربن انتخابی ایده‌ آل برای سازمان‌ها و صنایع مدرن محسوب می‌شود که به دنبال حفاظت مطمئن، سریع و بدون خسارت به تجهیزات هستند.

 

تأثیر بازشوها بر عملکرد سیستم‌های CO₂ (مطابق با NFPA 12 ANNEX-E)

در طراحی سیستم‌های اطفاء حریق با گاز دی‌اکسید کربن، یکی از چالش‌های مهم، تأثیر بازشوهایی است که امکان بسته شدن ندارند. این مسئله می‌تواند بر میزان گاز مورد نیاز، نحوه تخلیه و اثربخشی نهایی سیستم تأثیرگذار باشد.

مطابق با ضمیمه E از استاندارد NFPA 12، این بخش اطلاعات تکمیلی در مورد آتش‌سوزی‌های سطحی ارائه می‌دهد. گرچه ضمیمه E الزام‌آور نیست، ولی راهنمایی‌های مهمی برای طراحی دقیق‌تر فراهم می‌کند.

بیشتر بخوانید: مزایای سیستم‌های اعلام حریق با سیم و بی‌سیم

۱. انتخاب بین روش غرقاب کامل و کاربرد موضعی

در آتش‌سوزی‌های سطحی، معمولاً می‌توان از روش اطفاء موضعی (Local Application) به جای غرقاب کامل استفاده کرد. انتخاب بین این دو روش باید بر اساس مقدار مورد نیاز CO₂ و نوع فضا انجام شود.

نمونه‌ای از تحلیل این انتخاب در شکل‌های E.1(a) و E.1(b) ارائه شده است که تأثیر بازشوهای بالا و پایین و جریان هوا و گاز را نمایش می‌دهند.

۲. محاسبه دی‌اکسید کربن مورد نیاز (بر حسب پوند و کیلوگرم)

مثال اول:

• نرخ خروج CO₂ از بازشدگی پایین: 17 lb/min/ft²
• مساحت بازشدگی: 5 ft²
• دی‌اکسید کربن اضافی: 85 lb
• مجموع CO₂ مورد نیاز: 111 + 85 = 196 lb

مثال دوم:

• نرخ خروج: 85 kg/min/m²
• مساحت بازشدگی: 0.5 m²
• CO₂ اضافی: 42.5 kg
• مجموع CO₂: 48.6 + 42.5 = 91.1 kg

۳. بازشوهای بزرگ‌تر و تأثیر آن‌ها

افزایش مساحت بازشوها باعث افزایش قابل‌توجه میزان CO₂ مورد نیاز می‌شود. به‌عنوان مثال:

• مساحت بازشدگی: 10 ft²
• CO₂ اضافی: 170 lb
• مجموع: 281 lb

در این حالت، چون مقدار گاز مورد نیاز از مقدار اولیه بیشتر شده است، به بخش ۶ از NFPA 12 ارجاع داده می‌شود که در آن از روش نرخ بر حجم استفاده می‌گردد.

بیشتر بخوانید: راهنمای کامل نصب سیستم اعلام حریق متعارف

۴. محاسبه نرخ تخلیه با در نظر گرفتن بازشوها

نمونه محاسبه بر اساس فوت:

• مساحت کل بازشوها: 20 ft²
• مساحت کل دیوارها: 600 ft²
• نرخ تخلیه: 0.27 lb/min/ft³
• نرخ کل: 540 lb/min
• مقدار نهایی CO₂: 270 lb
  (تقسیم نرخ بر ۲ برای تضمین اثربخشی)

نمونه محاسبه بر اساس متر:

• مساحت بازشوها: 2.0 m²
• مساحت دیوارها: 54 m²
• نرخ تخلیه: 4.4 kg/min/m³
• نرخ کل: 237.6 kg/min
• مقدار نهایی CO₂: 118.8 kg

۵. ذخیره‌سازی و تخلیه مایع

در حالت ذخیره‌سازی پرفشار، برای اطمینان از تخلیه مایع CO₂ به مدت ۳۰ ثانیه، باید مقدار گاز تا ۴۰٪ افزایش یابد. این افزایش باعث می‌شود در برخی موارد، روش کاربرد موضعی کارآمدتر از اطفاء کلی باشد.

 

راهنمای نصب سیستم اطفا حریق با گاز دی اکسید کربن

اما به منظور اینکه شاهد بهترین عملکرد از این سیستم‌ها باشید، باید فرایند نصب آن به صورت تخصصی انجام شود تا حسگرها بتوانند به خوبی خطر را شناسایی کرده و خاموش کننده‌ها نیز خطر را از بین ببرند. با ما همراه باشید تا به بررسی راهنمای نصب سیستم اطفا حریق با گاز دی اکسید کربن بپردازیم:

بررسی و تحلیل محیط مورد نظر

اولین گام در نصب سیستم اطفا حریق با گاز دی ‌اکسید کربن، انجام یک بررسی دقیق از محیط است. در این مرحله باید نوع کاربری فضا، تجهیزات موجود، منابع احتمالی آتش ‌سوزی و سطح ریسک مورد ارزیابی قرار گیرد. همچنین محاسبه حجم محیط اهمیت زیادی دارد، زیرا مقدار گاز مورد نیاز برای اطفا باید متناسب با ابعاد و شرایط فضای بسته تعیین شود. در صورتی که محیط دارای تهویه یا مسیرهای باز باشد، باید اقدامات تکمیلی مانند درز بندی انجام شود تا عملکرد سیستم به حداکثر برسد. این مرحله پایه‌ای‌ترین بخش طراحی و نصب است، زیرا تمام محاسبات بعدی بر اساس آن انجام می‌شود.

 

طراحی سیستم و انتخاب تجهیزات مناسب

پس از تحلیل محیط، مرحله طراحی سیستم آغاز می‌شود که شامل تعیین تعداد سیلندرهای CO2، مسیر لوله‌ کشی، نازل‌ها و تجهیزات کنترلی است. در این مرحله باید استانداردهای ایمنی بین ‌المللی و ملی در نظر گرفته شوند تا سیستم علاوه بر کارایی بالا، ایمنی لازم برای کارکنان را نیز فراهم کند. انتخاب تجهیزات با کیفیت مانند شیرهای اطمینان، دتکتورها، شیرهای سلونوئیدی و سیستم کنترل مرکزی نقش مهمی در عملکرد صحیح سیستم دارد. طراحی دقیق همچنین باعث کاهش هزینه‌های اضافی و افزایش طول عمر تجهیزات می‌شود.

 

نصب سیلندرها و تجهیزات ذخیره‌ سازی

در این مرحله، سیلندرهای ذخیره ‌سازی گاز دی ‌اکسید کربن در محل مناسب نصب می‌شوند. این سیلندرها باید در محیطی ایمن، خنک و با تهویه کافی قرار گیرند تا خطرات احتمالی کاهش یابد. هر سیلندر به شیرهای کنترلی و فشار سنج مجهز می‌شود تا در مواقع اضطراری تخلیه گاز به ‌درستی انجام گیرد. نصب سیلندرها باید به ‌گونه‌ای باشد که امکان دسترسی سریع برای سرویس و نگهداری وجود داشته باشد. علاوه بر این، سیستم لوله ‌کشی اصلی به مخازن متصل می‌شود تا در لحظه فعال‌ سازی، گاز با فشار مناسب به محیط هدف منتقل گردد.

 

اجرای لوله ‌کشی و نصب نازل‌ها

یکی از مهم‌ترین مراحل نصب سیستم اطفا حریق CO2، اجرای لوله ‌کشی دقیق و نصب نازل‌ها در نقاط استراتژیک است. لوله‌ها باید از جنس مقاوم در برابر فشار و خوردگی انتخاب شوند و مسیر آن‌ها به ‌گونه‌ای طراحی شود که گاز به ‌طور یکنواخت در محیط پخش شود. نازل‌ها معمولا در سقف یا نقاطی قرار می‌گیرند که پوشش کامل فضا تضمین شود. رعایت فاصله استاندارد بین نازل‌ها و اطمینان از محکم بودن اتصالات اهمیت زیادی دارد، زیرا کوچک‌ترین نشتی می‌تواند عملکرد سیستم را مختل کند.

 

نصب سیستم‌های کنترلی و دتکتورها

اما مرحله بعدی شامل نصب دتکتورهای دود، حرارت یا شعله و اتصال آن‌ها به کنترل پنل مرکزی است. این دتکتورها وظیفه تشخیص سریع حریق را بر عهده دارند و با ارسال سیگنال به پنل مرکزی، دستور تخلیه گاز صادر می‌شود. علاوه بر این، سیستم‌های هشدار دهنده صوتی و نوری نیز باید نصب شوند تا پیش از تخلیه گاز، افراد حاضر در محیط از خطر آگاه شوند و بتوانند خارج شوند. نصب سیستم کنترلی دقیق، نه ‌تنها باعث افزایش ایمنی می‌شود بلکه امکان تست و مانیتورینگ دوره‌ای را نیز فراهم می‌کند.

 

تست، راه ‌اندازی و آموزش پرسنل

آخرین مرحله نصب سیستم اطفا حریق با گاز دی ‌اکسید کربن، انجام تست‌های عملکردی و راه ‌اندازی نهایی است. در این مرحله باید تمامی اجزا شامل سیلندرها، لوله‌ کشی، نازل‌ها، دتکتورها و سیستم کنترل بررسی شوند تا از صحت عملکرد اطمینان حاصل شود. معمولا تست تخلیه آزمایشی با مقدار محدود گاز انجام می‌شود تا پخش یکنواخت CO2 بررسی گردد. پس از راه ‌اندازی، آموزش پرسنل درباره نحوه عملکرد سیستم، اقدامات ایمنی قبل و بعد از تخلیه و روش‌های نگهداری ضروری است. این آموزش‌ها تضمین می‌کند که در شرایط اضطراری، کارکنان آمادگی کامل برای مواجهه با حریق را داشته باشند.

 

مزایای طراحی سیستم اطفا حریق با دی اکسید کربن

استفاده از این سیستم‌ها نسبت به سایر سیستم‌های اطفا حریق می‌تواند مزایای متعددی را در پروسه خاموش کردن آتش و کاهش خسارات بعد از آن داشته باشد. بیایید کمی کامل‌تر به بررسی این مضووع بپردازیم:

خاموش ‌سازی سریع و موثر

یکی از بزرگ‌ترین مزایای طراحی سیستم اطفا حریق با گاز دی ‌اکسید کربن، سرعت بالای عملکرد آن در کنترل و خاموش کردن آتش است. این سیستم با آزاد سازی گاز CO2 در محیط، غلظت اکسیژن را به‌ سرعت کاهش می‌دهد و واکنش‌های شیمیایی احتراق را قطع می‌کند. در نتیجه، شعله‌های آتش تنها در چند ثانیه فروکش کرده و از گسترش حریق به سایر بخش‌ها جلوگیری می‌شود. این ویژگی، مخصوصا در فضاهای صنعتی و محیط‌هایی که وجود تجهیزات الکترونیکی حساس مطرح است، اهمیت بسیار زیادی دارد زیرا حتی چند ثانیه تاخیر می‌تواند باعث خسارت‌های سنگین شود.

 

عدم ایجاد خسارت ثانویه بر تجهیزات

بر خلاف سیستم‌های اطفا حریق سنتی مانند آب یا کف که می‌توانند به تجهیزات الکترونیکی، ماشین ‌آلات صنعتی یا اسناد مهم آسیب جدی وارد کنند، سیستم اطفا حریق با گاز دی ‌اکسید کربن هیچ‌ گونه اثر تخریبی بر تجهیزات باقی نمی‌گذارد. این گاز بی ‌رنگ و بی ‌بو است و پس از تخلیه، هیچ پسماندی در محیط به جا نمی‌گذارد. بنابراین در فضاهایی مانند دیتاسنترها، اتاق‌های سرور، مراکز مخابراتی و صنایع تولیدی که نیاز به حفاظت از تجهیزات گران ‌قیمت و حساس وجود دارد، استفاده از این سیستم بهترین گزینه به شمار می‌رود.

 

کارایی بالا در خاموش کردن آتش‌های کلاس B و C

یکی از مزایای مهم طراحی سیستم اطفا حریق با گاز دی‌ اکسید کربن، توانایی بالای آن در خاموش کردن آتش‌های ناشی از مایعات قابل اشتعال (کلاس B) و تجهیزات الکتریکی (کلاس C) است. بسیاری از سیستم‌های اطفا مانند آب، در مقابله با این نوع آتش ‌سوزی‌ها کارایی ندارند و حتی می‌توانند باعث گسترش حریق شوند. اما CO2 به دلیل خاصیت خنثی و غیر رسانا بودن، بدون ایجاد خطر برق ‌گرفتگی یا افزایش شعله، به ‌طور ایمن، آتش را خاموش می‌کند. به همین دلیل در صنایع پتروشیمی، پالایشگاه‌ها، انبارهای مواد شیمیایی و مراکز الکترونیکی، این سیستم کاربرد ویژه‌ای دارد.

 

عدم نیاز به عملیات پاک‌ سازی پس از اطفا

یکی دیگر از مزایای طراحی سیستم اطفا حریق با گاز دی ‌اکسید کربن، حذف کامل فرآیندهای پاک‌ سازی بعد از خاموش شدن آتش است. در سیستم‌های مبتنی بر آب یا پودر، پس از اطفا حریق نیاز به جمع ‌آوری، خشک ‌کردن یا تعمیر تجهیزات وجود دارد که می‌تواند هزینه و زمان زیادی به سازمان تحمیل کند. اما در سیستم CO2، چون هیچ‌ گونه ماده جامد یا مایع در محیط باقی نمی‌ماند، پس از اطفا می‌توان بدون اتلاف وقت فعالیت‌های عادی را از سر گرفت. این ویژگی برای سازمان‌هایی که حتی چند ساعت توقف در کارشان می‌تواند منجر به خسارت‌های بزرگ شود، اهمیت بالایی دارد.

 

قابلیت استفاده در محیط‌های بسته و کنترل ‌شده

سیستم اطفا حریق با گاز دی ‌اکسید کربن به دلیل مکانیزم عملکرد خود، بهترین بازدهی را در فضاهای بسته و کنترل ‌شده دارد. در این شرایط، گاز CO2 به ‌طور کامل در محیط پخش شده و اکسیژن را به حدی کاهش می‌دهد که آتش خاموش می‌شود. این ویژگی باعث می‌شود چنین سیستمی برای اتاق‌های کنترل، آزمایشگاه‌ها، اتاق‌های ژنراتور و سایر محیط‌های بسته که نیاز به حفاظت ویژه دارند، بسیار کارآمد باشد. علاوه بر این، طراحی سیستم به ‌گونه‌ای انجام می‌شود که تخلیه گاز با سرعت و فشار کنترل‌ شده انجام شده و بالاترین سطح ایمنی و کارایی فراهم گردد.

 

نتیجه‌گیری

افزایش بازشوها در فضاهایی مانند اتاق سرور، تأثیر مستقیمی بر میزان گاز دی‌اکسید کربن مورد نیاز دارد. استفاده از روش‌های طراحی دقیق و استانداردهای NFPA کمک می‌کند تا هم ایمنی تضمین شود، هم از مصرف بی‌رویه گاز جلوگیری گردد.

برای طراحی یا مشاوره در اجرای سیستم‌های اطفاء حریق با CO₂، با تیم مهندسی اسپین الکتریک تماس بگیرید.

اگر به دنبال خرید بیم دتکتو هستید، همین حالا به فروشگاه اینترنتی اسپین الکتریک مراجعه کنید. ما مجموعه‌ای از بهترین برندهای بیم دتکتور را با مناسب ترین قیمت بیم دتکتور و گارانتی اصالت کالا ارائه می‌دهیم. برای مشاهده مشخصات فنی، مقایسه مدل‌ها و ثبت سفارش آنلاین، همین حالا وارد سایت شوید و با چند کلیک ساده، خریدی مطمئن را تجربه کنید!

سوالات متداول

آیا سیستم اطفا حریق با گاز دی ‌اکسید کربن برای انسان خطرناک است؟

بله، تخلیه گاز CO2 در محیط بسته می‌تواند برای افراد خطرناک باشد زیرا با کاهش غلظت اکسیژن، احتمال خفگی وجود دارد. به همین دلیل این سیستم به حسگرها و آژیرهای هشدار مجهز است تا پیش از تخلیه، به افراد زمان کافی برای ترک محیط داده شود. رعایت استانداردها و نصب علائم هشدار دهنده در محل نصب سیستم، خطرات احتمالی را به حداقل می‌رساند.

 

در چه مکان‌هایی استفاده از سیستم اطفا حریق CO2 مناسب‌تر است؟

این سیستم بیشتر در محیط‌های بسته و حساس به آب یا پودر مانند دیتاسنترها، اتاق‌های سرور، مراکز مخابراتی، آزمایشگاه‌ها، کارخانجات پتروشیمی و اتاق‌های کنترل استفاده می‌شود. چون CO2 هیچ پسماندی باقی نمی‌گذارد، بهترین گزینه برای حفاظت از تجهیزات الکترونیکی و اسناد مهم است. در سوی مقابل، استفاده از آن در فضاهای باز یا محیط‌هایی با رفت ‌و آمد بالا کارایی کمتری دارد.

 

تفاوت سیستم اطفا حریق CO2 با سیستم‌های آبی یا پودری چیست؟

سیستم‌های آبی یا پودری عموما پس از اطفا حریق نیاز به پاک ‌سازی و تعمیر تجهیزات دارند، اما CO2 هیچ‌ گونه اثر تخریبی یا باقی ‌مانده به جا نمی‌گذارد. همچنین گاز دی ‌اکسید کربن غیر رسانا است و خطر برق‌ گرفتگی در تجهیزات الکتریکی را از بین می‌برد. همین ویژگی‌ها باعث می‌شود این سیستم برای محیط‌های صنعتی حساس به‌ ویژه حوزه برق و فناوری اطلاعات گزینه‌ای برتر باشد.

 

هزینه نصب سیستم اطفا حریق با گاز دی ‌اکسید کربن چقدر است؟

هزینه این سیستم بسته به مساحت محیط، تعداد سیلندرها، نوع تجهیزات و سطح ایمنی مورد نیاز متفاوت است. به ‌طور کلی، هزینه اولیه آن نسبت به سیستم‌های سنتی بالاتر است، اما به دلیل کاهش خسارت‌های احتمالی، عدم نیاز به پاک‌ سازی پس از اطفا و طول عمر بالا، در بلند مدت به‌ صرفه‌تر محسوب می‌شود.

 

آیا نگهداری از سیستم اطفا حریق CO2 دشوار است؟

خیر، اما نیاز به سرویس و بازرسی دوره‌ای دارد. معمولا بررسی فشار سیلندرها، تست عملکرد دتکتورها و اطمینان از سلامت لوله‌ کشی هر چند ماه یک ‌بار انجام می‌شود. این کار باعث می‌شود سیستم همیشه آماده به کار باشد و در زمان وقوع حریق، بدون مشکل عمل کند. شایان ذکر است که آموزش پرسنل برای آشنایی با نحوه استفاده و اقدامات ایمنی نیز بخش مهمی از فرآیند نگهداری است.

روش های غیر فعال کردن سیستم اعلام حریق از جمله موضوعاتی هستند که آگاهی از آن‌ها برای مدیران تاسیسات، کارشناسان ایمنی و حتی صاحبان ساختمان‌های مسکونی و اداری اهمیت بالایی دارد. سیستم اعلام حریق به ‌عنوان یکی از اصلی‌ترین ابزارهای محافظت در برابر آتش‌ سوزی، همواره باید فعال و آماده ‌به‌ کار باشد. با این حال در شرایط خاصی مانند انجام تعمیرات، بازسازی، تست‌های فنی یا جلوگیری از آلارم‌های کاذب، لازم است این سیستم به ‌صورت موقت غیر فعال شود. شناخت دقیق روش‌های ایمن برای انجام این کار، از بروز آسیب به تجهیزات و ایجاد خطرات احتمالی جلوگیری می‌کند. در همین راستا و در این مقاله، قصد داریم به بررسی آموزش غیر فعال کردن سیستم اعلام حریق بپردازیم. ما را تا پایان همراهی کنید.

معرفی روش های غیر فعال کردن سیستم اعلام حریق

راهکارهای مختلفی وجود دارد که می‌تواند منجر به غیر فعال شدن سیستم اعلام حریق منجر شود. اما شما باید بدانید که در هر شرایطی، بهره گیری از کدام روش بهتر است؟ با ما همراه باشید تا به معرفی بهترین روش های غیر فعال کردن سیستم اعلام حریق بپردازیم:

غیر فعال کردن از طریق پنل کنترل مرکزی

یکی از مطمئن‌ترین و اصولی‌ترین روش های غیر فعال کردن سیستم اعلام حریق، استفاده از پنل کنترل مرکزی است. این پنل به عنوان مغز سیستم عمل می‌کند و وظیفه کنترل و پایش لیست تمام تجهیزات اعلام حریق را بر عهده دارد. برای غیر فعال ‌سازی، کافی است کاربر مجاز با وارد کردن رمز عبور مدیریتی وارد منوی تنظیمات شود و وضعیت سیستم را از حالت «Active» به حالت «Disable» یا «Maintenance» تغییر دهد. این روش باعث می‌شود تمام سیگنال‌های ارسالی از دتکتورها نادیده گرفته شوند و از فعال شدن ناگهانی آژیرها جلوگیری شود. این روش به ‌ویژه در زمان تعمیرات، بازسازی ساختمان یا انجام تست‌های دوره‌ای بسیار کاربردی است، زیرا امنیت سیستم حفظ می‌شود و پس از پایان کار به راحتی می‌توان سیستم را دوباره فعال کرد.

قطع برق تغذیه یا خارج کردن فیوز سیستم

یکی دیگر از روش های غیر فعال کردن سیستم اعلام حریق، قطع منبع تغذیه اصلی یا خارج کردن فیوز سیستم است. در این حالت، جریان برق از منبع اصلی به سیستم قطع می‌شود و به طور کامل از مدار خارج می‌گردد. این روش باید فقط در شرایط اضطراری یا در زمان تعمیرات کلی مدار استفاده شود، زیرا در این وضعیت هیچ‌ گونه حفاظت یا هشدار حریق فعال نخواهد بود. در بسیاری از مدل‌های پیشرفته، پس از قطع برق، سیستم به طور خودکار وارد حالت هشدار می‌شود تا کاربر متوجه غیر فعال بودن آن گردد. نکته مهم در این روش، رعایت نکات ایمنی و ثبت زمان قطع سیستم در دفتر نگهداری تجهیزات ایمنی است تا بعدا در گزارش‌های فنی لحاظ شود.

غیر فعال کردن زون‌های خاص

ممکن است بدانید که در سیستم‌های اعلام حریق مدرن، قابلیت ایزوله یا غیر فعال کردن زون‌های خاص وجود دارد. به عنوان مثال، اگر در یک بخش از ساختمان عملیات جوشکاری یا بازسازی در حال انجام باشد و احتمال فعال شدن ناگهانی دتکتورهای دود یا حرارت وجود داشته باشد، می‌توان تنها همان زون را از مدار خارج کرد. این کار از طریق پنل مرکزی یا نرم ‌افزار کنترل انجام می‌شود و سایر بخش‌های سیستم همچنان فعال باقی می‌مانند. مزیت این روش در مقایسه با قطع کامل سیستم این است که حفاظت در سایر قسمت‌ها برقرار می‌ماند و تنها محدوده‌ای که نیاز به توقف موقت دارد، غیر فعال می‌شود. پس از پایان کار نیز زون غیر فعال با یک دستور ساده مجددا فعال خواهد شد.

خاموش کردن آژیرها و خروجی‌های صوتی

اما در برخی موارد ممکن است هدف از غیر فعال کردن سیستم اعلام حریق تنها جلوگیری از صدای آژیرها و هشدارهای صوتی باشد، نه قطع کامل عملکرد سیستم. در این شرایط می‌توان از طریق منوی کنترل پنل یا کلیدهای فیزیکی مخصوص، خروجی آژیرها را موقتا غیر فعال کرد. این کار باعث می‌شود دتکتورها همچنان فعال باقی بمانند و در صورت تشخیص حریق، سیگنال‌ها در سیستم ثبت شوند، اما آژیرها به صدا درنیایند. این روش برای زمان‌هایی مناسب است که تست سیستم در حال انجام است یا می‌خواهیم بدون مزاحمت صوتی، وضعیت عملکرد را بررسی کنیم. البته باید پس از پایان کار، حتما خروجی‌ها دوباره فعال شوند تا در صورت بروز خطر واقعی، سیستم بتواند هشدار صوتی و نوری بدهد.

استفاده از نرم‌ افزار یا اپلیکیشن مدیریت سیستم

امروزه در سیستم‌های اعلام حریق امکان کنترل از طریق نرم‌افزارهای مدیریت مرکزی یا اپلیکیشن‌های موبایل وجود دارد. این نرم ‌افزارها به تکنسین اجازه می‌دهند تا از راه دور به تنظیمات سیستم دسترسی پیدا کرده، وضعیت هر دتکتور را مشاهده و در صورت نیاز آن را غیر فعال کند. این قابلیت مخصوصا در ساختمان‌های بزرگ، هتل‌ها و مراکز صنعتی بسیار مفید است زیرا نیازی به حضور فیزیکی در محل پنل مرکزی نیست. همچنین در این نرم ‌افزارها می‌توان گزارش دقیقی از زمان و علت غیر فعال‌ سازی سیستم دریافت کرد تا برای اهداف بازرسی یا ایمنی استفاده شود. مجموعه این موارد سبب شده تا این روش، به عنوان یکی از بهترین روش های غیر فعال کردن سیستم اعلام حریق به شمار بیاید.

قرار دادن سیستم در حالت تست

اما یکی دیگر از  ایمن‌ترین روش های غیر فعال کردن سیستم اعلام حریق، استفاده از حالت تست است. این گزینه در بیشتر پنل‌های مدرن و آدرس ‌پذیر وجود دارد و به تکنسین اجازه می‌دهد بدون فعال شدن آژیرها یا ارسال هشدار به مرکز کنترل، عملکرد دتکتورها را بررسی کند. در این حالت، سیستم همچنان روشن است اما سیگنال‌های هشدار را به عنوان تست شناسایی می‌کند و آن‌ها را به ‌صورت واقعی تریگر نمی‌کند. این روش عموما در زمان سرویس دوره‌ای، کالیبراسیون دتکتورها یا بررسی عملکرد تجهیزات به کار می‌رود. مزیت آن این است که بدون قطع کامل سیستم، امکان بررسی و نگهداری وجود دارد و پس از پایان کار نیز سیستم به حالت عادی بازمی‌گردد.

قطع موقت مدار دتکتور یا یا سایر تجهیزات لیست اعلام حریق

در برخی مواقع ممکن است نیاز باشد تنها یک دتکتور خاص یا شستی اعلام حریق به‌ طور موقت از مدار خارج شود یا حتی به خاموش کردن آژیر اعلام حریق نیاز پیدا کنید. در چنین مواقعی می‌توان اتصال الکتریکی آن بخش از مدار را جدا یا از جامپرهای مخصوص برای قطع موقت استفاده کرد. قطع موقت مدارات زمانی کاربرد دارد که یکی از دتکتورها دچار خطا یا آلارم کاذب مکرر شده است و نیاز به تعمیر یا تعویض دارد. با قطع موقت مدار، از ارسال سیگنال اشتباه به پنل مرکزی جلوگیری می‌شود و سیستم همچنان در سایر بخش‌ها فعال باقی می‌ماند. البته باید توجه داشت که این روش نیازمند دانش فنی و رعایت کامل نکات ایمنی است.

استفاده از کلید دستی یا سوئیچ بای ‌پس (Bypass Switch)

در برخی از سیستم‌های اعلام حریق صنعتی یا هوشمند، برای سهولت کنترل، کلید بای ‌پس (Bypass Switch) در مسیر برق یا مدار دتکتورها نصب می‌شود. این کلید به اپراتور اجازه می‌دهد تا تنها با یک چرخش یا فشار، مدار سیستم را از حالت فعال به غیرفعال تغییر دهد. بهره گیری از سوئیچ بای پس در کارگاه‌ها، کارخانه‌ها و مکان‌هایی که نیاز به کنترل سریع سیستم دارند رایج می‌باشد. لذا استفاده از بای‌ پس سوئیچ باعث می‌شود در شرایطی مانند تعمیر تجهیزات، انجام تست‌های فنی یا پیشگیری از هشدارهای ناخواسته، سیستم به ‌سرعت از مدار خارج شود. با این حال، باید به این نکته توجه داشت که استفاده مداوم یا نادرست از این کلید می‌تواند باعث از کار افتادن دائمی بخشی از سیستم شود.

بیشتر بخوانید: تستر دتکتور شعله چگونه کار می‌کند؟ 0 تا 100 معرفی تستر دتکتور شعله

چه زمانی می‌توان از روش های غیر فعال کردن سیستم اعلام حریق بهره برد؟

می‌دانید که سیستم اعلام حریق یکی از حیاتی‌ترین بخش‌های ایمنی هر ساختمان است، اما در برخی شرایط خاص لازم است این سیستم به‌ صورت موقت غیر فعال شود تا از بروز هشدارهای کاذب یا آسیب به تجهیزات جلوگیری گردد. معمولا در زمان‌هایی مانند انجام عملیات تعمیر و نگهداری تجهیزات برقی، بازسازی یا نقاشی فضاهای داخلی، تست دوره‌ای بیم دتکتور و آژیرها یا زمان نصب تجهیزات جدید، نیاز به روش های غیر فعال کردن سیستم اعلام حریق احساس می‌شود. همچنین در مواقعی که دتکتورهای دود یا حرارت به ‌دلیل وجود گرد و غبار، بخار یا ذرات معلق در هوا تحریک می‌شوند و احتمال بروز آلارم اشتباه وجود دارد، غیر فعال‌ سازی موقت بهترین گزینه است.

این کار باعث می‌شود سیستم از ارسال هشدارهای ناخواسته به پنل مرکزی و ایجاد مزاحمت برای ساکنان جلوگیری کند. البته باید توجه داشت که این اقدام باید تنها توسط افراد متخصص و با رعایت اصول ایمنی انجام گیرد، تا پس از پایان فعالیت، سیستم دوباره در کوتاه‌ترین زمان ممکن فعال شود و ایمنی ساختمان در برابر خطر آتش ‌سوزی حفظ گردد.

نکات مهم در زمان آموزش غیر فعال کردن سیستم اعلام حریق

در هنگام بهره گیری از روش های خاموش کردن سیستم اعلام حریق، توجه به چند نکته ایمنی می‌تواند امنیت شما و ساکنین محیط را در زمان خاموشی سیستم حفظ کند. این نکات شامل موارد زیر می‌شوند:

اطمینان از ایمنی محیط قبل از غیر فعال ‌سازی

اولین و مهم‌ترین نکته پیش از استفاده از روش های غیر فعال کردن سیستم اعلام حریق، بررسی کامل وضعیت ایمنی محیط است. قبل از هر گونه اقدام باید اطمینان حاصل شود که در محل، هیچ منبع خطر آتش ‌سوزی مانند مواد قابل اشتعال، وسایل برقی معیوب یا تجهیزات گرمایشی فعال وجود ندارد. غیر فعال کردن سیستم در شرایطی که احتمال بروز حریق وجود دارد، می‌تواند خسارت‌های جبران ‌ناپذیری به همراه داشته باشد. بنابراین لازم است مسئول ایمنی یا مدیر ساختمان، پیش از خاموش کردن سیستم، تمام بخش‌ها را بررسی کرده و از نبود خطر اطمینان پیدا کند.

اطلاع رسانی به پرسنل و ساکنان ساختمان

یکی از موارد مهمی که اغلب نادیده گرفته می‌شود، اطلاع ‌رسانی دقیق به ساکنان یا کارکنان ساختمان پیش از غیر فعال‌ کردن سیستم اعلام حریق است. در صورتی که کاربران از خاموش بودن سیستم بی ‌اطلاع باشند، ممکن است در صورت وقوع آتش‌ سوزی واقعی، هیچ‌ کس اقدام فوری انجام ندهد. در همین راستا لازم است پیش از قطع یا روش های غیر فعال کردن سیستم اعلام حریق، از طریق تابلو اعلانات، پیام داخلی یا تماس مستقیم، همه افراد در محیط مطلع شوند. لذا بهتر است زمان شروع و پایان دوره غیر فعال بودن سیستم اعلام شود تا همه بدانند چه زمانی باید بیشتر مراقب باشند.

ثبت زمان و دلیل غیر فعال‌ کردن سیستم اعلام حریق

یکی از اصول حرفه‌ای در نگهداری سیستم‌های ایمنی، ثبت دقیق زمان، دلیل و مسئول غی رفعال‌ سازی سیستم اعلام حریق است. این مستند سازی عموما در دفتر فنی یا نرم ‌افزار مانیتورینگ ثبت می‌شود و شامل جزئیاتی مانند تاریخ، ساعت، فرد مسئول، محدوده غیر فعال ‌شده و علت انجام کار است. این اطلاعات نه‌ تنها برای بررسی‌های آتی و گزارش‌های ایمنی ضروری هستند، بلکه در صورت بروز حادثه نیز مرجع مهمی برای شناسایی مسئولیت‌ها محسوب می‌شوند. از دیدگاه مدیریتی و بیمه‌ای نیز، ثبت این اطلاعات باعث شفافیت عملکرد و افزایش اعتماد نهادهای نظارتی می‌شود. به همین دلیل، مستند سازی یکی از الزامات مهم در فرآیند استفاده از روش های غیر فعال کردن سیستم اعلام حریق است.

اطمینان از فعال ‌سازی مجدد پس از پایان کار

اما آخرین و یکی از حیاتی‌ترین مواردی که باید پس از غیرفعال‌سازی سیستم اعلام حریق به آن توجه شود، اطمینان از فعال ‌سازی مجدد سیستم پس از پایان کار است. بسیاری از حوادث ناشی از سهل ‌انگاری در همین مرحله رخ می‌دهند. زمانی که سیستم پس از تعمیر، تست یا بازسازی روشن نمی‌شود و در حالت غیر فعال باقی می‌ماند. برای جلوگیری از چنین مشکلاتی، بهتر است پس از اتمام فعالیت‌ها، تکنسین مربوطه عملکرد دتکتورها، آژیرها و پنل کنترل را تست کند تا از بازگشت سیستم به وضعیت عادی مطمئن شود. این اقدام تضمین می‌کند که ساختمان دوباره تحت پوشش کامل سیستم اعلام حریق قرار گرفته و ایمنی در بالاترین سطح ممکن حفظ شده است.

بیشتر بخوانید: دتکتور گاز اکسیژن چیست؟ | معرفی 0 تا 100 دتکتور گاز O2

کلام پایانی

همانگونه که دیدید در این مقاله به طور کامل به بررسی 8 مورد از بهترین روش های غیر فعال کردن سیستم اعلام حریق پرداختیم. دانستیم که غیر فعال کردن سیستم اعلام حریق، اقدامی حساس و نیازمند دقت، آگاهی فنی و رعایت کامل اصول ایمنی است. این کار نباید به‌ صورت خودسرانه یا بدون اطلاع سایر افراد انجام شود، زیرا کوچک‌ترین بی‌ توجهی می‌تواند پیامدهای خطرناکی به دنبال داشته باشد. رعایت موارد گفته شده در طول مقاله، نه ‌تنها از بروز خطاهای انسانی جلوگیری می‌کند، بلکه تضمین می‌نماید که سیستم اعلام حریق همواره در بهترین وضعیت عملیاتی خود قرار داشته و ایمنی ساختمان و ساکنان آن در بالاترین سطح ممکن حفظ گردد. از همراهی شما متشکریم.

مجموعه اسپین الکتریک به صورت تخصصی در زمینه تامین و تجهیز انواع سیستم اعلام حریق و سیستم اطفای حریق فعالیت می‌کند. شما همراهان محترم می‌توانید جهت کسب اطلاعات بیشتر و دریافت مشاوره رایگان، از طریق پل‌های ارتباطی با کارشناسان ما تماس گرفته و از مشاوره رایگان پیش از خرید بهره مند شوید.

شعاع پوشش دتکتور شعله یکی از مهمترین عوامل در طراحی سیستم‌های اعلام و اطفای حریق است که نقش حیاتی در تشخیص سریع و دقیق آتش دارد. دتکتورهای شعله با بهره‌گیری از فناوری‌های پیشرفته، قادرند حرارت و تابش ناشی از آتش را در شعاع مشخصی تشخیص دهند و هشدارهای لازم را به سرعت صادر کنند. انتخاب صحیح و آگاهی از شعاع پوشش این دتکتورها می‌تواند به عملکرد بهینه سیستم‌های ایمنی کمک کرده و از بروز خسارات جبران‌ناپذیر جلوگیری کند. در ادامه با نحوه عملکرد، عوامل موثر و استانداردهای مربوط به شعاع پوشش مربوط به دتکتور شعله آشنا خواهیم شد.

دتکتور چیست و چگونه کار می‌کند؟

دتکتور (Detector) یک دستگاه یا حسگر است که برای شناسایی و تشخیص عوامل خاصی مانند دود، حرارت، گاز، حرکت یا صدا به کار می‌رود. این دستگاه‌ها با استفاده از فناوری‌های مختلف مانند حسگرهای نوری، حرارتی، شیمیایی یا امواج صوتی می‌توانند تغییرات محیط را تشخیص داده و واکنش نشان دهند.

نحوه کار دتکتور به نوع آن بستگی دارد. برای مثال، دتکتور دود با کمک پرتوهای نوری یا یونیزاسیون، ذرات دود را در هوا شناسایی می‌کند و با فعال کردن آلارم، از بروز خطرات آتش‌سوزی جلوگیری می‌کند. دتکتور حرارت نیز افزایش غیرعادی دمای محیط را ثبت کرده و هشدار می‌دهد. به طور کلی، دتکتورها به صورت خودکار عمل کرده و از طریق سیستم‌های هشدار یا اعلان، کاربران را از وجود خطرات احتمالی آگاه می‌سازند.

شعاع پوشش دتکتور شعله چقدر است؟

شعاع پوشش دتکتور شعله به عواملی مانند نوع فناوری دتکتور، شرایط محیطی و ابعاد شعله بستگی دارد. این دستگاه‌ها برای تشخیص سریع آتش‌سوزی در محیط‌هایی که امکان ایجاد شعله باز وجود دارد، طراحی شده‌اند. اما برای اینکه بتوان بهترین کارایی را از آن‌ها به دست آورد، باید به شعاع پوشش و محدودیت‌های هر نوع دتکتور توجه داشت. برای دستیابی به عدد دقیق برای هر نوع دتکتور ، میتوانید به وبسایت NFPA  مراجعه بفرمایید.

آشکارسازهای شعله فرابنفش UV

آشکارسازهای شعله فرابنفش (UV) قادرند تشعشعات فرابنفش ناشی از آتش‌سوزی را بلافاصله پس از وقوع شعله‌ور شدن شناسایی کنند. این ویژگی به دلیل توانایی اکثر انواع آتش در تولید اشعه فرابنفش است که باعث می‌شود این نوع آشکارساز به گزینه‌ای قابل اعتماد و کارآمد برای کاربردهای گوناگون تبدیل شود.

این آشکارسازها به‌خصوص در محیط‌هایی که با خطرات ویژه مانند آتش‌سوزی ناشی ازهیدروکربن‌ها، فلزات و ترکیبات هالوژنی مواجه هستند، عملکرد بسیار موثری از خود نشان می‌دهند. یکی از مهمترین ویژگی‌های آشکارسازهای شعله UV، حساسیت بالای آن‌ها در فواصل نزدیک است؛ به‌طور معمول، این دستگاه‌ها می‌توانند شعله‌ها را در محدوده‌ای تا حدود 16 متر به‌ خوبی تشخیص دهند.

آشکارسازهای شعله مادون قرمز (IR)

آشکارسازهای شعله مادون قرمز (IR) وظیفه تشخیص تابش‌های فروسرخ را بر عهده دارند. شعاع پوشش دتکتور شعله توسط گازهای داغی که در اثر آتش‌سوزی به وجود می‌آیند، تولید شده و در طول موج‌های خاصی الگوهای مشخص و منحصربه‌فردی ایجاد می‌کنند.

برای اینکه آشکارسازهای IR بتوانند حضور آتش را شناسایی کرده و واکنش نشان دهند، لازم است شعله در حال سوسو زدن باشد. آشکارسازهای شعله مادون قرمز  (IR) گاهی در معرض هشدارهای اشتباه قرار می‌گیرند. دلیل این امر آن است که برخی گازهای داغ و سطوح گرمایی مانند اجاق‌ها و لامپ‌های حرارتی، که ناشی از آتش‌سوزی نیستند، می‌توانند باعث فعال شدن این آشکارسازها شوند. به طور متوسط، دتکتورهای شعله IR قادرند محدوده‌ای به شعاع ۱۵ تا ۳۰ متر را تحت پوشش قرار دهند.

آشکارسازهای شعله فرابنفش/مادون قرمز (UV/IR)

آشکارسازهای شعله فرابنفش/مادون قرمز (UV/IR) به حسگرهایی مجهز هستند که به طور همزمان تشعشعات فرابنفش و مادون قرمز را شناسایی می‌کنند. این دو حسگر به صورت مستقل از یکدیگر عمل می‌کنند، اما با استفاده از مدارها و اتصالات پیشرفته، داده‌های هر دو سنسور به صورت همزمان پردازش و تحلیل می‌شوند.

این روش به طور موثری احتمال بروز هشدارهای کاذب ناشی از تشخیص اشتباه یک سیگنال را کاهش داده و دقت عملکرد آشکارساز را بهبود می‌بخشد. با این وجود، عملکرد این دتکتورها به تشخیص آتش‌سوزی‌هایی محدود می‌شود که به طور همزمان پرتوهای فرابنفش UV و مادون قرمز IR را منتشر می‌کنند. به طور متوسط، آشکارسازهای شعله UV/IR می‌توانند محدوده‌ای در حدود ۱۵ تا ۳۰ متر را تحت پوشش خود قرار دهند.

تاثیر شعاع پوشش دتکتور دودی در افزایش ایمنی محیط

یکی از مواردی که کمتر به آن توجه می‌شود این است که شعاع پوشش دتکتور دودی نقش بسیار مهمی در افزایش ایمنی محیط دارد، زیرا هرچه محدوده عملکرد این تجهیزات دقیق‌تر و بهینه‌تر باشد، احتمال تشخیص سریع دود و آغاز آتش‌ سوزی افزایش می‌یابد. دتکتور دودی با شعاع پوشش مناسب می‌تواند نواحی بزرگ‌تری را تحت نظارت قرار دهد و در صورت بروز کوچک‌ترین تغییر در کیفیت هوای محیط، مانند وجود ذرات دود، به سرعت واکنش نشان دهد. این ویژگی باعث می‌شود زمان واکنش در برابر حریق به حداقل برسد و ساکنان یا اپراتورها فرصت کافی برای انجام اقدامات پیشگیرانه یا تخلیه ایمن داشته باشند.

تنظیم صحیح شعاع پوشش دتکتور دودی طبق استانداردهای بین ‌المللی و ویژگی‌های خاص ساختمان مانند ارتفاع سقف، تهویه، نوع کاربری و غیره، تضمین می‌کند که هیچ نقطه کور یا ناحیه بدون نظارت باقی نماند و این امر نقشی اساسی در کاهش خطرات جانی و مالی ایفا می‌کند. در نتیجه توجه داشته باشید که انتخاب و نصب دتکتور دودی با شعاع پوشش مناسب، یک اقدام کلیدی در ارتقا و افزایش سطح ایمنی محیط و تضمین عملکرد موثر سیستم اعلام حریق به شمار می‌رود.

آیا می‌توان شعاع پوشش دتکتور دودی را کاهش داد؟

بله، شعاع پوشش دتکتور دودی را می‌توان کاهش داد، اما این تصمیم باید بر اساس نیازهای خاص ایمنی و شرایط محیطی اتخاذ شود. دتکتور شعله به‌ طور معمول برای نظارت بر مساحت‌های وسیع طراحی شده است، اما در برخی موارد مانند فضاهای محدود، مناطق دارای مانع فیزیکی، یا محیط‌هایی با احتمال بالای آلارم کاذب، کاهش شعاع پوشش می‌تواند به افزایش دقت تشخیص و کاهش خطاهای احتمالی کمک کند. با تنظیم زاویه دید، فاصله نصب یا استفاده از لنزهای محدود کننده میدان دید، می‌توان محدوده عملکرد دتکتور را محدود کرد. این روش مخصوصا در محیط‌های صنعتی با تجهیزات حساس یا نواحی تقسیم‌ بندی ‌شده مفید است، زیرا تمرکز عملکرد دتکتور در یک ناحیه مشخص باعث بهبود پاسخگویی در مواقع حریق می‌شود. لازم است قبل از اعمال هر تغییری، با کارشناسان ایمنی مشورت کرده و استانداردهای نصب را رعایت کنید تا عملکرد سیستم اعلام حریق دچار اختلال نشود.

اطلاعات بیشتر در مورد : دتکتور گاز

عوامل موثر بر شعاع پوشش دتکتور شعله

عوامل موثر بر شعاع پوشش دتکتور شعله شامل مواردی همچون:

نوع دتکتور شعله

نوع دتکتور شعله تاثیر مستقیمی بر شعاع پوشش آن دارد. دتکتورهای شعله بر اساس فناوری تشخیص خود به انواع مختلفی تقسیم می‌شوند. دتکتورهای فرابنفش (UV) بیشتر برای تشخیص سریع شعله در فواصل کوتاه کاربرد دارند، در حالی که دتکتورهای مادون قرمز (IR) می‌توانند شعله را در فواصل طولانی‌تر تشخیص دهند. همچنین دتکتورهای ترکیبی مانند UV/IR یا IR3 به دلیل استفاده همزمان از چند فناوری، شعاع پوشش بیشتری نسبت به انواع دیگر ارائه می‌دهند.

قدرت شعله (منبع انرژی)

قدرت و انرژی شعله بر میزان تشخیص دتکتور تاثیر زیادی دارد. هرچه انرژی و حرارت شعله بیشتر باشد، دتکتور می‌تواند آن را از فواصل دورتری شناسایی کند. برای مثال، شعله‌هایی که از سوخت‌هایی مانند بنزین یا پروپان تولید می‌شوند، به دلیل تابش بالای انرژی در طیف‌های خاص، راحت‌تر شناسایی می‌شوند و در نتیجه شعاع پوشش بیشتری خواهند داشت.

شرایط محیطی

شرایط محیطی مانند نور پس زمینه، ذرات معلق و دمای محیط می‌تواند بر شعاع پوشش دتکتور شعله اثرگذار باشد. وجود نور مستقیم خورشید، نور چراغ‌های قوی یا هر منبع تابشی دیگر ممکن است باعث اختلال در عملکرد دتکتور شود. همچنین عواملی مانند دود غلیظ، گردوغبار یا مه می‌توانند دید دتکتور را کاهش داده و مانع از تشخیص صحیح شعله در فاصله‌های دورتر شوند. دمای بالای محیط نیز ممکن است حساسیت حسگرهای دتکتور را کاهش دهد.

زاویه دید دتکتور

زاویه دید دتکتور شعله یکی از عوامل مهم در تعیین محدوده پوشش آن است. هر دتکتور دارای زاویه دید مشخصی است که معمولا بین 90 تا 120 درجه متغیر است. دتکتورهایی که زاویه دید وسیع‌تری دارند، می‌توانند محدوده بیشتری را پوشش دهند. به همین دلیل در زمان نصب دتکتور باید به زاویه دید آن توجه کرد و موقعیت قرارگیری آن به گونه‌ای باشد که تمامی نواحی مورد نظر را پوشش دهد.

موانع فیزیکی

وجود موانع فیزیکی مانند ستون‌ها، دیوارها یا تجهیزات بزرگ می‌تواند مانع رسیدن تابش شعله به حسگر دتکتور شود و در نتیجه شعاع پوشش دتکتور شعله را کاهش دهد. برای جلوگیری از این مشکل، باید دتکتورهای شعله در نقاطی نصب شوند که دید مستقیم و بدون مانعی نسبت به منطقه تحت پوشش داشته باشند. طراحی صحیح و جانمایی مناسب دتکتور در محیط نقش مهمی در عملکرد بهینه آن دارد.

چگونه بهترین محل نصب دتکتور شعله را انتخاب کنیم؟

برای انتخاب بهترین محل نصب دتکتور شعله، عوامل مختلفی باید در نظر گرفته شوند تا عملکرد این تجهیز به حداکثر برسد. دتکتورهای شعله به‌عنوان یکی از مهمترین اجزای سیستم اعلام حریق، وظیفه تشخیص سریع آتش را دارند و انتخاب مکان مناسب برای نصب آن‌ها به کارایی و دقت عملکرد این دستگاه بستگی دارد. در ادامه به نکات کلیدی برای انتخاب بهترین محل نصب دتکتور شعله اشاره می‌کنیم:

محدوده دید دتکتور

دتکتورهای شعله نیاز به دید مستقیم به محل‌های پرخطر دارند. بنابراین باید در محلی نصب شوند که هیچ مانعی مانند ستون‌ها، تجهیزات یا دیوارها در مسیر تشخیص آن‌ها قرار نگیرد. هرگونه مانع می‌تواند عملکرد دتکتور را مختل کند.

زاویه دید دتکتور

بیشتر دتکتورهای شعله دارای زاویه دید ۹۰ تا ۱۲۰ درجه هستند. این ویژگی باید در طراحی نصب مد نظر قرار گیرد تا بیشترین پوشش ممکن حاصل شود. برای پوشش نقاط کور یا نواحی وسیع شعاع پوشش دتکتور شعله، ممکن است نیاز به نصب چندین دتکتور در زوایای مختلف باشد.

فاصله مناسب تا منبع خطر

دتکتورها باید در فاصله‌ای نصب شوند که بتوانند کوچک‌ترین شعله‌ها را به سرعت تشخیص دهند. معمولا این فاصله براساس نوع دتکتور و حساسیت آن مشخص می‌شود. رعایت دستورالعمل‌های سازنده در این زمینه الزامی است.

ارتفاع نصب

ارتفاع نصب دتکتور شعله معمولا براساس ارتفاع سقف و محل‌های پرخطر تعیین می‌شود. برای فضاهای صنعتی، ارتفاع بهینه نصب دتکتور بین ۳ تا ۷ متر توصیه می‌شود. با این حال، دتکتورها باید به‌گونه‌ای نصب شوند که کل محیط تحت پوشش قرار گیرد.

پوشش کل فضا

برای پوشش کامل فضاهای بزرگ، ممکن است نیاز باشد از چندین دتکتور شعله استفاده شود و این دتکتورها به‌صورت استراتژیک در بخش‌های مختلف نصب گردند تا هیچ نقطه‌ای بدون نظارت باقی نماند.

تکنولوژی‌های مختلف در دتکتورهای شعله: مقایسه و مزایا

در ادامه در قالب جدول به تکنولوژی‌های مختلف در دتکتورهای شعله می‌پردازیم:

تکنولوژی	مزایا	محدودیت‌ها	کاربردها
UV فرابنفش	سرعت تشخیص بسیار بالا (کمتر از 50 میلی‌ثانیه) ، تشخیص شعله‌های هیدروکربنی و غیراهیدروکربنی	حساس به نور فرابنفش محیط مانند خورشید، مناسب برای محیط‌های بسته	محیط‌های بسته و کنترل‌شده
IR (مادون قرمز)	مقاومت در برابر نور خورشید، مناسب برای محیط‌های باز	زمان واکنش کندتر، حساسیت کمتر به شعله‌های کوچک	محیط‌های باز و صنعتی
UV/IR (ترکیبی)	کاهش هشدارهای کاذب، دقت بالا در تشخیص شعله	هزینه بالاتر، نیاز به نصب دقیق	محیط‌های صنعتی و باز
IR3 (چندطیفی)	مقاومت بالا در برابر هشدارهای کاذب، تشخیص دقیق شعله‌های هیدروکربنی	هزینه بالا، پیچیدگی در نصب و نگهداری	پالایشگاه‌ها و صنایع بزرگ
تصویری (Visual)	پوشش وسیع و تشخیص از فاصله دور، نمایش تصویر زنده از منطقه	هزینه بسیار بالا، نیاز به نور و پردازش قوی	صنایع حساس و پیشرفته

دتکتور شعله در محیط‌های صنعتی: چالش‌ها و راهکارها

دتکتورهای شعله به‌عنوان یکی از ابزارهای حیاتی برای ایمنی در محیط‌های صنعتی، نقش مهمی در شناسایی و پیشگیری از وقوع حوادث ایفا می‌کنند. این تجهیزات با تشخیص سریع شعاع پوشش دتکتور شعله و ارسال سیگنال هشدار، از گسترش آتش و آسیب‌های احتمالی جلوگیری می‌کنند. بااین‌حال، استفاده از دتکتور‌های شعله در محیط‌های صنعتی همواره با چالش‌های متعددی همراه است که نیاز به بررسی دقیق و ارائه راهکارهای مناسب دارد.

شرایط محیطی سخت

محیط‌های صنعتی معمولا دارای شرایط دشواری مانند دمای بالا، رطوبت زیاد، گردوغبار و آلاینده‌های گوناگون هستند. این عوامل می‌توانند عملکرد دتکتورهای شعله را تحت تاثیر قرار داده و باعث اختلال در تشخیص صحیح شعله شوند. برای مثال، گردوغبار ممکن است مسیر دید سنسور را مسدود کرده و دقت دستگاه را کاهش دهد.

خطای تشخیص

یکی از چالش‌های مهم در استفاده از دتکتورهای شعله، بروز هشدارهای اشتباه است. وجود منابع نوری قوی مانند جوشکاری، انعکاس نور خورشید و تجهیزات تولیدکننده نور مصنوعی می‌تواند باعث شود دتکتور به اشتباه سیگنال هشدار ارسال کند. این خطای تشخیص، علاوه بر اختلال در روند کاری، هزینه‌های اضافی برای بررسی و رفع مشکل ایجاد می‌کند.

پوشش ناکافی منطقه

یکی دیگر از مشکلات رایج در نصب دتکتورهای شعله، پوشش ناقص منطقه موردنظر است. طراحی نامناسب سیستم می‌تواند نقاط کوری ایجاد کند که در صورت بروز حریق، دتکتور قادر به شناسایی شعاع پوشش دتکتور شعله نباشد. در محیط‌های بزرگ و پیچیده صنعتی، این مساله اهمیت بیشتری پیدا می‌کند و احتمال گسترش آتش‌سوزی را افزایش می‌دهد.

زمان واکنش کند

در محیط‌های صنعتی حساس، هرگونه تاخیر در تشخیص شعله می‌تواند پیامدهای جبران‌ناپذیری به دنبال داشته باشد. دتکتورهایی که زمان واکنش بالایی دارند، نمی‌توانند به‌سرعت سیگنال هشدار را ارسال کنند و این تاخیر می‌تواند منجر به گسترش حریق و ایجاد خسارت‌های سنگین شود.

هزینه‌های نگهداری و کالیبراسیون

دتکتورهای شعله برای عملکرد بهینه نیاز به نگهداری و کالیبراسیون مداوم دارند. این فرآیند مستلزم صرف زمان و هزینه‌های قابل‌توجهی است. در صورت عدم نگهداری مناسب، احتمال بروز خطا در عملکرد دستگاه افزایش می‌یابد که می‌تواند باعث کاهش ایمنی محیط شود.

انتخاب دتکتور مناسب

راهکار اول برای بهینه‌سازی عملکرد دتکتورهای شعله، انتخاب تجهیزات مناسب بر اساس نوع مواد و شرایط محیطی است. به‌عنوان‌مثال، در محیط‌هایی که امکان تشعشعات مادون قرمز وجود دارد، استفاده از دتکتورهای ترکیبی (UV/IR) توصیه می‌شود. انتخاب صحیح دتکتور می‌تواند میزان خطای تشخیص را کاهش داده و کارایی سیستم را افزایش دهد.

محافظت در برابر عوامل محیطی

برای مقابله با شرایط سخت محیطی، استفاده از دتکتورهایی با پوشش‌های مقاوم در برابر دما، رطوبت و گردوغبار بسیار مهم است. علاوه بر این، نصب صحیح تجهیزات در مکان‌هایی که کمترین تاثیر پذیری را از عوامل محیطی دارند، می‌تواند عملکرد دستگاه را در زمینه شعاع پوشش دتکتور شعله بهبود بخشد.

کاهش خطای هشدار

یکی دیگر از راهکارهای مهم، استفاده از سیستم‌های پیشرفته‌ای است که دارای الگوریتم‌های تشخیص چندگانه هستند. این فناوری‌ها قادرند بین شعله واقعی و منابع نور مصنوعی تمایز قائل شوند و احتمال بروز هشدارهای اشتباه را به حداقل برسانند.

شعاع پوشش دتکتور دودی باید در چه محیط‌هایی کم و در چه محیط‌هایی باید زیاد باشد؟

افزایش شعاع پوشش دتکتور دودی معمولاً در محیط‌هایی اهمیت دارد که وسعت فضا زیاد است و منابع بالقوه آتش ‌سوزی در فواصل دور از یکدیگر قرار دارند. این نوع محیط‌ها شامل سوله‌های صنعتی، انبارهای بزرگ، پالایشگاه‌ها، کارخانه‌های پتروشیمی، تأسیسات نفت و گاز و آشیانه‌های هواپیما می‌شوند. در این مکان‌ها، نیاز به شناسایی سریع شعله در فواصل دور، بدون استفاده از چندین دتکتور، یک مزیت بزرگ محسوب می‌شود. دتکتورهای شعله با برد بالا معمولاً دارای حسگرهای پیشرفته مادون قرمز یا ماورا بنفش هستند که می‌توانند آتش را در شعاع‌های بالای ۳۰ متر نیز تشخیص دهند و به ‌سرعت آلارم فعال کنند، بنابراین برای حفاظت از زیر ساخت‌های گسترده و جلوگیری از گسترش آتش، کاربردی و مقرون ‌به ‌صرفه هستند.

در مقابل، کاهش شعاع پوشش دتکتور دودی برای فضاهای کوچکتر یا نواحی با موانع متعدد که ممکن است دید مستقیم دتکتور به شعله را محدود کند، مناسب‌تر است. این نوع دتکتورها معمولاً در اتاق‌های کنترل، اتاق‌های تجهیزات الکتریکی، آزمایشگاه‌ها، موتور خانه‌ها، و فضاهای بسته استفاده می‌شوند که تمرکز روی دقت بالا و پوشش هدفمند نقطه‌ای اهمیت دارد. در این محیط‌ها، شعاع پایین اما دقت و سرعت پاسخ بالا برای تشخیص شعله، از اهمیت زیادی برخوردار است. همچنین، در برخی موارد خاص مانند تجهیزات حساس یا نواحی با خطر بالا اما محدود، استفاده از چند دتکتور با پوشش پایین به‌ صورت استراتژیک می‌تواند ایمنی بیشتری فراهم کند. انتخاب شعاع پوشش مناسب بر اساس شرایط محیطی و طراحی سیستم اعلام حریق، نقش تعیین‌ کننده‌ای در عملکرد بهینه دتکتور ایفا می‌کند.

شعاع پوشش دتکتور دودی به چه صورت تنظیم می‌شود؟

تنظیم شعاع پوشش دتکتور دودی بر اساس استانداردهای ایمنی مانند NFPA 72 و BS 5839 انجام می‌شود. به‌ طور کلی، حداکثر شعاع پوشش یک دتکتور دودی معمولی حدود 7.5 متر در نظر گرفته می‌شود، اما این مقدار بستگی به عوامل متعددی مانند ارتفاع نصب، نوع دتکتور، وجود موانع فیزیکی، جریان هوا و حساسیت دستگاه دارد. برای مثال، در سقف‌های بلندتر از 10 متر، ممکن است نیاز به کاهش شعاع پوشش یا استفاده از دتکتورهای خاص باشد. همچنین، در فضاهای با تقسیم ‌بندی پیچیده یا وجود تجهیزات مکانیکی، باید پوشش مؤثر را با محاسبات دقیق یا نرم ‌افزارهای شبیه‌ سازی تعیین کرد.

تفاوت شعاع پوشش دتکتور شعله در محیط‌های صنعتی و مسکونی

طبیعی است که استانداردهای شعاع پوشش دتکتور شعله در محیط‌های صنعتی و مسکونی دستخوش تغییر شود. در ادامه با ما همراه باشید تا به بررسی این تفاوت بپردازیم.

صنعتی

در محیط‌های صنعتی، دتکتورهای شعله‌ای باید محدوده وسیعی را پوشش دهند، زیرا این فضاها معمولاً بزرگ هستند و منابع بالقوه اشتعال متعددی مانند کوره‌ها، تجهیزات جوشکاری، مخازن سوخت و خطوط تولید دارند. شعاع پوشش دتکتورهای شعله‌ای صنعتی بسته به نوع و مدل آن‌ها متفاوت است، اما به ‌طور کلی این دستگاه‌ها می‌توانند شعله را در فاصله‌ای بین ۳۰ تا ۶۰ متر شناسایی کنند. برخی از مدل‌های پیشرفته‌تر، که از فناوری‌های چند طیفی (UV/IR یا IR3) استفاده می‌کنند، قادر به تشخیص شعله تا ۱۰۰ متر نیز هستند. در این فضاها، انتخاب محل نصب و تنظیم زاویه دید دتکتور اهمیت ویژه‌ای دارد، زیرا موانعی مانند ماشین ‌آلات، ستون‌ها و تجهیزات صنعتی می‌توانند میدان دید دتکتور را محدود کنند. بنابراین، برای دستیابی به حداکثر پوشش، معمولاً از چندین دتکتور با زوایای دید مختلف استفاده می‌شود تا هیچ نقطه‌ای بدون نظارت باقی نماند.

 مسکونی

اما در محیط‌های مسکونی، مانند آپارتمان‌ها، ویلاها و ساختمان‌های اداری کوچک، دتکتورهای شعله‌ای معمولاً در فضاهای حساس مانند آشپزخانه، موتورخانه یا پارکینگ‌های سرپوشیده نصب می‌شوند. به دلیل اندازه کوچک‌تر این فضاها، شعاع پوشش دتکتورهای شعله‌ای در محیط‌های مسکونی معمولاً بین ۶ تا ۱۵ متر است. مدل‌های استاندارد UV/IR که در ساختمان‌های مسکونی استفاده می‌شوند، می‌توانند شعله را در همین بازه به ‌طور دقیق تشخیص دهند. با این حال، عواملی مانند نوع دکوراسیون، دیوارها و نورپردازی محیط بر عملکرد این دتکتورها تأثیرگذار است. به همین دلیل، توصیه می‌شود که دتکتور در مکانی نصب شود که دید مستقیم به محل‌های پر خطر داشته باشد و به ‌دور از منابع نور قوی یا انعکاس‌های شدید قرار گیرد تا از بروز هشدارهای کاذب جلوگیری شود.

عوامل موثر بر کاهش شعاع پوشش دتکتور شعله

علاوه بر تمامی مواردی که تا بدین قسمت گفته شده، لازم است بدانید که عواملی نیز وجود دارند که می‌توانند شعاع پوشش دتکتور شعله را کاهش دهند. از جمله مهم‌ترین این عوامل می‌توانیم به موارد زیر اشاره کنیم:

وجود موانع فیزیکی در مسیر تشخیص

دتکتورهای شعله برای شناسایی آتش نیاز به دید مستقیم و بدون مانع به منبع شعله دارند. موانعی مانند دیوارها، ماشین آلات صنعتی، قفسه‌های انبار و حتی گرد و غبار یا دود میتوانند بخشی از اشعه‌های مادون قرمز (IR) یا فرا بنفش (UV) ساطع شده از آتش را مسدود یا تضعیف کنند و بر کاهش شعاع پوشش دتکتور شعله تاثیر مستقیم بگذارند. این مسئله باعث کاهش شعاع موثر تشخیص و افزایش احتمال خطا در هشدار دهی میشود. برای حل این مشکل، باید دتکتورها را در نقاطی نصب کرد که بیشترین دید را به مناطق حساس داشته باشند، از چندین دتکتور با زوایای پوشش متفاوت استفاده کرد و به طور منظم لنزهای دتکتور را از آلودگی‌ها پاکسازی نمود تا از کاهش کارایی جلوگیری شود.

شرایط محیطی نامناسب

رطوبت بالا، مه غلیظ یا دود زیاد در محیط میتواند امواج مادون قرمز و فرا بنفش را جذب یا پراکنده کند و باعث کاهش شعاع پوشش دتکتور شعله شود. در محیط‌های مرطوب مانند سوله‌های صنعتی نزدیک دریا یا فضاهای پر از بخار، ممکن است دتکتورها با تاخیر عمل کنند یا حتی سیگنال‌های اشتباه ارسال نمایند. به منظور مقابله با این مشکل، بهتر است از دتکتورهای ضد آب با درجه حفاظت IP بالا استفاده شود، سیستم‌های تهویه مناسب جهت کاهش رطوبت و ذرات معلق نصب گردد و در صورت نیاز از دتکتورهای دو یا چند طیفی (Hybrid Flame Detectors) استفاده کرد که در شرایط سخت محیطی عملکرد بهتری دارند.

تداخل امواج الکترو مغناطیسی یا همان نویز صنعتی

در محیط‌های صنعتی که تجهیزات الکتریکی پرتوان مانند موتورها، ژنراتورها و ترانسفور ماتورها وجود دارند، امواج الکترو مغناطیسی تولید شده میتوانند روی شعاع پوشش دتکتور شعله تاثیر منفی بگذارند و باعث ایجاد هشدارهای کاذب یا کاهش حساسیت سیستم شوند. برای کاهش این تداخلات، باید از دتکتورهای مجهز به فیلترهای نویز استفاده کرد، آنها را در فاصله ایمن از منابع تولیدکننده امواج الکترو مغناطیسی نصب نمود و از کابل‌های شیلد دار برای اتصالات بهره گرفت تا نویزهای محیطی خنثی شوند.

کاهش حساسیت سنسورها به مرور زمان

سنسورهای دتکتور شعله ممکن است پس از مدتی استفاده، به دلیل فرسودگی، قرار گیری در معرض دمای بسیار بالا یا حتی تماس با مواد شیمیایی خورنده، دچار افت حساسیت شوند. این مسئله باعث کاهش تدریجی دامنه تشخیص و افزایش احتمال خطا در شناسایی آتش میشود. برای جلوگیری از این مشکل، لازم است دتکتورها به صورت دوره‌ای کالیبره شوند، سنسورهای قدیمی پس از پایان عمر مفیدشان تعویض گردند و از دتکتورهای باکیفیت و مقاوم در برابر شرایط سخت محیطی استفاده شود تا طول عمر و دقت سیستم حفظ گردد.

چک لیست نگهداری و بررسی دتکتورهای شعله

برای نگهداری و بررسی دتکتورهای شعله، علاوه بر موارد ذکر شده، می‌توان چک لیست دقیق‌تر و جامع‌تری را با جزئیات بیشتر به شرح زیر افزود:

• بازرسی فیزیکی دستگاه
• بررسی عملکرد دستگاه
• بررسی وضعیت تغذیه
• آزمایش سیستم هشدار
• بررسی ارتباطات و سیگنال‌ها
• بررسی کالیبراسیون و تنظیمات
• آزمایش محیطی
• بررسی سیستم های پشتیبانی
• بررسی امنیت سیستم
• مدیریت و گزارش‌دهی
• برنامه‌ریزی نگهداری دوره‌ای

 

اشتباهات رایج در نصب دتکتور شعله

حال که به طور کامل دانستید که شعاع پوشش دتکتور شعله جقدر است، لازم است برخی از اشتباهات رایج در نصب این تجهیزات را بشناسید تا شما در انجام فرایند نصب، مرتکب این خطاها نشوید. با ما مراه باشید:

انتخاب اشتباه محل نصب دتکتور شعله

یکی از رایج‌ترین اشتباهات در نصب دتکتور شعله، انتخاب غلط محل نصب و قرار دادن آن در زاویه دید محدود یا پشت موانع است. همانطور که پیش‌تر هم اشاره کردیم، دتکتورهای شعله باید دید مستقیم و بدون مانع نسبت به منطقه خطر داشته باشند تا بتوانند واکنش سریع و دقیق به وجود آتش نشان دهند. نصب اشتباه در پشت ستون‌ها، تجهیزات یا در زاویه نامناسب باعث تاخیر یا عدم تشخیص شعله شده و عملکرد سیستم اعلام حریق را مختل می‌کند. در همین راستا، هنگام نصب باید به میدان دید، ارتفاع استاندارد و نبود موانع فیزیکی توجه ویژه شود.

 

تنظیم نکردن صحیح زاویه و ارتفاع

زاویه دید و ارتفاع نصب دتکتور نقش اساسی در کارایی آن دارند و نادیده گرفتن این موضوع از اشتباهات رایج در پروژه‌ها است. نصب دتکتور خیلی نزدیک به سقف یا در ارتفاع کم می‌تواند باعث کاهش کارایی و نادیده گرفتن شعله‌های موجود در محدوده حفاظتی شود. همچنین تنظیم نادرست زاویه باعث می‌شود دتکتور فقط بخش محدودی از فضا را پوشش دهد. برای نصب اصولی، توصیه می‌شود از دستورالعمل سازنده پیروی کرده و زاویه دید افقی و عمودی دستگاه به صورت کامل پوشش ‌دهنده محیط خطر باشد.

 

عدم توجه به تابش مستقیم نور خورشید یا منابع حرارتی

قرار دادن دتکتور شعله در مقابل نور مستقیم خورشید، شعله مشعل‌ها، فرهای صنعتی یا بازتاب نور از سطوح براق یکی دیگر از اشتباهات رایج در نصب است. این موارد می‌توانند موجب ایجاد آلارم کاذب یا اختلال در عملکرد دستگاه شوند. دتکتورهای شعله حساسیت بسیار بالایی به طیف‌های نوری مختلف دارند و برخورد مستقیم نور شدید می‌تواند سیگنال اشتباه ایجاد کند. لذا توجه داشته باشید که همیشه باید منابع نوری و گرمایی اطراف بررسی و از نصب دتکتور شعله در مقابل آنها خودداری شود.

 

عدم رعایت فاصله استاندارد با منابع دود، بخار و گرد و غبار

قطعا می‌دانید که بسیاری از خطاهای عملکرد دتکتور شعله ناشی از نصب در محیطی پر از دود، بخار یا گرد و غبار صنعتی است. این عوامل می‌توانند مانع رسیدن امواج نوری شعله به سنسور دتکتور شده و واکنش دستگاه را مختل کنند. نصب اشتباه در محیطی مانند آشپزخانه صنعتی، کارگاه‌های جوشکاری یا محل‌های دارای گرد و غبار بدون طراحی مناسب، احتمال هشدار کاذب یا عدم تشخیص آتش را افزایش می‌دهد. لذا فراموش نکنید که رعایت فاصله مناسب و استفاده از تجهیزات محافظ یا مکانیسم تهویه ضروری است.

 

عدم هماهنگی با سیستم اعلام حریق و تست نکردن پس از نصب

نصب دتکتور بدون هماهنگی با سیستم کنترل مرکزی و انجام ندادن تست نهایی از اشتباهات مهم و خطرناک است. متاسفانه امروزه برخی نصاب‌ها پس از نصب، اتصال صحیح به پنل مرکزی و عملکرد سیستم در شرایط واقعی را بررسی نمی‌کنند. این موضوع ممکن است باعث عدم ارسال سیگنال هشدار در زمان حادثه شود. تست دوره‌ای با منبع شعله استاندارد، بررسی سیم‌ کشی، تنظیمات نرم ‌افزاری و تایید عملکرد از الزامات نصب اصولی دتکتورهای شعله محسوب می‌شود.

 

 

تاثیر ارتفاع سقف بر شعاع پوشش دتکتور شعله

هر چه ارتفاع سقف افزایش پیدا کند، فاصله دتکتور تا سطح حفاظتی نیز بیشتر می‌شود و این موضوع باعث کاهش دقت و سرعت تشخیص شعله خواهد شد. در ارتفاع‌های زیاد، زاویه دید دتکتور محدودتر شده و توانایی آن در شناسایی سریع شعله کاهش پیدا می‌کند، مخصوصا در محیط‌هایی با موانع فیزیکی، تجهیزات صنعتی و چیدمان حجیم. به همین دلیل، استانداردهای بین ‌المللی و دستورالعمل‌های تولید کنندگان تاکید می‌کنند که انتخاب ارتفاع مناسب و محاسبه شعاع پوشش باید با توجه به توانایی اپتیک سنسور، مدل دستگاه و ویژگی‌های محیط انجام شود. همچنین در سقف‌های بلند نیاز به نصب چندین دتکتور شعله برای پوشش کامل فضا وجود دارد تا احتمال خطا در تشخیص حریق کاهش پیدا کند.

از سوی دیگر، افزایش بیش از حد ارتفاع نصب بدون در نظر گرفتن شعاع پوشش و زاویه دید دتکتور می‌تواند زمینه‌ ساز هشدار کاذب یا عدم عملکرد مناسب در شرایط اضطراری شود. در فضاهای صنعتی با ارتفاع زیاد مانند سوله‌ها، انبارها، نیروگاه‌ها و سکوهای نفتی، باید بر اساس محاسبات دقیق و استاندارد NFPA، تعداد و مکان قرار گیری دتکتورها تعیین شود. استفاده از نقشه ‌برداری سه ‌بعدی، شبیه ‌سازی مسیرهای احتمالی شعله و بررسی منابع نور، حرارت و گرد و غبار از اقدامات کلیدی برای نصب اصولی در ارتفاع زیاد محسوب می‌شود.

 

 کلام پایانی

انتخاب شعاع پوشش دتکتور شعله یکی از عوامل مهم در اطمینان از ایمنی سیستم‌های آتش‌نشانی و پیشگیری از حوادث است. شعاع پوشش این دستگاه‌ها به طور مستقیم بر کارایی و دقت آن‌ها در شناسایی آتش‌های احتمالی تاثیر می‌گذارد. استفاده از دتکتورهایی با شعاع پوشش مناسب، می‌تواند کمک شایانی به کنترل سریعتر آتش و کاهش خطرات ناشی از آن کند.

بنابراین، اهمیت انتخاب صحیح دتکتور شعله با توجه به نیاز محیط و ویژگی‌های خاص هر فضا، امری ضروری برای بهبود سیستم‌های ایمنی و حفاظت در برابر آتش است. در صورت سوال در پایان صفحه سایت اسپین الکتریک کامنت بگذارید.

سوالات متداول

شعاع پوشش دتکتور شعله چیست؟

شعاع پوشش مربوط به دتکتور شعله به مسافتی اطلاق می‌شود که دتکتور قادر است شعله یا آتش را شناسایی کند. این شعاع بستگی به نوع دتکتور و محیطی که در آن نصب شده، متفاوت است.

چه عواملی بر شعاع پوشش دتکتور شعله تاثیر می‌گذارند؟

عواملی چون نوع دتکتور، شرایط محیطی (مانند دما، رطوبت و وجود بخارات شیمیایی)، زاویه نصب دتکتور و شدت و نوع نور در محیط می‌توانند بر شعاع پوشش دتکتور تاثیرگذار باشند.

آیا می‌توان شعاع پوشش دتکتور شعله را تغییر داد؟

شعاع پوشش دتکتور‌های شعله معمولا توسط سازنده تعیین می‌شود و قابل تغییر نیست. با این حال، می‌توان تعداد دتکتورها را در محیط افزایش داد تا پوشش مناسبی برای تمام فضای مورد نظر فراهم شود.