چکیده
دتکتور دود نوری تصویری (OSID) یکی از نوآورانه‌ترین فناوری‌های کشف دود در فضاهای باز و شرایط محیطی دشوار به شمار می‌رود. این سیستم با استفاده از طول‌موج‌های دوگانه (UV و IR) و فناوری تصویربرداری، قادر است به دقت بین دود واقعی و ذرات مزاحم تمایز قائل شود. در این مقاله، عملکرد OSID در محیط‌های پر گرد‌و‌غبار، مرطوب، دارای میعان، مه، نور خورشید مستقیم، و نوسانات دمایی بررسی شده و راهکارهای فنی جهت بهبود عملکرد در این شرایط ارائه می‌شود.
۱. مقدمه
دتکتورهای دود در فضاهای باز و صنعتی اغلب با چالش‌هایی مانند گرد و غبار، رطوبت بالا، تابش نور مستقیم خورشید و نوسانات دمایی مواجه هستند. فناوری OSID به عنوان یک گزینه مناسب برای چنین محیط‌هایی، با بهره‌گیری از امواج مادون قرمز و فرابنفش و استفاده از تصویربرداری نوری، راهکاری نوین برای کاهش آلارم‌های کاذب ارائه می‌دهد.
۲. اصول عملکرد طول‌موج دوگانه
OSID با ارسال و دریافت هم‌زمان امواج نوری با دو طول‌موج متفاوت (UV و IR)، قادر است به‌طور مؤثر اندازه ذرات را تشخیص دهد.
- UV: تأثیرگذار بر ذرات ریز و درشت
- IR: عمدتاً حساس به ذرات بزرگ‌تر
این روش باعث می‌شود سیگنال‌های ناشی از ذرات مزاحم مانند گرد و غبار موقتی حذف شده و تنها دود واقعی تشخیص داده شود.
۳. اصطلاحات کلیدی
- راه‌اندازی کامل (Full Commissioning): ثبت موقعیت‌ها و سطوح مرجع اولیه
- راه‌اندازی جزئی: استفاده مجدد از اطلاعات ذخیره‌شده بدون بازتنظیم مرجع
- خطای ورود جسم: انسداد ناگهانی شدید
- خطای تضعیف: کاهش سیگنال به‌دلیل ذرات محیطی
- تصویر ناپایدار: ناشی از لرزش یا انسداد مکرر
۴. خطاهای رایج در سیستم OSID
- انسداد کامل: ناشی از اشیای بزرگ مانند لیفتراک، بنر، نردبان
- تضعیف متوسط: ناشی از گرد و غبار، بخار آب، مه
- نابسامانی تصویر: اغلب به دلیل ارتعاش شدید، تغییرات شدید دما یا جریان هوای گرم
۵. استقرار ایمن در محیط‌های دشوار
۵.۱ محیط‌های پرگرد‌و‌غبار
- در محیط‌هایی با غبار موقت: استفاده از حالت صنعتی و فعال‌سازی فیلتر غبار توصیه می‌شود.
- در محیط‌های با غبار دائم: استفاده از سیستم OSID توصیه نمی‌شود؛ چون خطای مداوم در سطح مرجع منجر به نارضایتی کاربران می‌شود.
۵.۲ محیط‌های مرطوب
- مه پاش (Water Mist): اگر به‌صورت مقطعی باشد، مشکلی ایجاد نمی‌کند؛ اما اگر دائمی و متراکم باشد، باعث تضعیف سیگنال می‌شود.
- میعان (Condensation): در صورت وقوع، لنزها باید با گرم‌کن محافظت شوند.
- مه (Fog): مه شدید و یکنواخت باعث آلارم‌های کاذب می‌شود، به‌ویژه در فضاهای نیمه‌باز.
۶. تجهیزات محافظتی
- پوشش IP66: برای محافظت در برابر رطوبت و گرد‌و‌غبار
- قفس محافظ فلزی: برای جلوگیری از آسیب فیزیکی در محیط‌های ورزشی یا عمومی
- سایبان نوری: کاهش اشباع ناشی از نور مستقیم خورشید
- میخ ضد پرنده: جلوگیری از نشستن پرندگان و آلودگی لنزها
۷. آلارم‌های کاذب استثنایی
با وجود سیستم فیلترینگ دوگانه، در برخی شرایط خاص مانند دود اگزوز یا ذرات معلق مشابه دود ممکن است آلارم کاذب ایجاد شود. با این حال، ناحیه اطمینان در فناوری OSID بسیار گسترده‌تر از بیم‌دتکتورهای سنتی است.
۸. جمع‌بندی و توصیه‌ها
- در محیط‌هایی با آلودگی مستمر بالای ۲۰٪، استفاده از سیستم OSID توصیه نمی‌شود.
- نصب در شرایط تمیز و بدون غبار، کلیدی برای عملکرد دقیق سیستم است.
- برای محیط‌های بسیار دشوار، دتکتورهای مکشی (ASD) گزینه مناسب‌تری هستند.
- تست‌های مقدماتی و استفاده از نرم‌افزار پایش‌گر داخلی برای ارزیابی عملکرد توصیه می‌شود.
