دتکتور شعله به تجهیزاتی گفته می‌شود که توانایی تشخیص حریق و شعله آتش را دارند و می‌توانند هشدارهای لازم را به صدا درآورده یا عملیات اطفا حریق را آغاز نمایند. اما لازم است بدانید که امروزه انواع دتکتور های شعله در طیف متنوعی وجود دارند که استفاده از هر کدام از آن‌ها در یک محیط خاص می‌تواند ثمر بخشی بیشتری داشته باشد. از همین روی، نیاز دارید که انواع دتکتور های شعله را بشناسید تا بهینه‌ترین انتخاب را داشته باشید. امروز و در این مقاله قصد داریم به معرفی 4 مورد از رایج‌ترین انواع دتکتور شعله بپردازیم. پس این مقاله را از دست ندهید و ما را تا پایان همراهی کنید.
دتکتور شعله چیست؟
دتکتور شعله یک نوع سنسور ایمنی پیشرفته است که برای شناسایی و تشخیص حضور شعله یا احتراق در محیط‌های صنعتی، تجاری و حساس طراحی شده است. این دستگاه با بهره گیری از فناوری‌های مختلف مانند اشعه ماورا بنفش، مادون قرمز یا ترکیب آن‌ها یا حتی IR3 قادر است در کمترین زمان ممکن وجود شعله را حتی از فواصل دور و در شرایط نوری و محیطی پیچیده تشخیص دهد. دتکتور شعله نقش بسیار حیاتی در سیستم‌های اعلام و اطفا حریق دارد و در صنایعی مانند نفت، گاز، پتروشیمی، نیروگاه‌ها، انبارهای سوخت، کارخانه‌های مواد شیمیایی و حتی فرودگاه‌ها مورد استفاده قرار می‌گیرد. عملکرد سریع، دقت بالا و توانایی شناسایی شعله بدون نیاز به تماس مستقیم با آتش، از مهم‌ترین ویژگی‌های این دتکتورهاست. در ادامه با ما همراه باشید تا بیشتر با انواع دتکتور های شعله آشنا شویم.
بیشتر بخوانید: انتخاب دتکتور شعله مناسب – بررسی 8 نکته کلیدی
رایج‌ترین انواع دتکتور های شعله
اما بپردازیم به موضوعی که از ابتدا وعده آن را داده بودیم. همانگونه که گفتیم، امروزه انواع مختلفی از دتکتورهای شعله وجود دارند که هر کدام، برای استفاده در محیطی خاص طراحی و ساخته می‌شوند. با ما همراه باشید تا به معرفی رایج‌ترین انواع دتکتور های شعله بپردازیم.
دتکتور شعله فرا بنفش (UV Flame Detector)
دتکتور شعله فرابنفش یا همان UV، یکی از پر کاربردترین انواع دتکتور های شعله است که با استفاده از حسگر حساس به اشعه فرا بنفش در بازه‌ی طیفی ۱۸۰ تا ۲۶۰ نانو متر، قادر به شناسایی سریع شعله در کمتر از چند میلی ثانیه است. این نوع دتکتور بیشتر برای فضاهایی مناسب است که در آن‌ها سوخت‌های هیدروکربنی، گازهای قابل اشتعال یا بخارات فرار وجود دارد. از جمله مزایای دتکتور UV می‌توان به سرعت پاسخ دهی بالا و دقت قابل قبول در تشخیص حریق اشاره کرد. اما باید توجه داشت که این سنسورها به منابع UV کاذب مانند جوشکاری یا تابش خورشید حساس هستند و در محیط‌های پر از گرد و غبار یا دود غلیظ ممکن است کارایی آن‌ها کاهش یابد.
دتکتور شعله مادون قرمز (IR Flame Detector)
دتکتور شعله مادون قرمز که با نام IR نیز شناخته می‌شود، نوعی دیگر از انواع دتکتور های شعله است که با تجزیه و تحلیل طول موج‌های مادون قرمز ساطع شده از شعله، حضور آتش را شناسایی می‌کند. این محصول مناسب فضاهایی است که احتمال انتشار گازهای قابل احتراق و احتراق غیر منتظره وجود دارد. دتکتورهای IR معمولا مقاوم در برابر تداخلات ناشی از منابع نوری معمولی هستند و می‌توانند در محیط‌هایی با گرد و غبار یا بخار نیز عملکرد مناسبی داشته باشند. اگر چه سرعت پاسخ دهی آن نسبت به مدل UV کمی پایین‌تر است، اما نرخ خطای پایین و ایمنی عملکرد بالا، استفاده از آن را در صنایع نفت و گاز، انبارهای سوخت و مراکز صنعتی بزرگ به گزینه‌ای مطمئن تبدیل کرده است.
دتکتور شعله ترکیبی UV/IR
دتکتور شعله ترکیبی UV/IR با ادغام مزایای فناوری فرا بنفش و مادون قرمز، دقت و قابلیت اطمینان بسیار بالاتری در تشخیص شعله فراهم می‌کند. دتکتورهای ترکیبی به گونه‌ای طراحی شده است که برای فعال شدن، باید سیگنال هم زمان از دو حسگر UV و IR دریافت شود، که همین موضوع باعث کاهش آلارم‌های کاذب و افزایش ایمنی می‌شود. دتکتور UV/IR در محیط‌هایی که شرایط پیچیده‌ای از نظر نور، دود، بخار یا منابع اشتباه نوری وجود دارد، عملکرد بسیار پایداری دارد. از این دتکتورها معمولا در فرودگاه‌ها، سکوهای نفتی، اتاق‌های سرور حساس و کارخانه‌های تولید مواد شیمیایی استفاده می‌شود. این مدل با ترکیب دقت بالا و مقاومت در برابر خطای تشخیص، یکی از ایده آل‌ترین انواع دتکتور های شعله به شمار می‌آید.
دتکتور شعله IR3
اما در نهایت، دتکتور شعله IR3 پیشرفته‌ترین نوع از انواع دتکتور های شعله است که با استفاده از سه طول موج متفاوت در طیف IR، قادر به تشخیص دقیق بین شعله واقعی و منابع گرمایی یا نوری جعلی است. مدل IR3 برای شناسایی شعله در فاصله‌های بسیار دور یعنی تا حدود ۶۰ متر و در محیط‌های سخت، مانند فضاهای باز، انبارهای بزرگ و پالایشگاه‌ها بسیار موثر عمل می‌کند. دتکتور IR3 مقاومت بالایی در برابر آلارم کاذب دارد و حتی در شرایط دارای نور خورشید، گرما، دود، بخار یا انعکاس‌های نوری نیز عملکرد دقیقی از خود نشان می‌دهد. استفاده از این مدل برای پروژه‌هایی که نیاز به پوشش وسیع، ایمنی حداکثری و قابلیت اعتماد بالا دارند، کاملا توصیه می‌شود.
بیشتر بخوانید: تفاوت دتکتور گاز صنعتی با سایر دتکتور ها چیست؟ – بررسی 6 مورد کلیدی
نکات کلیدی در انتخاب انواع دتکتور های شعله
به منظور این که بتوانید ایمنی محیط مد نظر خودتان را در مقابل حوادثی مانند گاز گرفتگی یا حریق تضمین کنید، نیازمند این هستید که از یک سری نکات ایمنی در انتخاب انواع دتکتور های شعله پیروی کنید. این نکات شامل موارد زیر می‌شود:
نوع سوخت و مواد قابل اشتعال موجود در محیط
اولین و مهم‌ترین نکته در انتخاب انواع دتکتور های شعله، توجه به نوع سوخت یا مواد قابل اشتعال در محیط نصب است. به عنوان مثال، در محیط‌هایی که با سوخت‌های هیدروکربنی، الکل یا گازهای صنعتی سر و کار دارند، نوع شعله و طول موج‌های ساطع شده از احتراق آن‌ها متفاوت است. بنابراین، انتخاب دتکتور مناسب با توانایی تشخیص شعله‌های خاص مانند شعله‌های آبی، بی رنگ یا مادون قرمز، اهمیت زیادی دارد. انتخاب اشتباه ممکن است منجر به عدم شناسایی به موقع آتش یا ایجاد آلارم‌های کاذب شود.
شرایط محیطی و محل نصب دتکتور شعله
شرایط محیطی یکی دیگر از عوامل حیاتی در انتخاب انواع دتکتور های شعله است. عواملی مانند گرد و غبار، بخار، نور خورشید، باد، باران یا دودهای دائمی می‌توانند عملکرد دتکتور را تحت تاثیر قرار دهند. به طور کلی، در فضاهای باز یا محیط‌های دارای نور شدید طبیعی، بهتر است از دتکتورهای IR3 یا UV/IR استفاده شود که مقاومت بالایی در برابر تداخل‌های محیطی دارند. شایان ذکر است که در محیط‌های سر پوشیده با تهویه ضعیف، انتخاب دتکتوری با حساسیت بالا و زاویه دید گسترده، توصیه می‌شود. فراموش نکنید که درک درست از موقعیت نصب و ویژگی‌های فیزیکی محل می‌تواند تضمین کننده عملکرد صحیح انواع دتکتور های شعله باشد.
محدوده تشخیص و زاویه دید دتکتور
محدوده تشخیص و زاویه دید، از مشخصه‌های فنی بسیار مهم در انتخاب انواع دتکتور های شعله هستند. برخی دتکتورها می‌توانند شعله را از فاصله ۱۰ تا ۶۰ متری شناسایی کنند، اما این ویژگی باید متناسب با ابعاد فضا و خطرات موجود تنظیم شود. مثلا در سوله‌های صنعتی بزرگ یا انبارهای سوخت، استفاده از دتکتورهایی با برد بلند و زاویه دید وسیع می‌تواند موجب کاهش تعداد دتکتورهای موردنیاز و افزایش بهره‌وری اقتصادی شود. در سوی مقابل، در فضاهای کوچک و محدود، استفاده از دتکتور با برد کوتاه و دقت بالا کفایت می‌کند.
زمان پاسخ دهی و مقاومت در برابر آلارم کاذب
سرعت واکنش دتکتور شعله در برابر بروز آتش سوزی، در محیط‌های حساس، موضوعی بسیار حیاتی است. دتکتوری که بتواند در کمتر از یک ثانیه شعله را شناسایی و آلارم را صادر کند، می‌تواند از گسترش آتش و وقوع فاجعه جلوگیری نماید. اما در کنار سرعت، توانایی دتکتور در فیلتر کردن منابع نوری یا حرارتی غیر مرتبط نیز اهمیت دارد تا از ایجاد آلارم‌های کاذب جلوگیری شود. لازم به ذکر است که استفاده از دتکتورهایی که دارای الگوریتم‌های تحلیلی چندگانه (مانند IR3 یا UV/IR) هستند، باعث افزایش دقت و کاهش هشدارهای اشتباه خواهد شد.
قابلیت سازگاری با سیستم‌های اعلام و اطفای حریق
انواع دتکتور های شعله باید به خوبی با سایر اجزای سیستم اعلام و اطفای حریق هماهنگ شوند. قابلیت اتصال به پنل‌های کنترل مرکزی، سیستم‌های اطفای خودکار مثل گاز FM-200 یا کربن دی اکسید، و نرم افزارهای مانیتورینگ، از جمله ویژگی‌هایی است که باید هنگام انتخاب انواع دتکتور های شعله در نظر گرفته شود. همچنین وجود خروجی‌های دیجیتال و آنالوگ، پروتکل‌های ارتباطی مانند Modbus، HART یا Relay و امکان کالیبره کردن دتکتور برای کاربردهای خاص نیز از اهمیت ویژه‌ای برخوردار هستند. این قابلیت‌ها تضمین می‌کنند که سیستم شما نه تنها دقیق بلکه هوشمند، منعطف و قابل توسعه باشد و بیشترین بهره وری را ارائه دهد.
چرا استفاده از انواع دتکتور های شعله مهم است؟
انواع دتکتور های شعله با قابلیت شناسایی سریع و دقیق شعله‌های ناشی از سوخت‌های مختلف، نقش کلیدی در پیشگیری از آتش سوزی‌های گسترده و خسارات جبران نا پذیر ایفا می‌کنند. دتکتورهای شعله، با استفاده از فناوری‌هایی مانند مادون قرمز، فرا بنفش یا ترکیبی از آن‌ها و IR3 حتی در شرایط نوری یا محیطی دشوار، عملکرد قابل اعتمادی دارند و می‌توانند آتش را از فواصل دور و بدون تماس مستقیم شناسایی نمایند. استفاده از این دتکتورها در صنایع حساس مانند نفت، گاز، پتروشیمی، انرژی، نظامی و هوافضا، نه تنها باعث افزایش سطح ایمنی و کاهش حوادث می‌شود، بلکه موجب کاهش هزینه‌های بیمه، افزایش بهره وری و ایجاد آرامش خاطر برای نیروی انسانی و مدیران پروژه خواهد شد. انتخاب صحیح و نصب اصولی انواع دتکتور شعله، گامی هوشمندانه در جهت حفاظت از سرمایه‌ها و حفظ محیط زیست به شمار می‌رود.
بیشتر بخوانید: دتکتور گاز تشعشعی چیست؟ – 0 تا 100 چیزی که باید بدانید!
کلام پایانی
همانگونه که دیدید در این مقاله به طور کامل به معرفی و بررسی برخی از رایج‌ترین انواع دتکتور های شعله پرداختیم. دانستیم که دتکتور شعله ابزاری کلیدی و حیاتی است که می‌تواند ایمنی محیط را در برابر حریق و آتش سوزی تضمین نماید. به همین منظور، شناخت انواع دتکتور های شعله که شامل دتکتور شعله مادون قرمز، فرا بنفش، ترکیبی و IR3 می‌شود یک الزام به شمار می‌رود. ضمن سپاس از همراهی شما عزیزان با ما تا پایان این مقاله، امیدواریم مطالب ارائه شده برای شما مفید بوده باشد.
مجموعه اسپین الکتریک به صورت تخصصی در زمینه تامین و عرضه انواع دتکتور های شعله فعالیت می‌کند. همچنین مجموعه ما آماده است تا خدمات مربوط به این سیستم‌ها را نیز به شما ارائه دهد. به همین منظور، کافیست از طریق پل‌های ارتباطی با کارشناسان ما تماس بگیرید و از مشاوره رایگان بهره مند شوید.
