دتکتور گاز کاتالیستی یکی از تجهیزات ایمنی مهم در صنایع مختلف است که برای شناسایی گازهای قابل احتراق مورد استفاده قرار می‌گیرد. اما دتکتور گاز کاتالیک چیست و چگونه کار می‌کند؟ این حسگرها بر پایه واکنش شیمیایی گاز با اکسیژن در حضور یک کاتالیست فلزی عمل کرده و تغییرات ناشی از این واکنش را به سیگنال الکتریکی تبدیل می‌کنند. به دلیل دقت بالا، سرعت پاسخگویی مناسب و هزینه مقرون‌به‌صرفه، این دتکتورها در محیط‌های صنعتی، پالایشگاه‌ها و مکان‌های مستعد انفجار به‌عنوان یکی از روش‌های مطمئن برای تشخیص نشت گازهای خطرناک شناخته می‌شوند.
بیشتر بخوانید: نحوه عیب یابی تجهیزات پیجینگ صنعتی
دتکتور گاز کاتالیک چیست؟
دتکتور گاز کاتالیستی یکی از انواع حسگرهای تشخیص گاز است که برای شناسایی گازهای قابل احتراق (Combustible Gases) مانند متان (CH₄)، پروپان (C₃H₈)، بوتان (C₄H₁₀) و هیدروژن (H₂) استفاده می‌شود. این نوع دتکتور بر اساس واکنش کاتالیستی گاز با اکسیژن در حضور یک عنصر حسگر پلاتینی (Catalyst) کار می‌کند که باعث افزایش دما و تغییر مقاومت الکتریکی در المنت حسگر می‌شود.
بیشتر بخوانید: سیستم پیجینگ کارخانه چیست؟ – بررسی (0 تا 100)
اجزای اصلی دتکتور گاز کاتالیستی
- عنصر حسگر (Sensing Element): شامل یک المنت پلاتینی یا فلزی کاتالیستی که واکنش اکسیداسیون را تسهیل می‌کند.
- مرجع جبران‌سازی (Reference Element): یک المنت مشابه که در برابر گاز واکنش نشان نمی‌دهد و به منظور حذف تأثیرات دمایی و محیطی استفاده می‌شود.
بیشتر بخوانید: 0 تا 100 سیستم پیجینگ صنعتی
- پل وتستون (Wheatstone Bridge Circuit): برای تشخیص تغییرات مقاومت ناشی از واکنش شیمیایی و تبدیل آن به یک سیگنال الکتریکی.
بیشتر بخوانید: انواع دتکتور اعلام حریق + (بررسی انواع مختلف)
- مدار پردازش سیگنال (Signal Processing Circuitry): که داده‌های دریافتی را پردازش کرده و به یک خروجی استاندارد مانند 4-20 میلی‌آمپر یا RS-485 تبدیل می‌کند.
- محفظه ضدانفجار (Explosion-proof Housing): برای محافظت از تجهیزات در محیط‌های مستعد انفجار (Hazardous Areas).
نحوه عملکرد دتکتور گاز کاتالیستی
✅ مرحله 1: گاز قابل احتراق وارد محفظه حسگر می‌شود.
✅ مرحله 2: گاز در حضور اکسیژن و کاتالیست اکسید شده و گرما تولید می‌شود.
بیشتر بخوانید: انواع دتکتور بر اساس منطقه تحت پوشش (بررسی کلی)
✅ مرحله 3: دمای بالاتر باعث تغییر در مقاومت المنت حسگر می‌شود.
✅ مرحله 4: مدار پل وتستون تغییرات مقاومت را به سیگنال الکتریکی تبدیل می‌کند.
بیشتر بخوانید: انواع دتکتور سیستم اعلام حریق بر اساس نوع
✅ مرحله 5: سیگنال پردازش شده و به سیستم‌های کنترلی ارسال می‌شود.
بیشتر بخوانید: عیب یابی سیستم اعلام حریق | راهنمای 0 تا 100 رفع خرابی سیستم اعلام حریق
ویژگی‌ها و مزایای دتکتور گاز کاتالیستی
🔹 دقت بالا در تشخیص طیف گسترده‌ای از گازهای قابل احتراق
🔹 پاسخ سریع به تغییرات غلظت گاز
🔹 هزینه کمتر نسبت به سنسورهای مادون قرمز (IR Gas Detectors)
🔹 قابلیت استفاده در محیط‌های صنعتی و مناطق خطرناک (Hazardous Areas)
بیشتر بخوانید: چراغ نشانگر اعلام حریق چیست؟ – معرفی 0 تا 100
نتیجه‌گیری
دتکتور گاز کاتالیستی به دلیل دقت بالا، عملکرد سریع و قابلیت استفاده در محیط‌های صنعتی، یکی از گزینه‌های مطمئن برای تشخیص نشت گازهای قابل احتراق محسوب می‌شود. انتخاب و نگهداری صحیح این تجهیزات می‌تواند از بروز حوادث ناگوار جلوگیری کرده و ایمنی محیط کار را افزایش دهد. اگر به دنبال خرید دتکتور گاز کاتالیستی باکیفیت و مشاوره تخصصی هستید، به سایت اسپین مراجعه کنید و بهترین تجهیزات ایمنی را متناسب با نیازهای صنعتی خود انتخاب نمایید.
بیشتر بخوانید: سیستم پیجینگ چیست؟ – بررسی 0 تا 100 اینکه چرا به سیستم پیجینگ نیاز داریم؟
سوالات متداول
دتکتور گاز کاتالیستی چگونه کار می‌کند؟
دتکتور گاز کاتالیستی با استفاده از یک عنصر حسگر پلاتینی، گازهای قابل احتراق را در حضور اکسیژن اکسید می‌کند. این واکنش باعث تولید گرما و تغییر مقاومت الکتریکی در حسگر می‌شود که از طریق مدار پل وتستون به سیگنال الکتریکی تبدیل شده و میزان گاز را نمایش می‌دهد.
دتکتور گاز کاتالیستی چه مزایایی نسبت به سایر دتکتورها دارد؟
این دتکتورها دقت بالایی در تشخیص گازهای مختلف قابل احتراق دارند، سرعت پاسخگویی بالایی ارائه می‌دهند و در مقایسه با سنسورهای مادون قرمز (IR) هزینه پایین‌تری دارند. همچنین قابلیت استفاده در محیط‌های صنعتی و مناطق خطرناک را دارند.
چگونه می‌توان طول عمر دتکتور گاز کاتالیستی را افزایش داد؟
برای افزایش طول عمر این دتکتورها، باید به‌صورت دوره‌ای آن‌ها را کالیبره و نگهداری کنید، از قرار دادن آن‌ها در معرض غلظت‌های بسیار بالای گاز خودداری کنید و از فیلترهای مناسب برای جلوگیری از آلودگی حسگر استفاده نمایید.
