سیستم‌های اعلام حریق نقش حیاتی در ایمنی ساختمان‌ها و تأسیسات دارند یکی از اجزای کلیدی این سیستم‌ها بیم دتکتورها هستند که برای تشخیص دود در فضاهای بزرگ به کار می‌روند اما چگونه می‌توان از صحت عملکرد این تجهیزات اطمینان حاصل کرد. سازمان بین‌المللی استانداردسازی ISO با تدوین استاندارد ISO 7240-12 دستورالعمل‌هایی مشخص برای طراحی نصب آزمون و نگهداری بیم دتکتورها ارائه داده است در این مقاله به بررسی این استاندارد پرداخته و نکات مهم در انتخاب و استفاده از بیم دتکتورها را بررسی می‌کنیم.

بیم دتکتور چیست و چگونه کار می‌کند ؟

بیم دتکتورها تجهیزاتی هستند که با ارسال و دریافت پرتوهای نوری مادون قرمز یا لیزر کاهش شفافیت هوا ناشی از دود را تشخیص می‌دهند این دتکتورها در دو نوع اصلی تولید می‌شوند.

بیشتر بخوانید: دتکتور شعله در استاندارد NFPA 86

بیم دتکتور فرستنده گیرنده جدا Projected Beam Smoke Detector

در این مدل فرستنده و گیرنده در دو نقطه مجزا قرار دارند.
پرتو نوری از فرستنده به گیرنده ارسال شده و در صورت کاهش شدت نور به دلیل وجود دود آلارم فعال می‌شود.

بیم دتکتور انعکاسی Reflective Beam Smoke Detector

در این مدل فرستنده و گیرنده در یک واحد قرار دارند و یک بازتابنده Reflector در سمت مقابل نصب می‌شود.
پرتو پس از برخورد به بازتابنده به گیرنده بازمی‌گردد و در صورت کاهش شدت آن هشدار اعلام می‌شود.

بیشتر بخوانید: بررسی جامع بیم دتکتورها بر اساس استاندارد ISO 7240-12

استاندارد ISO 7240-12 و الزامات بیم دتکتورها

معیارهای عملکردی

• بیم دتکتورها باید توانایی تشخیص تغییرات شفافیت هوا را با دقت بالا داشته باشند
• محدوده تشخیص بین 10 تا 100 متر باشد
• قابلیت تنظیم حساسیت دستگاه برای کاهش هشدارهای کاذب
• مقاومت در برابر تغییرات محیطی غیرعادی

شرایط محیطی و محدودیت‌ها

• عدم تأثیرپذیری از نور مستقیم خورشید گرد و غبار رطوبت بالا یا تغییرات دمایی شدید
• عملکرد محدود در محیط‌هایی که دود به صورت یکنواخت منتشر نمی‌شود
• نیاز به کالیبراسیون مکرر در مکان‌هایی با لرزش زیاد یا جریان هوای شدید

الزامات نصب

مکان‌های مناسب نصب شامل انبارها سالن‌های تولید آشیانه‌های هواپیما فرودگاه‌ها و مراکز خرید است
شرایط نصب ایده‌آل شامل ارتفاع نصب بین 4 تا 25 متر حداقل فاصله 0.5 متر از دیوارها و در صورت وجود موانع استفاده از چندین بیم دتکتور مکمل است

 

الزامات نگهداری و آزمون‌های دوره‌ای

• بررسی و کالیبراسیون دوره‌ای برای اطمینان از عملکرد صحیح
• پاک‌سازی فرستنده گیرنده و بازتابنده از گرد و غبار
• بررسی زاویه و تنظیمات نوری و اصلاح آن‌ها در صورت نیاز
• تجهیز دستگاه به سیستم خودآزمایی Self-Testing و تشخیص خرابی Fault Detection

آزمون‌های استاندارد برای بیم دتکتورها بر اساس ISO 7240-12

استاندارد ISO 7240-12 مجموعه‌ای از آزمون‌های عملکردی و محیطی را برای تأیید دقت و قابلیت اطمینان بیم دتکتورها مشخص کرده است برخی از این آزمون‌ها عبارت‌اند از

• آزمون حساسیت به دود بررسی میزان کاهش نور لازم برای فعال شدن هشدار
• آزمون محیطی بررسی عملکرد دستگاه در دمای بالا دمای پایین رطوبت زیاد و شرایط گرد و غبار
• آزمون تأخیر هشدار ارزیابی مدت‌زمان لازم برای فعال شدن هشدار جهت کاهش هشدارهای کاذب
• آزمون مقاومت در برابر نور خارجی بررسی تأثیر نور خورشید و منابع نوری مصنوعی قوی بر عملکرد دتکتور
• آزمون لرزش و ضربه بررسی مقاومت بیم دتکتور در برابر لرزش‌های مکانیکی و ضربات احتمالی

چگونه هشدارهای کاذب بیم دتکتورها را کاهش دهیم

یکی از چالش‌های اصلی بیم دتکتورها کاهش هشدارهای کاذب است این هشدارها ممکن است در اثر عوامل محیطی ناخواسته ایجاد شوند برای جلوگیری از آن‌ها باید از بیم دتکتورهایی با فیلترهای نوری و الگوریتم‌های پردازش هوشمند استفاده کرد. عوامل ایجاد هشدارهای کاذب شامل نور مستقیم خورشید یا نورهای مصنوعی قوی گرد و غبار و دودهای غیرحریق مانند دود اگزوز ماشین‌آلات صنعتی و حرکت اشیاء در مسیر پرتو دتکتور مانند پرندگان یا وسایل متحرک در انبارها است.

نتیجه‌گیری

استاندارد ISO 7240-12 یک راهنمای جامع برای انتخاب نصب آزمون و نگهداری بیم دتکتورها است رعایت این استاندارد باعث می‌شود که بیم دتکتورها با دقت بالا و حداقل هشدارهای کاذب در شرایط مختلف محیطی عمل کنند. مزایای رعایت استاندارد ISO 7240-12 شامل بهبود عملکرد سیستم‌های اعلام حریق افزایش ایمنی در ساختمان‌ها و تأسیسات حساس و کاهش هشدارهای کاذب و هزینه‌های نگهداری است.

اگر به دنبال خرید بیم دتکتور هستید، همین حالا به فروشگاه اینترنتی اسپین الکتریک مراجعه کنید. ما مجموعه‌ای از بهترین برندهای بیم دتکتور را با مناسب ترین قیمت بیم دتکتور و گارانتی اصالت کالا ارائه می‌دهیم. برای مشاهده مشخصات فنی، مقایسه مدل‌ها و ثبت سفارش آنلاین، همین حالا وارد سایت شوید و با چند کلیک ساده، خریدی مطمئن را تجربه کنید!

سیستم اعلام حریق کارخانه به ابزارهایی گفته می‌شود که به صورت تخصصی برای استفاده در محیط‌های صنعتی به خصوص کارخانه‌های بزرگ طراحی شده و در صورت مشاهده علائم حریق، می‌توانند ایمنی حریق در کارخانه را فراهم نمایند. در محیط‌های صنعتی و کارخانه‌ها که همواره با مواد اشتعال ‌زا، ماشین ‌آلات سنگین و خطرات بالقوه‌ای همچون اتصال کوتاه یا نشت گاز رو به ‌رو هستند، وجود یک سیستم اطفا حریق کارخانه دقیق و استاندارد امری ضروری و غیر قابل چشم‌ پوشی است. امروز و در این مقاله قصد داریم به کمی بیشتر با سیستم اعلام حریق کارخانه آشنا شویم. پس این مقاله را از دست ندهید و ما را تا پایان همراهی کنید.

سیستم اعلام حریق کارخانه چیست؟

سیستم اعلام حریق کارخانه مجموعه‌ای از تجهیزات و سنسورهای پیشرفته است که با هدف شناسایی سریع دود، حرارت یا شعله در محیط‌های صنعتی طراحی شده‌اند تا از بروز خسارات جانی و مالی گسترده جلوگیری شود. این سیستم‌ها شامل دتکتورهای دود و حرارت مقاوم به شرایط سخت، پنل‌های مرکزی هوشمند، آژیرها، فلاشرها و شستی‌های اعلام دستی هستند که با یکپارچگی کامل، توانایی هشدار دهی فوری و دقیق در فضاهای وسیع و پر تردد کارگاهی را فراهم می‌کنند. سیستم اعلام حریق کارخانه با توجه به حساسیت بالای خطوط تولید، انبارهای مواد اشتعال ‌زا و ماشین ‌آلات صنعتی، نقش بسیار حیاتی در ایمنی کارکنان، تجهیزات و استمرار فرآیند تولید ایفا می‌کند و اجرای صحیح آن مطابق با استانداردهای بین ‌المللی مانند NFPA و BS، ضامن امنیت پایدار در واحدهای صنعتی است.

بیشتر بخوانید: ارتفاع نصب پنل اعلام حریق چقدر است؟

راهنمای نصب سیستم اعلام حریق کارخانه

اما به منظور این که بتوانید شاهد بهینه‌ترین و مناسب‌ترین عملکرد از سوی سیستم اعلام حریق کارخانه باشید، لازم است تا فرایند نصب آن توسط یک تیم متخصص و به صورت اصولی انجام شود تا ایمنی حریق در کارخانه تضمین شود. در ادامه با ما همراه باشید تا گام به گام نصب سیستم اطفا حریق کارخانه را به شما ارائه دهیم:

ارزیابی نیازها و طراحی نقشه سیستم

نخستین گام در نصب سیستم اعلام حریق کارخانه، ارزیابی دقیق نیازها و تهیه نقشه‌ای جامع از محل است. این مرحله شامل بررسی متراژ کارخانه، شناسایی مناطق پر خطر مانند انبار مواد اشتعال ‌زا، مراکز تولید حرارت، دفاتر اداری و اتاق‌های برق است. با توجه به این ارزیابی، باید تعداد و نوع دتکتورها، محل نصب آژیرها، پنل مرکزی و شستی‌های اعلام حریق مشخص شوند. لازم به ذکر است که طراحی اصولی و متناسب با استانداردهای NFPA و آیین ‌نامه‌های ملی، تضمین ‌کننده کارایی و پوشش کامل سیستم است و از هزینه‌های اضافه در آینده جلوگیری به عمل می‌آورد.

انتخاب تجهیزات استاندارد و صنعتی

در مرحله دوم، تجهیزات سیستم اعلام حریق باید با دقت و بر اساس شرایط خاص محیط صنعتی انتخاب شوند. دتکتورهایی مقاوم به گرد و غبار، رطوبت و دمای بالا، پنل مرکزی با قابلیت برنامه‌ ریزی و تجهیزات هشدار دهنده پر قدرت باید در اولویت قرار گیرند. برای محیط‌های پر سر و صدا، استفاده از فلاشرهای نوری در کنار آژیر ضروری است. همچنین، برند و استاندارد تجهیزات نیز اهمیت بسیار زیادی دارد، زیرا استفاده از محصولات معتبر با گواهینامه CE یا UL، ضریب اطمینان سیستم را افزایش می‌دهد و عملکرد دقیق در شرایط بحرانی را تضمین می‌کند.

نصب پنل مرکزی اعلام حریق

همانگونه که می‌دانید، پنل مرکزی مغز متفکر سیستم اعلام حریق کارخانه است و نصب صحیح آن بسیار حائز اهمیت می‌باشد. این پنل باید در مکان امن، دور از خطرات مستقیم آتش و قابل ‌دسترسی برای پرسنل ایمنی نصب شود. همچنین پنل مرکزی باید به ‌درستی برنامه ‌ریزی شود تا به ‌طور دقیق با همه دتکتورها، آژیرها و شستی‌ها ارتباط برقرار کند. علاوه بر مواردی که گفته شد، بر اساس تعداد زون‌ها، پنل باید ظرفیت پشتیبانی از کل فضای کارخانه را داشته باشد. در پایان فراموش نکنید که رعایت دستور العمل‌های سازنده در نصب و سیم ‌کشی پنل، مانع از بروز خطاهای سیستم و هشدارهای کاذب می‌شود.

نصب دتکتورها و شستی‌های اعلام حریق

در این مرحله، دتکتورهای دود، حرارت و شعله در مکان‌های از پیش تعیین ‌شده نصب می‌شوند که این نصب می‌بایست با در نظر گرفتن ارتفاع سقف، جریان هوای محیط و نوع فعالیت در هر بخش انجام شود تا حداکثر دقت در تشخیص حریق حاصل گردد. شایان ذکر است که شستی‌ اعلام حریق باید در محل‌های پر تردد مانند ورودی و خروجی سوله‌ها، در ارتفاع مناسب و با علامت‌ گذاری واضح نصب شوند چون نصب اصولی و کالیبراسیون صحیح این اجزا، باعث عملکرد سریع و موثر سیستم در مواقع اضطراری خواهد شد.

راه ‌اندازی، تست و تنظیم سیستم

اما پس از نصب فیزیکی، می‌بایست فرایندهای مربوط به راه‌ اندازی و تست کامل سیستم اعلام حریق انجام شود. در این گام، باید تمام زون‌ها، دتکتورها، آژیرها، شستی‌ها و پنل مرکزی را بررسی و تست کنید تا از صحت عملکرد آن‌ها اطمینان حاصل کنید. این تست باید شامل سنجش واکنش دتکتورها به دود یا حرارت واقعی، بررسی صحت آژیرها و نمایشگر پنل باشد. همچنین در صورت نیاز، تنظیمات نرم ‌افزاری دیگری انجام می‌شود تا سیستم کاملا متناسب با شرایط محیطی و نیازهای ایمنی کارخانه کار کند.

آموزش پرسنل و مستند سازی پروژه

و اما در آخرین گام، نوبت به آموزش کارکنان کارخانه در خصوص عملکرد سیستم، نحوه استفاده از شستی‌های اعلام حریق، اقدامات اولیه در هنگام شنیدن آژیر و نحوه تخلیه ایمن می‌رسد. همچنین، ارائه دفترچه راهنما، نقشه سیستم و مستندات نصب برای بهره‌ برداری صحیح و تعمیرات آتی ضروری است. مستند سازی دقیق شامل ثبت محل نصب تجهیزات، گزارش‌های تست و مشخصات فنی سیستم است که به تیم نگهداری و بازرسی‌های دوره‌ای کمک شایانی می‌کند.

مزایای استفاده از سیستم اعلام حریق کارخانه

بهره گیری از سیستم اطفا حریق کارخانه، علاوه بر اینکه می‌تواند ایمنی حریق در کارخانه را تضمین کند، مزایای متعدد دیگری را نیز در پی دارد که در این قسمت به بررسی برخی از آن‌ها خواهیم پرداخت:

افزایش ایمنی جان کارکنان

بدون شک مهم‌ترین مزیت استفاده از سیستم اعلام حریق کارخانه، افزایش سطح ایمنی کارکنان در برابر خطرات ناشی از آتش ‌سوزی می‌باشد. این سیستم با شناسایی سریع دود یا حرارت در مراحل اولیه، هشدارهای صوتی و نوری فوری صادر می‌کند و به پرسنل فرصت می‌دهد تا پیش از گسترش حریق، محل را تخلیه کرده و به نقاط امن منتقل شوند. سرعت واکنش بالا و دقت سیستم در تشخیص خطر، ریسک آسیب‌های جانی را به شکل قابل توجهی کاهش می‌دهد و به حفظ سلامت نیروی انسانی در محیط‌های صنعتی کمک می‌کند.

کاهش خسارات مالی و مادی

سیستم اعلام حریق کارخانه با تشخیص زود هنگام آتش ‌سوزی، امکان مقابله سریع با آن را فراهم می‌کند و از گسترش حریق به سایر بخش‌ها جلوگیری می‌نماید. این واکنش سریع باعث می‌شود خسارات وارده به تجهیزات گران ‌قیمت، ماشین‌ آلات صنعتی، مواد اولیه و محصولات تولیدی به حداقل برسد. امروزه در صنایعی که توقف تولید می‌تواند صدها میلیون تومان ضرر به بار آورد، نصب سیستم اعلام حریق نقش حیاتی در حفظ سرمایه‌ها و استمرار فعالیت اقتصادی ایفا می‌کند.

افزایش بهره ‌وری و آرامش روانی پرسنل

طبیعی است که وجود یک سیستم اعلام حریق حرفه‌ای در کارخانه، حس امنیت و اعتماد را در میان کارکنان تقویت می‌کند. زمانی که پرسنل اطمینان داشته باشند که در صورت بروز حادثه، سیستم به ‌موقع هشدار می‌دهد و مسیرهای تخلیه فعال می‌شوند، با آرامش بیشتری کار می‌کنند. این امنیت روانی منجر به افزایش بهره ‌وری و تمرکز در محیط کار می‌شود و در نهایت، عملکرد کلی سازمان را بهبود می‌بخشد. فراموش نکنید که سیستم اعلام حریق نه ‌تنها ابزاری برای ایمنی حریق در کارخانه، بلکه عاملی موثر در بهبود فضای کاری است.

رعایت الزامات قانونی و اخذ مجوزهای صنعتی

نصب و راه ‌اندازی سیستم اعلام حریق در کارخانه‌ها اغلب یکی از الزامات اصلی برای اخذ مجوزهای بهره ‌برداری، تاییدیه‌های ایمنی و بیمه‌های صنعتی است. استفاده از این سیستم نشان ‌دهنده رعایت استانداردهای ایمنی بین ‌المللی مانند NFPA و آیین ‌نامه‌های ملی ساختمان و آتش‌ نشانی است. لذا در صورت بروز حادثه، وجود یک سیستم اعلام حریق فعال می‌تواند از مسئولیت‌های حقوقی کارفرما بکاهد و فرآیند رسیدگی‌های قانونی یا بیمه‌ای را تسهیل کند.

بیشتر بخوانید: سیستم ضد آتش چیست و چرا برای ایمنی ضروری است؟

انواع دتکتورها در سیستم اعلام حریق کارخانه

امروزه و با توجه به اینکه شاهد حساسیت بیشتری در رعایت الزامات ایمنی در کارخانجات صنعتی هستیم، استفاده از انواع دتکتور، بسته به نیاز مشخص شده در سیستم اعلام حریق کارخانه، حائز اهمیت بسیار زیادی شده است. در ادامه با ما همراه باشید تا به معرفی برخی از رایج‌ترین انواع دتکتور در سیستم اعلام حریق کارخانه بپردازیم:

دتکتور مکشی (اسپیریتینگ)

دتکتور مکشی یا سیستم نمونه ‌برداری هوای مکشی یکی از پیشرفته‌ترین انواع تجهیزات اعلام حریق است که با مکش مداوم هوا از محیط و عبور آن از یک لوله یا شبکه لوله ‌کشی به داخل محفظه حسگر، ذرات دود را در همان لحظات اولیه آتش ‌سوزی شناسایی می‌کند. این نوع دتکتور به دلیل حساسیت بسیار بالا قادر است حتی مقادیر بسیار اندک دود را قبل از قابل رویت شدن تشخیص دهد و هشدار لازم را صادر کند، به همین دلیل در محیط‌های حساس مانند کارخانجات صنعتی کاربرد گسترده‌ای دارد. مزیت اصلی دتکتور مکشی نسبت به سایر دتکتورها، سرعت بالای کشف حریق، پوشش ‌دهی وسیع، کاهش خطاهای هشدار کاذب و امکان نصب در مکان‌هایی است که دسترسی مستقیم به سقف یا نقاط خاص دشوار است.

برخی از رایج‌ترین دتکتورهای مکشی موجود در مجموعه اسپین الکتریک شامل موارد زیر می‌باشند:

دتکتور مکشی(اسپیریتینگ)SECURITON مدل ASD-535-4-2

دتکتور مکشی(اسپیریتینگ)SECURITON مدل ASD-535-3-1

دتکتور مکشی(اسپیریتینگ)SECURITON مدل ASD-532

دتکتور مکشی (اسپیریتینگ) SECURITON مدل ASD-535-3-2

دتکتور مکشی (اسپیریتینگ) SECURITON مدل ASD-535-3-1

دتکتور مکشی (اسپیریتینگ) SECURITON مدل ASD-533-2

دتکتور مکشی (اسپیریتینگ) SECURITON مدل ASD-533-1

دتکتور مکشی (اسپیریتینگ) SECURITON مدل ASD-531

دتکتور اسپیریتینگ XTRALIS مدل IFT-4

دتکتور اسپیریتینگ XTRALIS مدل IFT-1

 

دتکتور حرارتی

اما دتکتور حرارتی یکی دیگر از اجزای مهم سیستم اعلام حریق کارخانه است که با اندازه‌ گیری تغییرات دما در محیط، وقوع آتش‌ سوزی را تشخیص می‌دهد. این نوع دتکتور به جای شناسایی دود یا گاز، بر اساس افزایش ناگهانی یا تدریجی حرارت عمل کرده و در صورت عبور دما از حد مجاز، آلارم فعال می‌شود. دتکتور حرارتی عموما در مکان‌هایی استفاده می‌شود که امکان وجود دود غیر حریق مانند بخار، گرد و غبار یا ذرات معلق زیاد است و استفاده از دتکتور دود می‌تواند هشدار کاذب ایجاد کند. به همین دلیل در کارخانه‌ها و سایر محیط‌های صنعتی کاربرد فراوان دارد. این دتکتورها در دو نوع ثابت و افزایش حرارت تولید می‌شوند که هر کدام متناسب با شرایط محیط انتخاب می‌شوند. در صورتی که تمایل به خرید این محصول دارید، می‌توانید موارد زیر را از ما تهیه کنید:

دتکتور حرارتی متعارف HOCHIKI مدل DCD-AE3

دتکتور حرارتی متعارف ضد انفجارHOCHIKI مدل DCD-1E-IS

دتکتور حرارتی مختلط آدرس پذیر HOCHIKI مدل ACB-E

دتکتور حرارتی میله ای ضد انفجار EDS مدل EV 488

دتکتور متعارف حرارتی ARGOS مدل S400

 

دتکتور دودی

دتکتور دودی یکی از پر کاربردترین و تاثیر گذارترین تجهیزات در سیستم اعلام حریق کارخانه است که وظیفه اصلی آن تشخیص ذرات دود حاصل از احتراق در مراحل اولیه آتش ‌سوزی می‌باشد. این دتکتورها با استفاده از فناوری‌های مختلف مانند یونیزاسیون، نوری (فتوالکتریک) و مکشی قادر هستند حتی کوچک‌ترین ذرات دود را قبل از گسترش آتش شناسایی کرده و هشدار لازم را صادر کنند. مزیت بزرگ دتکتور دودی، سرعت بالای کشف حریق در مراحل ابتدایی است که امکان واکنش سریع و جلوگیری از خسارات سنگین جانی و مالی را فراهم می‌کند. دتکتورهای دودی به دلیل دقت بالا، پوشش گسترده و قابلیت اطمینان، جزو پر تقاضاترین سنسورها در صنعت ایمنی محسوب می‌شوند و برخی از رایج‌ترین آن‌ها شامل موارد زیر هستند:

دتکتور آدرس پذیری دودی HOCHIKI مدل ALG-E

دتکتور دودی ضد انفجار متعارف HOCHIKI مدل SLR-E-IS

دتکتور دودی متعارف  ARGOS مدل S100

دتکتور دودی متعارفHOCHIKI مدل SLR-E3

دتکتور دودی مکشی XTRALIS مدل IFT-P

 

دتکتور شعله‌ای

اما دتکتور شعله‌ای را می‌توان چشم تیز بین سیستم اعلام حریق دانست. چشمی که نه به دنبال دود می‌گردد و نه به دنبال گرما، بلکه مستقیما شعله را هدف قرار می‌دهد. این دتکتور با استفاده از سنسورهای پیشرفته مادون قرمز، فرابنفش یا ترکیبی از هر دو، قادر است نور و انرژی ساطع ‌شده از شعله را در کسری از ثانیه شناسایی کند و هشدار فوری صادر نماید. سرعت واکنش دتکتور شعله‌ای آن‌قدر بالا است که در صنایع پر خطر به عنوان اولین خط دفاعی در برابر آتش‌ سوزی مورد استفاده قرار می‌گیرد. جذابیت این نوع دتکتور در آن است که حتی در شرایطی که دود یا حرارت به ‌سختی قابل تشخیص است، باز هم می‌تواند وجود شعله را آشکار کند. در ادامه به معرفی برخی از انواع دتکتور دودی در سیستم اعلام حریق کارخانه می‌پردازیم که می‌توانید آن را از ما تهیه کنید:

دتکتور شعله ایANYSAFE مدل KF715/UVIR2

دتکتور شعله‌ای ANYSAFE مدلKF715/IR3

دتکتور شعله‌ای فرابنفش ANYSAFE مدل Ultraviolet

 

دتکتور گاز

دتکتورهای گاز یکی دیگر از حیاتی‌ترین اجزای سیستم اعلام حریق کارخانه هستند که برای شناسایی نشت یا تجمع گازهای خطرناک طراحی شده است. این دتکتور همانند یک نگهبان نامرئی، محیط را به‌ صورت پیوسته پایش کرده و در صورت عبور غلظت گاز از حد مجاز، بلافاصله هشدار صادر می‌کند تا از وقوع انفجار، حریق یا مسمومیت جلوگیری شود. دتکتور گاز می‌تواند انواع مختلفی از گازها مانند مونوکسید کربن (CO)، متان (CH4)، پروپان، بوتان، هیدروژن و گازهای صنعتی سمی را تشخیص دهد و به همین دلیل کاربرد گسترده دارد. برخی مدل‌های پیشرفته دتکتور گاز به سیستم تهویه یا قطع ‌کننده خودکار گاز متصل می‌شوند تا علاوه بر هشدار دهی، اقدام عملی برای ایمنی محیط انجام دهند. با ما همراه باشید تا به معرفی برخی از بهترین دتکتورهای گاز بپردازیم:

دتکتور گاز کلر EDS مدل EV-493-PL

دتکتور گاز متان EDS – ضد انفجار-مدل EV-553

دتکتور گاز های قابل انفجار مدلHRP-T1000

دتکتور گازهای ترکیبی HANWEI مدل TC-100

دتکتور گازهای ترکیبیHANWEI مدل BS-03

دتکتور گازهای خانگی HANWEI مدل GK 401

 

دتکتور مختلط

اما در نهایت، دتکتور مختلط را می‌توان نسل هوشمندتر تجهیزات اعلام حریق دانست که چندین فناوری تشخیص را در یک دستگاه گرد هم آورده است. این دتکتور معمولا ترکیبی از دتکتور دودی، حرارتی و حتی گاز می‌باشد و به‌ گونه‌ای طراحی شده تا نقاط ضعف هر سنسور به‌ تنهایی را پوشش دهد. مثلا در محیط‌هایی که تنها وجود دود نمی‌تواند ملاک مطمئنی برای وقوع حریق باشد، دتکتور مختلط با بررسی همزمان افزایش دما و وجود دود یا گاز، احتمال هشدارهای کاذب را به حداقل می‌رساند. استفاده از دتکتور مختلط، علاوه بر صرفه ‌جویی در هزینه نصب چندین سنسور مجزا، یک پوشش ایمنی همه‌ جانبه ایجاد کرده و سطح اطمینان در سیستم‌های اعلام حریق را به شکل قابل توجهی افزایش می‌دهد. برخی از انواع موجود دتکتور مختلف در سیستم اعلام حریق کارخانه شامل موارد زیر می‌شود:

دتکتور مختلط دودی-حرارتی ARGOS مدل S200

دتکتور مختلط SECURITON مدل MCD-573

دتکتور حرارتی مختلط آدرس پذیر HOCHIKI مدل ACB-E

 

نحوه عملکرد سیستم اعلام حریق کارخانه

همانطور که گفتیم، سیستم اعلام حریق کارخانه به ‌صورت هوشمند و یکپارچه طراحی شده تا در سریع‌ترین زمان ممکن وقوع حریق را تشخیص داده و هشدارهای لازم را صادر کند. این سیستم شامل مجموعه‌ای از دتکتورهای دود، حرارت یا شعله است که در نقاط حساس کارخانه نصب شده‌اند و با شناسایی علائم اولیه آتش ‌سوزی، سیگنال‌هایی را به پنل مرکزی ارسال می‌کنند. پنل مرکزی پس از تحلیل اطلاعات، فرمان فعال ‌سازی آژیرها و فلاشرهای نوری را صادر می‌کند تا کارکنان به سرعت از وقوع حریق مطلع شوند و اقدامات اضطراری مانند تخلیه یا اطفا حریق انجام شود. همچنین در صورت اتصال به سیستم‌های کنترلی یا اتوماسیون، سیستم اعلام حریق می‌تواند تجهیزات تهویه را خاموش یا درب‌های ضد حریق را فعال کند. به طور کلی، عملکرد دقیق، سریع و خودکار این سیستم، نقش اساسی در حفاظت از جان کارکنان، ماشین ‌آلات صنعتی و استمرار فعالیت‌های تولیدی ایفا می‌کند.

سیستم اعلام حریق کارخانه را کجا نصب کنیم؟

بهترین مکان برای نصب سیستم اطفا حریق کارخانه، نقاطی استراتژیک و پر خطر مانند اطراف خطوط تولید، انبارهای نگهداری مواد اشتعال ‌زا، تابلوهای برق، موتور خانه‌ها، اتاق‌های کنترل و مسیرهای خروج اضطراری است. دتکتورهای دود یا حرارت باید در سقف یا نزدیک به سقف، با فاصله مناسب از دیوارها، پنجره‌ها و منابع تهویه نصب شوند تا جریان هوا عملکرد آن‌ها را مختل نکند. همچنین پنل مرکزی باید در مکانی امن، دور از خطر مستقیم حریق و در دسترس تیم ایمنی یا نگهبانی قرار گیرد تا در زمان بروز حادثه، امکان واکنش سریع وجود داشته باشد. فراموش نکنید که انتخاب محل نصب سیستم اعلام حریق بر اساس نقشه فنی کارخانه و ارزیابی دقیق خطر، تضمین ‌کننده عملکرد موثر و سریع این سیستم در شرایط اضطراری است.

نقش شستی اعلام حریق در سیستم اعلام حریق کارخانه

شستی اعلام حریق نقش کلیدی در فعال‌ سازی دستی سیستم اعلام حریق کارخانه دارد و به عنوان یکی از اجزای اصلی، امکان هشدار فوری در مواقعی که دتکتورها هنوز فعال نشده‌اند را فراهم می‌سازد. این شستی‌ها معمولا در مکان‌های پر تردد مانند ورودی و خروجی سوله‌ها، راهروهای اصلی، نزدیک تابلوهای برق و نقاط قابل دید نصب می‌شوند تا کارکنان در صورت مشاهده دود، شعله یا بوی سوختگی، بتوانند به ‌سرعت سیستم هشدار را فعال کنند. استفاده از شستی اعلام حریق به افزایش سرعت واکنش، کاهش تأخیر در اطلاع ‌رسانی و تسهیل اقدامات اولیه ایمنی کمک می‌کند و یکی از ابزارهای مهم در مدیریت اضطراری در محیط‌های صنعتی به شمار می‌رود و می‌تواند تضمین کننده ایمنی حریق در کارخانه باشد.

کلام پایانی

همانگونه که دیدید در این مقاله به طور کامل به معرفی سیستم اعلام حریق کارخانه پرداختیم و نقش آن را در تضمین ایمنی حریق در کارخانه بیان کردیم. دانستیم که استفاده از سیستم اعلام حریق در کارخانه نه ‌تنها یک الزام قانونی و استاندارد صنعتی است، بلکه راهکاری مهم برای حفظ جان کارکنان، کاهش خسارات مالی و ارتقای ایمنی کلی محیط کار محسوب می‌شود. با اجرای صحیح روند نصب سیستم اطفا حریق کارخانه، مراکز صنعتی می‌توانند در برابر خطرات آتش‌ سوزی، با آمادگی کامل و واکنش سریع، از بروز بحران‌های بزرگ جلوگیری کرده و پایداری تولید را حفظ کنند. ضمن سپاس از همراهی شما، امیدواریم مطالب ارائه شده برای شما عزیزان مفید بوده باشد.

مجموعه اسپین الکتریک به صورت تخصصی در زمینه تامین و عرضه انواع سیستم اعلام حریق و خدمات مربوط به آن فعالیت می‌کند. شما همراهان محترم می‌توانید جهت کسب اطلاعات بیشتر و دریافت مشاوره رایگان، از طریق پل‌های ارتباطی با کارشناسان ما تماس بگیرید.

 

سوالات متداول

تفاوت اصلی انواع دتکتورها در سیستم اعلام حریق کارخانه چیست؟

به طور کلی، انواع دتکتورها در سیستم اعلام حریق کارخانه بر اساس روش تشخیص حریق با هم تفاوت دارند. دتکتور دودی ذرات دود را شناسایی می‌کند، دتکتور حرارتی افزایش دما را تشخیص می‌دهد، دتکتور شعله‌ای به نور و انرژی شعله واکنش نشان می‌دهد، دتکتور گاز نشت و تجمع گازهای خطرناک را شناسایی می‌کند و دتکتور مختلط ترکیبی از چند فناوری را همزمان به‌ کار می‌گیرد. در همین راستا، انتخاب درست بستگی به شرایط محیط و نوع خطرات احتمالی دارد.

 

در چه مکان‌هایی استفاده از دتکتور حرارتی بهتر از دتکتور دودی است؟

دتکتور حرارتی برای محیط‌هایی مناسب است که دود غیر آتش مثل بخار یا گرد و غبار فراوان وجود دارد و امکان هشدار کاذب در دتکتور دودی زیاد است. مکان‌هایی مانند آشپزخانه‌ها، پارکینگ‌ها، کارگاه‌های صنعتی و موتورخانه‌ها نمونه بارز این فضاها هستند. در این مکان‌ها دتکتور حرارتی عملکرد دقیق‌تر و قابل اعتماد‌تری نسبت به دتکتور دودی دارد.

 

دتکتور شعله‌ای چه مزیتی نسبت به سایر دتکتورها دارد؟

مزیت اصلی دتکتور شعله‌ای سرعت بسیار بالای آن در تشخیص آتش است، زیرا به صورت مستقیم به شعله واکنش نشان می‌دهد و نیازی به تجمع دود یا افزایش دما ندارد. به همین دلیل در صنایع پر خطر مانند کارخانجات، پالایشگاه‌ها، انبار سوخت و صنایع شیمیایی که سرعت واکنش حیاتی است، بیشترین کاربرد را دارد. این دتکتور یکی از سریع‌ترین و مطمئن‌ترین گزینه‌ها برای بهبود سیستم اعلام حریق کارخانه محسوب می‌شود.

 

آیا استفاده از دتکتور مختلط در سیستم اعلام حریق صرفه ‌جویی اقتصادی دارد؟

بله، استفاده از دتکتور مختلط علاوه بر افزایش سطح ایمنی، باعث کاهش هزینه نصب و نگهداری می‌شود. زیرا به جای خرید و نصب چند سنسور مجزا، یک دستگاه قادر است چندین عامل خطر را همرمان پایش کند. همچنین دقت بالای آن در کاهش هشدارهای کاذب، هزینه‌های جانبی مانند توقف کار یا بررسی‌های بی‌ مورد را به شدت کاهش می‌دهد. به همین دلیل انتخابی هوشمندانه برای ساختمان‌های بزرگ و پروژه‌های صنعتی است.

در دنیای امروز، ایمنی در محیط‌های صنعتی، مسکونی و تجاری بیش از هر زمان دیگری اهمیت یافته است. یکی از ابزارهای مهم برای تضمین این ایمنی، دتکتور گاز یا همان آشکارساز گاز است. این دستگاه‌ها نقش حیاتی در تشخیص نشتی گاز و جلوگیری از خطرات احتمالی مانند انفجار، آتش‌سوزی یا مسمومیت ایفا می‌کنند. در این مقاله، به بررسی جامع انواع دتکتور گاز، نحوه عملکرد، کاربردها، مزایا و نکات مهم هنگام خرید آن‌ها خواهیم پرداخت. اگر به دنبال خرید یا کسب اطلاعات بیشتر در این زمینه هستید، با ما همراه باشید.

دتکتور گاز چیست؟

دتکتور گاز دستگاهی است که برای شناسایی وجود گازهای خطرناک یا قابل اشتعال در محیط طراحی شده است. این دستگاه‌ها با استفاده از حسگرهای حساس، تغییرات در ترکیب هوای محیط را تشخیص داده و در صورت شناسایی گازهای مضر، آلارم هشدار فعال می‌شود.

برخی از گازهایی که توسط دتکتور قابل شناسایی هستند شامل:

• گازهای قابل احتراق مانند متان، پروپان و بوتان
• گازهای سمی مانند مونوکسیدکربن (CO)، سولفید هیدروژن (H₂S) و آمونیاک
• گازهای خفه‌کننده مانند نیتروژن یا دی‌اکسیدکربن

بیشتر بخوانید: هوش مصنوعی در صنعت نفت و گاز | 7 کاربرد کلیدی

دسته‌بندی انواع دتکتور گاز

انواع دتکتور گاز بر اساس فاکتورهای مختلفی مانند نوع گاز قابل شناسایی، نحوه عملکرد حسگر، محل نصب، کاربرد و تکنولوژی مورد استفاده، طبقه‌بندی می‌شوند. در ادامه، رایج‌ترین دسته‌بندی‌های این دستگاه‌ها را بررسی می‌کنیم:

۱. بر اساس نوع گاز شناسایی‌شده

الف) دتکتور گاز قابل اشتعال (Combustible Gas Detectors)

این نوع دتکتورها برای تشخیص گازهایی مانند متان، پروپان، بوتان و گاز شهری به کار می‌روند. معمولاً در موتورخانه‌ها، آشپزخانه‌های صنعتی و انبارهای مواد سوختی استفاده می‌شوند.

ب) دتکتور گاز سمی (Toxic Gas Detectors)

مهم‌ترین گازهای سمی قابل تشخیص شامل مونوکسیدکربن، سولفید هیدروژن، کلر و آمونیاک هستند. این دتکتورها اغلب در صنایع شیمیایی، پتروشیمی، معادن و آزمایشگاه‌ها کاربرد دارند.

ج) دتکتور گاز خفه‌کننده (Asphyxiant Gas Detectors)

گازهایی مثل نیتروژن و دی‌اکسیدکربن که در غلظت بالا موجب کاهش اکسیژن محیط می‌شوند، توسط این نوع دتکتورها شناسایی می‌شوند. این تجهیزات برای فضاهای بسته مانند تانکرها و مخازن توصیه می‌شوند.

۲. بر اساس تکنولوژی حسگر

الف) حسگر کاتالیستی (Catalytic Bead)

رایج‌ترین فناوری در انواع دتکتور گاز قابل اشتعال است. حسگر با گرم شدن و تماس با گاز، تغییرات الکتریکی ایجاد کرده و وجود گاز را تشخیص می‌دهد.

ب) حسگر الکتروشیمیایی (Electrochemical Sensor)

برای شناسایی گازهای سمی مانند CO و H₂S کاربرد دارد. دقت بالا، مصرف انرژی کم و عمر طولانی از مزایای آن است.

ج) حسگر مادون قرمز (Infrared Sensor)

از تکنولوژی پیشرفته مادون قرمز برای تشخیص گازهای هیدروکربنی استفاده می‌کند. مناسب برای فضاهای خطرناک و انفجاری.

د) حسگر نیمه‌هادی (Semiconductor Sensor)

ارزان‌قیمت و قابل استفاده در دتکتورهای خانگی. حساسیت مناسبی دارد ولی ممکن است در محیط‌های مرطوب یا دارای گردوغبار، دچار خطا شود.

۳. بر اساس محل نصب

الف) دتکتور گاز ثابت (Fixed Gas Detectors)

در یک نقطه مشخص نصب شده و به‌صورت مداوم، هوا را بررسی می‌کنند. در صنایع بزرگ، موتورخانه‌ها و اتاق‌های کنترل استفاده می‌شوند.

ب) دتکتور گاز قابل حمل (Portable Gas Detectors)

دستگاه‌های سبک و قابل حمل که اغلب توسط پرسنل فنی در محیط‌های کاری همراه دارند. برای بررسی موقت و شخصی محیط‌های پرخطر کاربرد دارد.

۴. بر اساس کاربرد

• صنعتی: مناسب برای کارخانه‌ها، پالایشگاه‌ها، معادن و نیروگاه‌ها
• مسکونی: برای تشخیص نشتی گاز شهری و CO در خانه‌ها
• تجاری: در هتل‌ها، بیمارستان‌ها، مراکز تجاری و فروشگاه‌ها استفاده می‌شود

بیشتر بخوانید: انواع دتکتور های شعله – معرفی 4 دتکتور رایج

مزایای استفاده از دتکتور گاز

استفاده از انواع دتکتور گاز مزایای قابل توجهی دارد که شامل:

• پیشگیری از حوادث جبران‌ناپذیر مانند انفجار و آتش‌سوزی
• حفظ سلامت افراد در برابر گازهای سمی
• کاهش هزینه‌های نگهداری و خسارات ناشی از حوادث
• افزایش اعتماد و ایمنی در محیط‌های کاری و مسکونی

نکات مهم هنگام خرید دتکتور گاز

برای انتخاب مناسب‌ترین گزینه از بین انواع دتکتور گاز، به موارد زیر توجه کنید:

1. نوع گاز هدف: ابتدا مشخص کنید که قصد شناسایی کدام گاز یا گازها را دارید.
2. محیط نصب: شرایط دما، رطوبت و گردوغبار در عملکرد دتکتور تأثیرگذار است.
3. تکنولوژی حسگر: بسته به دقت موردنیاز، از حسگر مناسب استفاده کنید.
4. گواهی‌ها و استانداردها: به دنبال دتکتورهایی با تأییدیه‌های بین‌المللی نظیر ATEX، UL یا CE باشید.
5. هشدار صوتی و بصری: دستگاه‌هایی که به سیستم‌های آلارم مجهز هستند، ایمنی بیشتری فراهم می‌کنند.
6. قابلیت اتصال به سیستم مرکزی: برخی دتکتورها امکان اتصال به سیستم هوشمند ساختمان یا مانیتورینگ مرکزی را دارند.

تفاوت بین دتکتور گاز خانگی و صنعتی

ویژگی	دتکتور خانگی	دتکتور صنعتی
نوع گاز	گاز شهری، CO	انواع گازهای سمی، قابل اشتعال و خفه‌کننده
دقت عملکرد	متوسط	بسیار دقیق و حساس
قیمت	اقتصادی	گران‌تر
قابلیت اتصال به سیستم	محدود	پیشرفته
طراحی	ساده و زیبا	مقاوم و صنعتی

چرا اسپین الکتریک انتخابی مطمئن برای خرید دتکتور گاز است؟

شرکت اسپین الکتریک با سال‌ها تجربه در زمینه تأمین و فروش تجهیزات ایمنی صنعتی، انواع دتکتور گاز از برندهای معتبر جهانی را ارائه می‌دهد. ویژگی‌های خدمات اسپین الکتریک عبارتند از:

• مشاوره تخصصی در انتخاب دتکتور مناسب
• ارائه محصولات با گارانتی و خدمات پس از فروش
• تأمین انواع دتکتور گاز ثابت و قابل حمل
• قیمت مناسب و رقابتی
• ارسال سریع به سراسر کشور

اگر برای محیط کار یا منزل خود به دنبال دستگاهی مطمئن جهت شناسایی گاز هستید، تیم فنی اسپین الکتریک آماده راهنمایی و همکاری با شماست.

بیشتر بخوانید: انتخاب دتکتور شعله مناسب – بررسی 8 نکته کلیدی

جمع‌بندی

دتکتور گاز یکی از حیاتی‌ترین ابزارهای ایمنی در محیط‌های مختلف است. شناخت انواع دتکتور گاز و کاربرد آن‌ها کمک می‌کند تا انتخابی آگاهانه و مؤثر داشته باشید. با توجه به تنوع زیاد این تجهیزات، مشورت با کارشناسان خبره در این حوزه می‌تواند از بروز خطرات احتمالی جلوگیری کند.

فراموش نکنید که یک دتکتور گاز خوب، سرمایه‌گذاری در سلامت و ایمنی شماست.

برای استعلام دقیق قیمت دتکتور شعله و قیمت دتکتور گاز از شرکت اسپین الکتریک، معمولاً باید مستقیماً با واحد فروش شرکت تماس بگیرید،

با افزایش آتش‌سوزی‌های شهری و صنعتی، استفاده از سیستم‌های اعلام حریق ضروری‌تر از همیشه شده است. در این میان، دتکتور یا آشکارساز به‌عنوان یکی از اجزای حیاتی این سیستم، نقش شناسایی سریع خطر را برعهده دارد. اما نکته مهم‌تر از خود دستگاه، نحوه سیم کشی دتکتور است؛ چرا که هرگونه خطا در اتصال، می‌تواند کارایی کل سیستم را مختل کند. دتکتورها در انواع مختلفی مانند دودی، حرارتی، گازی و ترکیبی عرضه می‌شوند و بسته به نوع محیط، انتخاب و نصب آن‌ها متفاوت است. اجرای دقیق و اصولی سیم کشی دتکتور اعلام حریق، نیاز به دقت بالا و رعایت استانداردها دارد.

در این مقاله از اسپین الکتریک، مراحل نصب و سیم‌ کشی دتکتور را به زبان ساده و کاربردی توضیح می‌دهیم تا بتوانید با آگاهی کامل، این فرآیند را به‌درستی انجام دهید—چه خودتان دست‌به‌کار شوید، چه کار را به متخصص بسپارید.

مراحل نصب دتکتور اعلام حریق – گام به گام تا امنیت کامل

مرحله ۱: انتخاب محل مناسب برای نصب دتکتور

پیش از آغاز سیم کشی دتکتور اعلام حریق، محل نصب دتکتور باید با دقت انتخاب شود.

• دتکتورها را روی سقف یا حداکثر ۱۵ سانتی‌متر پایین‌تر از سقف نصب کنید.
• فاصله دتکتور از دیوارها باید حداقل ۳۰ سانتی‌متر باشد.
• اگر در نزدیکی وسایل گازسوز نصب می‌شود، رعایت فاصله افقی ۱ تا ۳ متر و عمودی ۲ تا ۳ متر الزامی است.

مرحله ۲: اجرای کابل‌کشی استاندارد

سیم کشی دتکتور باید طبق استانداردهای بین‌المللی انجام شود:

• کابل‌های سیگنال باید در برابر حریق حداقل ۳۰ دقیقه مقاومت داشته باشند.
• کابل‌کشی طبق استاندارد BS 5839 برای نصب و BS 6207 برای کابل انجام می‌شود.
• بهتر است از کابل در لوله‌های محافظ یا به‌صورت روکار استفاده شود.

مرحله ۳: نصب پایه دتکتور

• ابتدا پایه دتکتور را با پیچ و رولپلاک روی سقف محکم کنید.
• سپس، سیم‌ها را مطابق نقشه‌ی شرکت سازنده به پایه متصل نمایید.
• دقت داشته باشید که پلاریته مثبت و منفی رعایت شود.

مرحله ۴: نصب هد دتکتور

• هد دتکتور (دودی یا حرارتی) را روی پایه نصب‌شده قرار دهید.
• این قطعه باید کاملاً مطابق با نقشه‌ی سازنده نصب شود.

مرحله ۵: اتصال دتکتورها در مدار

• سیم کشی دتکتورهای اعلام حریق به‌صورت موازی انجام می‌شود.
• دتکتورها باید پشت سر هم نصب شوند و هیچ انشعابی در مدار وجود نداشته باشد.
• در پایان مدار، عنصر انتهای خط (EOL) روی آخرین دتکتور یا شاسی نصب می‌گردد.

مرحله ۶: رعایت تعداد مجاز دتکتورها

• طبق استاندارد BS، حداکثر ۳۲ دتکتور در هر زون مجاز است.
• برای اطمینان، حتماً دفترچه راهنمای شرکت سازنده را بررسی کنید.
• برخلاف دتکتور، محدودیتی برای تعداد شاسی در هر زون وجود ندارد.

مرحله ۷: سیم کشی شستی‌ها و رعایت مقاومت

• سیم‌ کشی شستی‌های متعارف و آدرس‌پذیر مشابه است (دو سیم ورود، دو سیم خروج).
• مقاومت ۴۷۰ اهم باید به هر شستی متصل شود تا از خطای سیستم جلوگیری شود.

مرحله ۸: نصب آژیرها و تست مدار

• آژیرها نیز با پلاریته مشخص (مثبت و منفی) و مداری موازی نصب می‌شوند.
• EOL روی آخرین آژیر نصب شود و نباید هیچ انشعابی در مدار آژیر وجود داشته باشد.
• با اهم‌متر، مقاومت مدار آژیر را تست کنید.

مرحله ۹: نصب کنترل پنل اعلام حریق

• پس از اتمام سیم کشی دتکتور، کنترل پنل را در محل قابل رؤیت نصب کنید (مثلاً ورودی اصلی).
• نصب پنل باید به همراه یک دتکتور در بالای آن و یک آژیر در همان فضا انجام شود.
• از نصب پنل در مکان‌های غیرقابل‌دسترس یا بدون حضور انسان خودداری کنید.

مرحله ۱۰: راه‌اندازی نهایی و تست

• پس از اطمینان از صحت اتصالات، باتری‌ها را داخل پنل قرار دهید و برق آن را وصل کنید.
• سیم ارت را به بدنه فلزی پنل متصل نمایید.
• حالا سیستم آماده تست کامل و عملیاتی است.

بیشتر بخوانید: مزایای دتکتور دودی مکشی برای کاربری‌های متنوع

بررسی وضعیت باتری‌ها در نصب دتکتور اعلام حریق

در فرآیند نصب و سیم کشی دتکتور اعلام حریق، وضعیت باتری‌ها نقش بسیار حیاتی دارد. باتری‌های نامرغوب یا خالی ممکن است علیرغم اتصال، باعث روشن شدن نشانگر خطا (Power Supply Fault) شده و سیستم را دچار اختلال کنند. به همین دلیل، بازدید دوره‌ای و تست سلامت باتری‌ها کاملاً ضروری است.

نحوه تست باتری پیش از اتصال به سیم‌ کشی ساختمان:

1. اتصال مقاومت‌های انتهای خط

ابتدا تمام مقاومت‌های EOL (انتهای خط) مربوط به زون‌ها و آژیرها را طبق نقشه در ترمینال‌ها قرار دهید.

1. نصب باتری‌ها در پنل اعلام حریق

دو باتری ۱۲ ولت را داخل پنل قرار داده و به صورت سری به هم متصل کنید. سپس با استفاده از سیم‌های قرمز (مثبت) و سیاه (منفی) آن‌ها را به برد اصلی پنل متصل نمایید.

1. بررسی اولیه بدون اتصال به برق شهری

در این حالت، اگر باتری‌ها ضعیف یا خالی باشند، چراغ خطای تغذیه روشن و بازر هشدار به صدا درمی‌آید.

1. اتصال برق شهری (۲۲۰ ولت)

پس از اتصال برق، چراغ Mains On روشن می‌شود. اگر باتری‌ها سالم و شارژ باشند، چراغ خطای تغذیه خاموش شده و هشدار قطع می‌شود.

1. در صورت باقی‌ماندن خطا

در صورتی که چراغ خطا خاموش نشود، احتمالاً باتری‌ها معیوب یا فاقد شارژ کافی هستند. توصیه می‌شود باتری‌های نو و شارژ شده را جایگزین کرده و مجدداً تست انجام دهید.

نکته مهم:

از آنجا که سیستم اعلام حریق به‌طور مداوم ۲۴ ساعته فعال است، خاموش کردن آن امکان‌پذیر نیست. بنابراین در کنار سیم کشی دتکتور باکیفیت، استفاده از باتری‌های مرغوب و بررسی منظم سیستم از اولویت‌های اساسی به شمار می‌رود.

آزمایش عملکرد مدار آژیر و دتکتورها پس از سیم‌ کشی دتکتور اعلام حریق

بعد از تکمیل فرآیند سیم کشی دتکتور و نصب کامل پنل مرکزی اعلام حریق، انجام تست‌های عملیاتی اهمیت ویژه‌ای دارد. یکی از مهم‌ترین بخش‌های این تست‌ها، بررسی صحت عملکرد مدار آژیر و زون‌های دتکتور است.

 آزمایش مدار آژیر:

1. شبیه‌سازی اتصال کوتاه

ابتدا ترمینال‌های خروجی آژیر را به صورت موقت اتصال کوتاه کنید. با این کار، چراغ هشدار Sounder Fault روشن می‌شود و آژیر داخلی پنل به صدا درمی‌آید.

1. بی‌صدا کردن هشدار

برای خاموش کردن صدای هشدار، دکمه Silence Fault را فشار دهید. در این حالت صدای بوق قطع می‌شود اما چراغ Sounder Fault همچنان روشن باقی می‌ماند تا زمانی که خطا به‌طور کامل رفع شود.

1. بازگرداندن مدار به حالت عادی

اتصال کوتاه را بردارید تا چراغ خطا خاموش شده و دستگاه به وضعیت نرمال بازگردد.

1. شبیه‌سازی مدار باز آژیر

این آزمایش را مجدد با باز کردن مدار آژیر از ترمینال انجام دهید تا مطمئن شوید که سیستم به قطع مدار نیز واکنش نشان می‌دهد.

آزمایش مدار زون‌های دتکتور:

در ادامه فرآیند سیم کشی دتکتور اعلام حریق، عملکرد زون‌های متصل به دتکتورها باید در سه حالت مختلف بررسی شود:

1. مدار باز (Open Circuit)

با باز کردن مدار یکی از زون‌ها، چراغ خطای مربوط به همان زون روشن می‌شود که نشانگر قطعی یا جدا شدن دتکتور از مدار است.

1. مدار اتصال کوتاه (Short Circuit)

در صورت اتصال مستقیم دو ترمینال زون، پنل خطای اتصال کوتاه را ثبت کرده و چراغ زون مربوط روشن می‌ماند.

1. حالت حریق (Fire Condition)

برای شبیه‌سازی آلارم حریق، یک مقاومت ۴۷۰ اهم را به‌طور موقت بین دو ترمینال زون قرار دهید. این اتصال باعث افزایش کنترل‌شده جریان در مدار شده و پنل را به وضعیت حریق می‌برد. در این حالت، چراغ قرمز رنگ زون مربوط روشن شده و آژیر به صدا درمی‌آید.

با انجام این تست‌ها، می‌توانید از صحت عملکرد سیستم پس از سیم کشی دتکتور و سایر تجهیزات مطمئن شوید و مطمئن باشید که سیستم در مواقع بحرانی به‌درستی هشدار می‌دهد

بیشتر بخوانید: راهنمای آسان نصب دتکتور حرارتی خطی

نکات نصب دتکتور در اتاق‌های کوچک و فضاهای پارتیشن‌ بندی شده

در فرآیند سیم کشی دتکتور اعلام حریق، انتخاب محل مناسب نصب دتکتورها نقش بسیار مهمی در عملکرد دقیق سیستم دارد. به‌ویژه در فضاهای خاص مانند اتاق‌های کوچک یا محیط‌هایی با پارتیشن، رعایت اصول نصب کاملاً ضروری است.

 نصب دتکتور در اتاق‌های کوچک

برای فضاهایی با متراژ پایین مانند اتاق‌هایی تا ۸۴ متر مربع، همچنان از استانداردهای مربوط به فاصله‌گذاری در سقف‌های مسطح پیروی می‌شود. در این اتاق‌ها، بهترین محل نصب دتکتور، درست زیر سقف و در نزدیکی تیرهای سقفی است. این موقعیت باعث می‌شود که دود یا حرارت در سریع‌ترین زمان ممکن به دتکتور برسد و سیستم اعلام حریق وارد عمل شود. هنگام سیم کشی دتکتور در این فضاها، باید مطمئن شوید که هیچ مانعی برای حرکت جریان هوا و رسیدن دود به حسگر وجود ندارد.

نصب دتکتور در محیط‌های پارتیشن‌بندی شده

یکی از مهم‌ترین چالش‌ها در سیم کشی دتکتور اعلام حریق، نصب صحیح آن در محیط‌هایی با پارتیشن یا دیوارک‌های موقت است. بر اساس اصول مهندسی ایمنی، هر جسمی که حداقل ۱۰٪ از ارتفاع کف تا سقف را اشغال کند، می‌تواند مانعی جدی برای حرکت دود و گازهای داغ باشد. این موانع — چه پارتیشن، چه قفسه‌های بلند یا تجهیزات بزرگ — می‌توانند جریان طبیعی دود به سمت دتکتور را مختل کنند. در چنین شرایطی، توصیه می‌شود برای هر فضای جداشده، یک دتکتور مجزا نصب شود تا از عملکرد صحیح سیستم اعلام حریق در کل محیط اطمینان حاصل شود.

بررسی تأثیر لایه‌بندی هوا در نصب دتکتور

یکی از موارد مهمی که هنگام سیم کشی دتکتور اعلام حریق باید در نظر گرفت، پدیده‌ای به نام لایه‌بندی هوا است. این پدیده می‌تواند به‌طور جدی مانع رسیدن دود به دتکتور شده و موجب تأخیر در عملکرد سیستم اعلام حریق گردد.

لایه‌بندی هوا چیست؟

لایه‌بندی هوا به حالتی گفته می‌شود که دماهای مختلف هوا به‌صورت جداگانه در لایه‌های افقی مختلف در یک فضا باقی می‌مانند و با هم ترکیب نمی‌شوند. این جداسازی دمایی، حرکت طبیعی دود به سمت بالا را دچار اختلال می‌کند و ممکن است دود به دتکتور نرسد یا دیرتر برسد.

سه حالت مهم ایجاد لایه‌بندی هوا

۱. وجود عایق‌بندی ضعیف زیر سقف

در صورت نبود عایق مناسب، تابش نور خورشید باعث گرم شدن هوای نزدیک سقف می‌شود. این گرما در زیر سقف جمع شده و به دلیل سبک بودن، در همان‌جا می‌ماند. در مقابل، هوای سردتر در پایین می‌ماند و در نتیجه یک لایه هوای گرم در بالای اتاق شکل می‌گیرد. این لایه‌بندی می‌تواند باعث شود دود نتواند به راحتی به دتکتور برسد.

۲. سرمایش بیش از حد زیر سقف

برخلاف حالت اول، اگر هوای سرد در زیر سقف با هوای بیرونی ترکیب شده و سردتر شود، لایه‌ای سرد و سنگین ایجاد می‌شود که مانع از بالا رفتن دود می‌گردد. در نتیجه دتکتورهای نصب‌شده در سقف کارایی کمتری خواهند داشت.

۳. استفاده از سیستم‌های تهویه مطبوع

سیستم‌های تهویه باعث ایجاد جریان‌های مصنوعی هوا می‌شوند. این جریان‌ها ممکن است در فصول گرم، هوای سرد و در فصول سرد، هوای گرم تولید کنند. همین تغییرات دمایی باعث شکل‌گیری لایه‌های هوایی می‌شوند که جریان دود را از مسیر طبیعی خود منحرف کرده و کارکرد دتکتور را تحت تأثیر قرار می‌دهند.

 راهکار چیست؟

برای جلوگیری از این مشکلات در سیم کشی دتکتور، باید محل نصب دتکتورها با دقت انتخاب شود. همچنین در محیط‌هایی که احتمال لایه‌بندی هوا زیاد است (مانند سالن‌های بزرگ، سوله‌ها یا ساختمان‌های با سقف بلند)، استفاده از دتکتورهای آدرس‌پذیر با حساسیت بالا یا نصب دتکتور در ارتفاع پایین‌تر از سقف توصیه می‌شود.

راه‌حل مناسب جهت فاصله‌گذاری دتکتورها

برای نصب درست و ایمن دتکتورها، نصاب‌های حرفه‌ای به جای پوشش دایره‌ای با شعاع ۹.۱ متر، فضای تحت پوشش هر دتکتور را به شکل مربعی با ضلع ۹.۱ متر در نظر می‌گیرند. فاصله بیش از ۹.۱ متر باعث ایجاد نقاط کور و ناحیه‌های ناامن می‌شود، بنابراین بهتر است دتکتورها کمی نزدیک‌تر نصب شوند تا پوشش‌ها همپوشانی داشته باشند و هیچ نقطه‌ای بدون پوشش نماند. این روش باعث افزایش دقت و کارایی سیستم سیم کشی دتکتور اعلام حریق و جلوگیری از خطاهای احتمالی در شناسایی حریق می‌شود.

مشکلات نصب دتکتور

نصب بیم دتکتور در انواع سقف‌های مختلف مانند سقف‌های مدل‌دار، کاذب غیر عایق، شیب‌دار یا سقف‌هایی که با تیرچه و Beam قطع شده‌اند، می‌تواند با مشکل مواجه شود. همچنین وجود پارتیشن‌ها و قفسه‌ها باعث لایه‌بندی هوا شده و مانع رسیدن به‌موقع دود به دتکتورها می‌شود. علاوه بر این، سیستم‌های تهویه موضعی نیز ممکن است عملکرد دتکتورها را مختل کنند و باعث کاهش دقت در تشخیص حریق شوند.

بازدید بعد از نصب دتکتور

پس از نصب دتکتورهای اعلام حریق، انجام بازدیدهای منظم برای اطمینان از عملکرد صحیح سیستم بسیار مهم است. این بازدیدها در بازه‌های زمانی مختلف روزانه، هفتگی، فصلی و سالانه انجام می‌شوند تا تجهیزات سالم بوده و سیستم در هر شرایطی آماده هشدار باشد.

• بازدید روزانه: بررسی روشن بودن چراغ سبز رنگ MAINS ON و اطمینان از عدم وجود چراغ خطا یا آژیر. هر مشکل باید ثبت و به سرویسکار گزارش شود.
• بازدید هفتگی: فعال‌کردن پنل و تست چراغ‌های زون و بازر، آزمایش شستی‌ها و دتکتورها به صورت دوره‌ای برای اطمینان از عملکرد صحیح (نیاز به دو نفر).
• بازدید فصلی: بررسی باتری‌ها و اتصالات، قطع برق ۲۲۰ ولت و کنترل تغذیه سیستم با باتری، تست مجدد دتکتورها و شستی‌ها.
• بازدید سالانه: تست کامل تمامی تجهیزات از جمله دتکتورها، شستی‌ها، آژیرها و تجهیزات کمکی برای عملکرد صحیح.
• هر ۲ تا ۳ سال: تمیز کردن دتکتورهای دود برای جلوگیری از هشدارهای اشتباه به دلیل گرد و غبار و در صورت نیاز تماس با سرویسکار.

نتیجه‌گیری

بازدید منظم و اصولی سیستم اعلام حریق، به ویژه در بخش سیم کشی دتکتور و سیم کشی دتکتور اعلام حریق، نقش بسیار مهمی در تضمین عملکرد صحیح و به موقع این تجهیزات حیاتی دارد. انجام بازدیدهای روزانه، هفتگی، فصلی و سالانه باعث می‌شود مشکلات احتمالی در سیم کشی دتکتورها، باتری‌ها و مدار آژیرها شناسایی و رفع گردد و از بروز خطاهای ناخواسته جلوگیری شود. همچنین رعایت اصول دقیق در سیم کشی دتکتور اعلام حریق و فاصله‌گذاری مناسب دتکتورها مطابق با استانداردها، امنیت ساختمان را به حداکثر می‌رساند. شرکت اسپین الکتریک با تجربه و تخصص در نصب و نگهداری سیستم‌های اعلام حریق، خدمات حرفه‌ای خود را در زمینه سیم کشی دتکتور و بازدیدهای دوره‌ای ارائه می‌دهد تا ایمنی و حفاظت کامل از جان و مال شما تضمین شود. در نهایت، توجه ویژه به سیم کشی دتکتور و بازدیدهای مستمر، کلید موفقیت در حفظ کارایی و اطمینان سیستم اعلام حریق است

سوالات متدوال

۱. سیم کشی دتکتور اعلام حریق چطور باید انجام شود؟

باید از کابل استاندارد استفاده و اتصالات صحیح برقرار شود تا سیستم به درستی کار کند و هیچ قطعی نداشته باشد.

۲. چرا بازدید دوره‌ای سیستم اعلام حریق مهم است؟

برای اطمینان از عملکرد درست، جلوگیری از خطا و هشدار اشتباه، و حفظ امنیت ساختمان ضروری است.

سیستم اعلام حریق بی سیم چیست و چرا امروزه به یکی از محبوب‌ترین روش‌های ایمن‌ سازی ساختمان‌ها تبدیل شده است؟ این سیستم مدرن با حذف سیم‌ کشی‌های سنتی و استفاده از فناوری امواج رادیویی یا ارتباطات Wi-Fi، راهکاری سریع، دقیق و منعطف برای شناسایی و هشدار در برابر آتش ‌سوزی ارائه می‌دهد. عملکرد آن بر پایه ارتباط بی ‌سیم بین دتکتورها، پنل مرکزی و آژیرها است که موجب کاهش هزینه‌های نصب، افزایش سرعت اجرا و حفظ زیبایی محیط می‌شود. اما معرفی این عنصر ایمنی به همین چند جمله ختم نمی‌شود. امروز و در این مقاله قصد داریم به طور کامل به بررسی این موضوع بپردازیم که سیستم اعلام حریق بی سیم چیست؟ پس این مقاله را از دس ندهید و ما را تا پایان همراهی کنید.

سیستم اعلام حریق بی سیم چیست؟

سیستم اعلام حریق بی سیم چیست؟ به جرعت این سیستم یکی از پیشرفته‌ترین و مدرن‌ترین انواع سیستم‌های هشدار دهنده آتش‌ سوزی است که بدون نیاز به سیم ‌کشی‌های پیچیده، از طریق امواج رادیویی یا فناوری‌های ارتباطی مانند Wi-Fi یا RF بین اجزای مختلف خود ارتباط برقرار می‌کند. در این سیستم، دتکتورها، شستی‌ها، آژیرها و کنترل ‌پنل مرکزی به ‌صورت بی سیم با یک دیگر در ارتباط هستند و در صورت تشخیص دود، حرارت یا شعله، هشدار فوری صادر می‌شود. از مهم‌ترین مزایای سیستم اعلام حریق بی سیم می‌توان به سرعت نصب بالا، هزینه کمتر در پروژه‌های بازسازی، انعطاف ‌پذیری در گسترش سیستم و کاهش آسیب‌های ناشی از سیم‌ کشی اشاره کرد.

بیشتر بخونید: سیستم اعلام حریق هوشمند چیست؟ – معرفی 0 تا 100

اجزاء سیستم اعلام حریق بی سیم چیست؟

به طور کلی، همه سیستم‌های اعلام حریق از یک معماری مشخص پیروی می‌کنند تا ساختاری استاندارد داشته باشند و تنها تفاوت جزئی در اجزاء آن‌ها است که تفاوت را ایجاد می‌کند. در این قسمت از مقاله بررسی می‌کنیم که اجزاء سیستم اعلام حریق بی سیم چیست:

1. پنل مرکزی کنترل بی سیم
2. دتکتور دود بی سیم
3. دتکتور حرارت بی سیم
4. دتکتور گاز بی سیم
5. دتکتور شعله بی سیم
6. شستی اعلام حریق بی سیم
7. آژیر و فلاشر بی سیم
8. تکرار کننده (Repeater) سیگنال
9. باتری پشتیبان (Backup Battery)
10. نرم ‌افزار یا اپلیکیشن مانیتورینگ سیستم

نحوه عملکرد سیستم اعلام حریق بی سیم چیست؟

حال ممکن است این سوال برای شما به وجود بیاید که طریقه عملکرد سیستم اعلام حریق بی سیم چیست؟ در این سیستم، دتکتورهای بی سیم مانند دتکتور دود، حرارت یا گاز به‌ صورت مداوم محیط را پایش می‌کنند و در صورت تشخیص نشانه‌های آتش ‌سوزی، سیگنالی را از طریق امواج RF یا Wi-Fi به کنترل ‌پنل ارسال می‌نمایند. پنل مرکزی پس از دریافت هشدار، بلافاصله دستور فعال‌ سازی آژیرها و فلاشرهای بی سیم را صادر می‌کند تا ساکنان را از خطر مطلع سازد.

به طور همزمان، سیستم می‌تواند هشدار را به ‌صورت پیامک یا از طریق اپلیکیشن موبایل برای مدیر ساختمان یا مرکز آتش ‌نشانی ارسال کند. سیستم اعلام حریق بی سیم علاوه بر سرعت و دقت بالا در انتقال اطلاعات، به دلیل امکان نظارت هوشمند و مانیتورینگ از راه دور، یکی از بهترین گزینه‌ها برای حفظ ایمنی در ساختمان‌های مدرن و فضاهای بزرگ محسوب می‌شود.

نکات مهم در اجرای سیستم اعلام حریق بی سیم چیست؟

به منظور این که بتوانید با بهره گیری از سیستم اعلام حریق بی سیم، یک محیط ایمن در برابر آتش سوزی، حریق یا گاز گرفتگی را به وجود آورید، نیاز است که از یک سری نکات مهم آگاه باشید. در این بخش از مقاله بررسی خواهیم کرد که نکات مهم در اجرای سیستم اعلام حریق بی سیم چیست؟ با ما همراه باشید:

مطالعه در مورد پوشش رادیویی پیش از نصب

پیش از هر گونه نصب، یک مطالعه پوشش رادیویی کامل انجام دهید تا نقاط کور سیگنال، موانع فلزی و منابع احتمالی تداخل مشخص شوند. این ارزیابی شامل اندازه‌ گیری قدرت سیگنال در طبقات و فضاهای مختلف، بررسی حضور شبکه‌های بی سیم دیگر و تحلیل ساختار سازه است. نتیجه این مطالعه راهنمای قرار گیری بهینه پنل، دتکتورها و تکرار کننده‌ها را مشخص می‌کند و از بروز مشکلات ارتباطی در زمان وقوع حادثه جلوگیری می‌کند. درج مطالعه پوشش رادیویی در برنامه پروژه باعث می‌شود هزینه‌های اضافه برای رفع عیوب در آینده کاهش یابد و کارفرما از پوشش کامل و قابل ‌اعتماد سیستم مطمئن شود.

انتخاب و جانمایی مناسب دتکتورها بر اساس نوع فضا

هنگام نصب دتکتورها، نوع حسگر و کاربری فضا را دقیقا مطابقت دهید. به عنوان مثال، در آشپزخانه‌ها و فضاهای دارای بخار از دتکتورهای حرارت یا دتکتورهای با الگوریتم ضد خطای بخار استفاده کنید و در راهروها و فضاهای عمومی از دتکتور دود استاندارد بهره بگیرید. همچنین ارتفاع نصب، فاصله از دیوارها، محل قرار گیری نسبت به دریچه‌های تهویه و اجزای روشنایی باید طبق دستورالعمل سازنده و استانداردهای مرجع رعایت شود تا از هشدارهای کاذب جلوگیری شده و حساسیت کافی حفظ گردد. شایان ذکر است که جانمایی هوشمند دتکتورها تضمین می‌کند که هم پوشش کامل محیط تامین شود و هم هزینه‌های سرویس و بازدید کاهش یابد.

برنامه ‌ریزی برای افزونگی و استفاده از تکرار کننده‌ها

برای افزایش قابلیت اطمینان شبکه بی سیم، طراحی باید شامل مسیرهای افزونگی و محل‌های استقرار تکرار کننده یا گیت ‌وی‌های اضافی باشد تا در صورت ضعف سیگنال یا از کار افتادن یک گره، ارتباط‌ کلی سیستم قطع نگردد. تعیین نقاط استراتژیک برای نصب Repeater بر مبنای مطالعه پوشش رادیویی و قرار گرفتن در مسیرهای کم ‌ترافیک فرکانسی باعث کاهش نقاط کور و افزایش پایداری می‌شود. افزونگی به ‌خصوص در ساختمان‌های بزرگ، طبقات زیاد یا فضاهای صنعتی که عوامل محرک سیگنال بیشتر است، الزامی است و معمولا از شرایط مورد نیاز بیمه کننده‌ها یا مراجع نظارتی نیز محسوب می‌شود.

رعایت نکات نصب فیزیکی و استانداردهای حفاظتی

همانطور که می‌دانید، نصب فیزیکی تجهیزات باید به ‌گونه‌ای انجام شود که در برابر ضربه، رطوبت، گرد و غبار و تغییرات دما محافظت شوند. برای مثال استفاده از باکس یا براکت مناسب، فاصله‌ گذاری از منابع گرما یا نور مستقیم و جلوگیری از نصب در جریان‌های هوای مستقیم مثل جلوی کانال تهویه، اهمیت دارد. همچنین رعایت استانداردهای ملی و بین ‌المللی مربوط به اعلام حریق، اجرای سیم ‌کشی‌های مربوط به آژیرها و برق اضطراری، و تهیه مدارهای تغذیه پشتیبان باید در دستور کار قرار گیرد تا سیستم هم از نظر عملکرد و هم از نظر حقوقی قابل ‌قبول باشد. همچنین فراموش نکنید که مستند سازی محل نصب و وضعیت حفاظتی هر قطعه، فرایند نگهداری را ساده‌تر می‌کند.

تنظیمات امنیتی، رمز گذاری و بروزرسانی نرم‌ افزاری

شبکه بی سیم سیستم اعلام حریق باید با روش‌های رمز گذاری قوی، احراز هویت گره‌ها و تنظیمات دسترسی محدود محافظت شود تا از هر گونه دستکاری یا حمله سایبری جلوگیری به ‌عمل آید. قبل از تحویل نهایی، فریمور تجهیزات و نرم ‌افزار پنل مرکزی را به آخرین نسخه‌های مطمئن بروزرسانی کنید و برای مدیریت آی ‌پی، رمزهای پیش ‌فرض و پورت‌های شبکه سیاست‌های امن ایجاد نمایید. همچنین برنامه‌ای برای بروزرسانی‌های دوره‌ای و مدیریت آسیب‌ پذیری تهیه کنید. این اقدامات امنیتی برای جلوگیری از هشدارهای کاذب، غیر فعال ‌سازی عمدی یا افشای اطلاعات حساس ضروری‌اند.

تست‌های میدانی، آموزش پرسنل و برنامه نگهداری مستمر

اما بعد از نصب، انجام تست‌های عملکردی میدانی شامل تست واکنش دتکتورها، تایید ارسال هشدار به پنل و اپلیکیشن، بررسی زمان پاسخ و شبیه‌ سازی سناریوهای مختلف الزامی است. علاوه بر تست اولیه، پرسنل بهره‌ برداری و نگهداری باید آموزش‌های لازم درباره نحوه تست، تعویض باتری، رفتار در مواجهه با هشدار و ثبت گزارش‌ها دریافت کنند. در نهایت یک برنامه نگهداری پیشگیرانه شامل بازدیدهای دوره‌ای، ثبت لاگ‌ها و زمان ‌بندی تعویض باتری‌ها یا قطعات مصرفی تدوین کنید تا سیستم در طول زمان قابل ‌اطمینان باقی بماند و هزینه‌های عملیاتی کاهش یابد.

بیشتر بخوانید: سیستم اطفاء حریق اتاق باتری – بررسی 0 تا 100

مزایای استفاده از سیستم اعلام حریق بی سیم چیست؟

اما به نظر شما بهره گیری از سیستم‌های اعلام حریق بی سیم چه امتیازات مثبتی را برای مصرف کنندگان به همراه دارد که امروزه تا این حد بر آن تاکید می‌شود؟ با ما همراه باشید تا بگوییم که مزایای استفاده از سیستم اعلام حریق بی سیم چیست:

نصب آسان و بدون نیاز به سیم‌ کشی

یکی از بزرگ‌ترین مزایای سیستم اعلام حریق بی سیم، حذف کامل فرآیند سیم ‌کشی است. در این سیستم، تمامی اجزا مانند دتکتورها، آژیرها و شستی‌ها از طریق امواج رادیویی یا Wi-Fi با پنل مرکزی در ارتباط هستند. این موضوع باعث می‌شود نصب آن در کوتاه‌ترین زمان ممکن و بدون نیاز به تخریب دیوار، سقف یا کف انجام شود. علاوه بر صرفه‌ جویی در زمان، این ویژگی به شکل قابل توجهی هزینه‌های نصب را کاهش می‌دهد و از طرفی مانع از ایجاد هر گونه آسیب به نمای داخلی ساختمان می‌شود. به همین دلیل، نصب سیستم اعلام حریق بی سیم گزینه‌ای ایده ‌آل برای محیط‌های اداری، فروشگاه‌ها، هتل‌ها و ساختمان‌های مختلف به شمار می‌آید.

انعطاف ‌پذیری بالا و قابلیت گسترش آسان

پیش‌تر هم گفتیم که سیستم اعلام حریق بی سیم از نظر طراحی و توسعه، انعطاف ‌پذیری بسیار بالایی دارد. در صورتی که نیاز به گسترش فضا یا اضافه کردن تجهیزات جدید وجود داشته باشد، می‌توان تنها با چند کلیک ساده در نرم ‌افزار مرکزی، دتکتور، آژیر یا شستی جدید را به سیستم اضافه کرد. این ویژگی به مدیران ساختمان‌ها اجازه می‌دهد تا در آینده، بدون صرف هزینه زیاد یا اجرای عملیات ساختمانی، سیستم خود را ارتقا دهند.

کاهش هزینه‌های نگهداری و تعمیرات

در سیستم‌های سنتی اعلام حریق، کابل‌ها و اتصالات متعدد اغلب منجر به خرابی، اتصال کوتاه یا نیاز به تعمیرات دوره‌ای می‌شوند. اما در سیستم اعلام حریق بی سیم، خبری از این مشکلات نیست. حذف سیم ‌کشی باعث کاهش احتمال آسیب فیزیکی و افزایش دوام تجهیزات می‌شود. همچنین بیشتر تجهیزات بی سیم دارای باتری‌های بلند مدت با قابلیت هشدار تعویض خودکار هستند که هزینه نگهداری را به حداقل می‌رساند. در نتیجه، این سیستم‌ها نه ‌تنها از نظر اقتصادی مقرون ‌به‌ صرفه‌اند، بلکه در طول زمان نیز عملکرد پایداری ارائه می‌دهند.

زیبایی ظاهری و نظم در طراحی داخلی

یکی از دغدغه‌های مهم معماران و طراحان داخلی، تاثیر سیم‌ کشی‌ها و تجهیزات ایمنی بر زیبایی فضا است. سیستم اعلام حریق بی سیم با حذف کابل‌ها و استفاده از تجهیزات کوچک و مدرن، جلوه‌ای مرتب و حرفه‌ای به محیط می‌بخشد. این موضوع در فضاهای لوکس مانند هتل‌ها، مراکز تجاری یا ادارات مدرن اهمیت ویژه‌ای دارد. تجهیزات این سیستم معمولا در رنگ‌های هماهنگ با دکوراسیون عرضه می‌شوند و بدون جلب توجه اضافی، ایمنی محیط را تضمین می‌کنند. به همین دلیل، سیستم اعلام حریق بی سیم ترکیبی استثنایی از امنیت و زیبایی محسوب می‌شود.

قابلیت نظارت و کنترل از راه دور

اما یکی دیگر از ویژگی‌های مدرن سیستم اعلام حریق بی سیم، امکان مانیتورینگ و کنترل از راه دور است. مدیر ساختمان یا اپراتور می‌تواند از طریق نرم ‌افزار مرکزی یا اپلیکیشن موبایل، وضعیت دتکتورها، آژیرها و باتری‌ها را در لحظه بررسی کند. در صورت بروز آتش ‌سوزی، هشدار از طریق پیامک، ایمیل یا اعلان تلفن همراه ارسال می‌شود. این قابلیت نه‌ تنها سرعت واکنش را افزایش می‌دهد بلکه از بروز خسارت‌های سنگین جلوگیری می‌کند. در واقع، سیستم اعلام حریق بی سیم هوشمند با اتصال به شبکه اینترنت، نظارتی دائمی و دقیق بر ایمنی ساختمان فراهم می‌سازد.

معایب سیستم اعلام حریق بی سیم چیست؟

اما به همان اندازه که سیستم‌های اعلام حریق بی سیم دارای مزایای متعددی هستند، در سوی مقابل می‌توانند معایبی را نیز به همراه داشته باشند. البته فراموش نکنید که این معایب زمانی پدیدار می‌شوند که نصب این سیستم‌ها توسط افراد غیر متخصص صورت گیرد. با ما همراه باشید تا بررسی کنیم که معایب سیستم اعلام حریق بی سیم چیست:

احتمال تداخل سیگنال و کاهش پایداری ارتباط

یکی از نقاط ضعف سیستم اعلام حریق بی سیم، حساسیت آن نسبت به تداخل فرکانسی و موانع فیزیکی است. امواج رادیویی یا شبکه‌های بی سیم ممکن است تحت تاثیر دستگاه‌های الکترونیکی مجاور، سازه‌های فلزی یا دیوارهای ضخیم قرار بگیرند که این موضوع می‌تواند منجر به تاخیر در ارسال هشدار یا حتی قطع ارتباط بین دتکتورها و پنل مرکزی شود. در محیط‌هایی که پهنای باند محدود است یا تعداد زیادی دستگاه بی سیم وجود دارد، تضمین پایداری کانال ارتباطی نیازمند برنامه‌ ریزی، انتخاب فرکانس مناسب و در برخی موارد نصب تکرار کننده‌های سیگنال است.

وابستگی به باتری‌ها و نیاز به نگهداری دوره‌ای

بیشتر تجهیزات بی سیم با باتری کار می‌کنند و این مزیت قابل حمل ‌پذیری را فراهم می‌آورد، اما در عین حال دو نقطه ضعف مهم نیز ایجاد می‌کند:

1. نیازمندی به تعویض
2. شارژ منظم باتری‌ها

در صورت عدم پایش دوره‌ای و تعویض به‌ موقع، احتمال دارد دستگاه‌ها در زمان حادثه خاموش یا نا کارآمد شوند که پیامدهای خطرناکی به دنبال خواهد داشت. هرچند بسیاری از سیستم‌های مدرن اعلان هشدار باتری ضعیف را ارسال می‌کنند، اما نگهداری منظم، ثبت وضعیت باتری‌ها در نرم ‌افزار مانیتورینگ و برنامه ‌ریزی دوره‌ای برای سرویس، جزو هزینه‌ها و مسئولیت‌های اجرایی است که باید در نظر گرفته شود.

محدودیت برد عملیاتی و نیاز به طراحی دقیق شبکه

به طور کلی، برد موثر دتکتورها و آژیرهای بی سیم معمولا از سیستم‌های سیم ‌دار کمتر است و در ساختمان‌های بزرگ، طبقات متعدد یا فضاهای صنعتی نیاز به مطالعه پوشش رادیویی و نصب تکرارکننده یا گیت ‌وی‌های اضافی احساس می‌شود. اگر طراحی شبکه بی سیم به‌ درستی انجام نشود، نقاط کور پوشش یا قطع‌ و وصلی در موقعیت‌های بحرانی رخ خواهد داد. به‌ علاوه، برخی استانداردها و الزامات بیمه یا آتش‌ نشانی ممکن است حداقل‌هایی برای پوشش و قابلیت اطمینان تعیین کنند که تنها با طراحی مهندسی ‌شده و تست‌های میدانی قابل تحقق است.

نگرانی‌های امنیتی و مسائل سازگاری فنی

ارتباط بی سیم اگر به‌ درستی رمز گذاری و ایمن نشود، می‌تواند در برابر حملات سایبری یا دستکاری‌های غیر مجاز آسیب‌ پذیر باشد. دسترسی غیر مجاز به شبکه می‌تواند باعث ایجاد هشدارهای کاذب یا غیر فعال‌ سازی موقت سیستم شود. علاوه بر این، سازگاری بین تجهیزات تولید کنندگان مختلف گاهی مشکل‌ ساز است و امکان دارد برای افزودن یا تعویض یک قطعه نیاز به پروتکل یا گیت ‌وی اختصاصی باشد. به همین منظور، انتخاب تولید کننده معتبر، بررسی رعایت استانداردهای ارتباطی و اعمال تنظیمات امنیتی مانند رمز گذاری، احراز هویت و افزونگی کانال‌ها برای کاهش این ریسک‌ها ضروری است.

کلام پایانی

همانطور که دیدید در این مقاله به طور کامل به بررسی این موضوع پرداختیم که سیستم اعلام حریق بی سیم چیست؟ دانستیم که سیستم اعلام حریق بی سیم ترکیبی هوشمند از فناوری مدرن و امنیت پیشرفته است که با حذف محدودیت‌های سیم ‌کشی، سرعت نصب بالا، زیبایی ظاهری و امکان نظارت از راه دور، نقش مهمی در افزایش ایمنی ساختمان‌ها ایفا می‌کند. به‌ طور کلی، با انتخاب صحیح و اجرای حرفه‌ای، سیستم اعلام حریق بی سیم می‌تواند یکی از بهترین راه‌ حل‌های حفاظتی برای ساختمان‌های مدرن، مراکز اداری، فروشگاهی و پروژه‌های بازسازی باشد. ضمن سپاس از همراهی شما عزیزان با ما تا پایان این مقاله، امیدواریم مطالب ارائه شده برای شما مفید بوده باشد.

ما در مجموعه اسپین الکتریک به صورت تخصصی در زمینه تامین، عرضه و نصب انواع سیستم اعلام حریق و محصولات مرتبط با آن فعالیت می‌کنیم. شما همراهان محترم می‌توانید جهت کسب اطلاعات بیشتر و دریافت مشاوره رایگان قبل از خرید، از طریق پل‌های ارتباطی با کارشناسان ما تماس حاصل فرمایید.

این پروتکل روشی را برای ارزیابی عملکرد دتکتورهای گاز سمی ارائه می‌دهد. یک برگه‌ی کاری نیز همراه آن است که راهنمای مفیدی برای ثبت عملکرد دتکتورهای گاز می‌باشد. همچنین می‌توان از آن به عنوان بخشی از گزارش نگهداری برای سیستم‌های کامل دتکتور گاز استفاده کرد. برای درک مزایای تجهیزات خاص دتکتور گاز، چندین پارامتر باید آزمایش شوند. این عوامل شامل زمان پاسخ، شرایط محیطی، تأثیر دما، دقت و حساسیت به مواد تداخل‌زا، زمان بازیابی، نشانگر خرابی، پایداری (درایفت) و تکرارپذیری در طول زمان می‌باشد. شرایط آزمون باید شبیه شرایط واقعی باشد؛ بنابراین شرایط آزمون باید محیط کاری (دما و رطوبت) را شبیه‌سازی کند. تجهیزات و مواد باید به‌طور متناسب انتخاب شوند. گازهای استفاده‌شده ممکن است بسیار سمی باشند. بنابراین، ضروری است که یک مهندس ایمنی آموزش‌دیده یا بهداشت صنعتی مسئول تولید این گازها باشد و گاز در یک محیط با تهویه مناسب تولید و با ایمنی تخلیه شود.

تجهیزات و گاز آزمون

۱. هوای صفر برای کالیبراسیون صفر

در کاربردهایی که هوای محیط به‌طور معمول دارای سطح پایینی از گاز هدف است، برخی دتکتورها ممکن است به کالیبراسیون صفر با هوای “پاک” نیاز داشته باشند.
الف. هوای فشرده (فیلتر شده از طریق زغال فعال برای حذف اکثر گازهای ناخواسته و بخار آب)
ب. هوای صفر در بطری Lecture

۲. گاز اسپن برای آزمون ضربه و کالیبراسیون

برای دستیابی به بهترین دقت، ترکیبی از گاز هدف که در هوای محیط رقیق شده باشد، بهترین گاز کالیبراسیون است. با این حال، این معمولاً نیاز به اپراتور ماهر، تجهیزات دقیق و روش مرجع برای تحلیل غلظت گاز دارد. روش‌های زیر برای آماده‌سازی گاز برای آزمون ضربه و کالیبراسیون توصیه می‌شوند:

الف. بطری گاز کالیبراسیون یک‌بار مصرف (فشار پایین، پیش‌مخلوط با هوا یا نیتروژن)
این روش با رگولاتور جریان ثابت یا جریان تقاضا ساده‌ترین و عملی‌ترین روش برای آزمون ضربه دتکتورهای الکتروشیمیایی است (هم سیستم‌های استخراجی و هم دتکتور غیرفعال با کلاهک کالیبراسیون یا محفظه جریان).
برای سیستم‌های نمونه‌برداری استخراجی که غلظت گاز در بطری بالاتر از محدوده تشخیص است، می‌توان گاز آزمون را با رگولاتور جریان ثابت و اتصال T در خط نمونه‌برداری رقیق کرد. از رگولاتوری با نرخ جریان کمتر از نرخ جریان نمونه‌برداری استفاده شود و کیسه‌ی هوای تمیز در اتصال T نصب شود.
مثال: با استفاده از رگولاتور ۰٫۲۵ لیتر در دقیقه با هوای تمیز در اتصال T، غلظت گاز آزمون برای MIDAS با جریان حدود ۰٫۵ لیتر در دقیقه تقریباً نصف غلظت بطری خواهد بود.
می‌توان از بطری هوای صفر با رگولاتور جریان ثابت برای رقیق‌سازی استفاده کرد (و از اتصال T دیگر برای تخلیه مازاد در سیستم‌های استخراجی بهره برد). این روش برای سیستم‌های تشخیص غیرفعال نیز مؤثر است.
روش رقیق‌سازی بطری Lecture فقط برای آزمون ضربه مناسب است زیرا دقت مخلوط گاز به دقت جریان بستگی دارد.
نوع و غلظت گاز کالیبراسیون، لوله‌کشی نمونه، رگولاتورهای جریان و مبدل‌های کالیبراسیون، اجزای کلیدی زنجیره کالیبراسیون هستند. ابزار فقط به اندازه دقت گازی که با آن کالیبره شده، دقیق است.
با توجه به اینکه پایداری غلظت و عمر مفید به ترکیب گاز و نوع بطری بستگی دارد، از سیلندرهای بدون گواهی یا تاریخ‌گذشته استفاده نکنید.
بیشتر مواد شیمیایی بسیار واکنش‌پذیر با نیتروژن مخلوط می‌شوند. اطمینان حاصل شود که تمام مواد در تماس با گاز از قبل با گاز نمونه آماده‌سازی شده‌اند.

بیشتر بخوانید: ملاحظات کلیدی برای جانمایی مؤثر دتکتور گاز در تاسیسات صنعتی

برخی دتکتورها ممکن است برای خوانش صحیح به رطوبت نیاز داشته باشند. یک مرطوب‌کننده مانند “Nafion” می‌تواند به خط نمونه افزوده شود.
قبل از استفاده از مرطوب‌کننده، سازگاری آن با گاز هدف بررسی شود.

ب. کیسه‌ی نمونه‌گیری (Tedlar یا Teflon)

این روش برای سیستم‌های استخراجی و گازهای غیر واکنشی مناسب است، چه از سیلندر گاز پر شده باشد، چه از گاز رقیق شده یا دستگاه نفوذی.

ج. دستگاه نفوذی یا پخش‌کننده
دستگاه نفوذی در مقایسه با سیلندر کالیبراسیون استاندارد مزایایی دارد؛ از جمله ارائه غلظت‌های دقیق و دامنه وسیعی از غلظت‌ها که با تغییر نرخ جریان رقیق‌سازی یا دمای محفظه قابل تولید است.
با نرخ نفوذ مشخص و دمای معین، جریان ثابتی از هوا که با مواد شیمیایی نفوذ کرده مخلوط شده، گاز کالیبراسیون ثابتی تولید می‌کند.
دستگاهی با دمای ثابت و تنظیم جریان لازم است. دستگاه‌های قابل حمل به صورت تجاری موجودند.
پیش از استفاده، دستگاه‌های نفوذی باید در دمای کالیبراسیون و جریان حامل آماده‌سازی شوند تا نرخ به تعادل برسد.
بیشتر دستگاه‌ها به ۳۰ دقیقه تا ۳ ساعت برای رسیدن به تعادل نیاز دارند.
لوله‌های دیواره ضخیم، ترکیبات با فشار بخار پایین و ترکیبات هالوژنه معمولاً زمان بیشتری نیاز دارند.
بهترین روش، راه‌اندازی سیستم کالیبراسیون از روز قبل و اجازه دادن به رسیدن به تعادل تا صبح است.
آزمون‌های مکرر در بازه زمانی مشخص انجام شود تا تعادل حاصل شود.
گاز آزمون می‌تواند در کیسه‌ی گاز نمونه‌گیری پر شود، به دتکتور غیرفعال خورانده شود، یا مستقیماً در حالت اتصال T با خروجی تخلیه (Overflow) به سیستم Span وارد شود.
در دستگاه‌های تولید گاز نفوذی قابل حمل، ممکن است فیلتر زغال فعال برای هوای حامل/رقیق‌کننده پیش از محفظه نفوذی وجود داشته باشد؛ گاز تولیدشده خشک‌تر از هوای محیط خواهد بود، و برای برخی گازها و دتکتورها به رطوبت بیشتر نیاز خواهد بود (مانند Nafion).

بیشتر بخوانید: مکان‌های مناسب برای نصب دتکتور گاز و اهمیت جانمایی صحیح در ایمنی

آزمون زمان پاسخ (Time Response)

برای اندازه‌گیری عملکرد واقعی دتکتور، پاسخ سیستم به غلظت مشخصی از گاز آزمون با زمان ثبت‌شده برای رسیدن به ۹۰٪ مقدار پایدار (T₉₀) اندازه‌گیری می‌شود.
این آزمون باید در دمای محیط (معمولاً ۲۰ تا ۲۵ درجه سانتی‌گراد) و با جریان گاز مشخص انجام شود.

آزمون دما و رطوبت (Temperature and Humidity Test)

برای بررسی تأثیر دما و رطوبت، عملکرد دتکتور باید در دمای پایین و بالا (مثلاً ۰°C و ۵۰°C) و رطوبت نسبی بالا (تا ۹۰٪ RH) مورد آزمون قرار گیرد. این آزمون تأثیر شرایط محیطی را بر دقت و پاسخ دتکتور بررسی می‌کند.

آزمون حساسیت به گازهای تداخلی (Cross Sensitivity Test)

دتکتور باید در معرض گازهای غیرهدف قرار گیرد تا بررسی شود آیا به آن‌ها پاسخ می‌دهد یا خیر. گازهایی مانند CO₂، H₂، CH₄، بخارهای آلی، یا ترکیبات مشابه باید به عنوان گازهای تداخلی استفاده شوند.
در صورت وجود پاسخ، درصد انحراف و میزان خطا در خروجی ثبت می‌شود.

آزمون پایداری (Drift Test)

دتکتور باید به مدت چندین ساعت (یا چند روز بسته به طراحی سیستم) در هوای پاک یا گاز استاندارد نگهداری شود و تغییرات خروجی آن پایش شود. تغییر در خروجی در طول زمان باید در محدوده قابل قبول باشد.

آزمون تکرارپذیری (Repeatability Test)

گاز آزمون با غلظت ثابت باید چندین بار به دتکتور اعمال شود و مقدار پاسخ در هر بار ثبت شود. انحراف معیار پاسخ‌ها نباید بیشتر از محدوده مجاز تعیین‌شده توسط سازنده باشد.

آزمون بازیابی (Recovery Test)

پس از قرار گرفتن در معرض گاز هدف، دتکتور باید به شرایط اولیه خود بازگردد. زمان لازم برای بازگشت به صفر یا مقدار پایدار اولیه ثبت می‌شود. اگر دتکتور به زمان طولانی برای بازیابی نیاز داشته باشد، باید در مستندات ذکر شود.

آزمون نشانگر خرابی (Fault Indication Test)

در صورتی که دتکتور مجهز به مدار تشخیص خرابی باشد، شرایط خرابی باید شبیه‌سازی و بررسی شود که آیا بیم دتکتور به‌درستی هشدار خرابی را اعلام می‌کند یا خیر (مانند قطع تغذیه، عدم دریافت سیگنال، خراب شدن سنسور و …).

تکمیل برگه کاری (Test Record Sheet)

تمام اطلاعات آزمون، نتایج اندازه‌گیری، نوع گاز، تاریخ آزمون، مشخصات دتکتور (شماره سریال، مدل، محل نصب) و شرایط آزمون باید در برگه‌ی کاری ثبت شود تا به‌عنوان سندی برای ارزیابی عملکرد دتکتور در آینده و مستندسازی نگهداری مورد استفاده قرار گیرد.