امروزه سیستم اعلام حریق یکی از مهم‌ترین ابزارهای ایمنی در ساختمان‌ها و محیط‌های صنعتی هستند. با پیشرفت فناوری، سیستم‌های آدرس‌پذیر جایگزین سیستم‌های متعارف شده‌اند و امکانات بیشتری در اختیار کاربران قرار می‌دهند. یکی از اجزای مهم این سیستم‌ها، بیم دتکتور (Beam Detector) است که برای تشخیص دود در فضاهای وسیع و باز کاربرد دارد. در این مقاله به طور کامل به نحوه اتصال بیم دتکتور به سیستم اعلام حریق آدرس‌پذیر پرداخته شده و انواع بیم دتکتور و روش‌های اتصال آن بررسی خواهد شد.
بیم دتکتور چیست و چرا استفاده می‌شود؟
بیم دتکتور نوعی آشکارساز دود است که با ارسال و دریافت نور لیزری یا LED در محیط، میزان عبور نور را اندازه‌گیری کرده و در صورت کاهش شدت نور به دلیل وجود دود، هشدار آتش‌سوزی صادر می‌کند. این دتکتورها معمولاً برای فضاهای بزرگ مثل سالن‌های کارخانه، انبارها، فرودگاه‌ها و مراکز خرید استفاده می‌شوند که نصب دتکتورهای نقطه‌ای در آن‌ها به دلیل ابعاد بزرگ محیط مقرون به صرفه و کاربردی نیست.
انواع بیم دتکتور از نظر نوع اتصال
بیم دتکتورها به دو دسته اصلی تقسیم می‌شوند:
بیم دتکتور ساده (Conventional Beam Detector)
- این نوع بیم دتکتور دارای دو خروجی رله است که معمولاً یکی برای آلارم و دیگری برای خطا (Fault) تعریف شده‌اند.
- این مدل‌ها آدرس‌پذیر نیستند و برای اتصال به سیستم اعلام حریق آدرس‌پذیر نیاز به واسط (ماژول ورودی) دارند.
- استفاده از این نوع بیم دتکتورها در سیستم‌های متعارف رایج‌تر است و برای اتصال به سیستم آدرس‌پذیر باید تبدیل شوند.
بیم دتکتور آدرس‌پذیر (Addressable Beam Detector)
- این بیم دتکتورها به طور مستقیم به لوپ سیستم اعلام حریق آدرس‌پذیر متصل می‌شوند.
- هر دستگاه دارای آدرس مختص به خود است و می‌توان به صورت دقیق مکان هشدار را روی پنل مشاهده کرد.
- این نوع بیم دتکتورها قابلیت برنامه‌ریزی و هماهنگی با سایر اجزای سیستم اعلام حریق را دارند.
بیشتر بخوانید: راهنمای جامع بیم دتکتورها بر اساس استاندارد ISO 7240-12
اتصال بیم دتکتور متعارف به سیستم آدرس‌پذیر توسط ماژول ورودی
یکی از چالش‌های رایج در پروژه‌های اعلام حریق، استفاده از بیم دتکتورهای متعارف در سیستم‌های آدرس‌پذیر است. برای حل این مشکل، از ماژول‌های ورودی آدرس‌پذیر استفاده می‌شود.
ماژول ورودی آدرس‌پذیر چیست؟
ماژول‌های ورودی یا ماژول مانیتور، دستگاه‌هایی هستند که سیگنال‌های آنالوگ یا دیجیتال بیم دتکتورهای متعارف را دریافت کرده و به صورت آدرس‌دار به پنل مرکزی اعلام حریق ارسال می‌کنند. این ماژول‌ها به دو دسته اصلی تقسیم می‌شوند:
- ماژول ورودی 4 سیمه: این ماژول‌ها از 4 سیم برای اتصال استفاده می‌کنند؛ دو سیم برای تأمین برق 24 ولت و دو سیم برای اتصال به لوپ یا حلقه سیستم اعلام حریق آدرس‌پذیر.
- ماژول ورودی 2 سیمه: این ماژول‌ها برق مورد نیاز خود را از طریق همان سیم‌های لوپ سیستم تأمین می‌کنند و نیاز به سیم‌های جداگانه تغذیه ندارند. این موضوع باعث صرفه‌جویی در کابل‌کشی و هزینه‌ها می‌شود.
حالت‌های تشخیص ورودی ماژول ورودی آدرس‌پذیر
ماژول‌های ورودی قادر به تشخیص سه حالت مختلف در ورودی‌ها هستند:
- حالت عادی: یعنی اتصال ورودی بدون مشکل است.
- حالت مدار باز: در این حالت مقاومت یا اتصال ورودی قطع شده است.
- حالت هشدار (اتصال کوتاه): ورودی به صورت اتصال کوتاه در آمده است.
برای این کار معمولاً از مقاومت انتهای خط ۴۷ کیلو اهم استفاده می‌شود که باید در انتهای خط ورودی و نزدیک به دستگاه تحت نظارت نصب گردد.
نحوه اتصال بیم دتکتور متعارف به ماژول ورودی 2 سیمه
در این روش، بیم دتکتور متعارف به ماژول ورودی 2 سیمه متصل شده و ماژول برق مورد نیاز خود را از لوپ سیستم دریافت می‌کند. این موضوع باعث کاهش تعداد سیم‌ها و سهولت نصب می‌شود. تنها تفاوت ماژول‌های ۲ سیمه و ۴ سیمه، نحوه تأمین برق آن‌ها است.
نکات مهم در اتصال بیم دتکتور متعارف به سیستم آدرس‌پذیر
- ایزولاسیون مناسب: بین منبع تغذیه و بیم دتکتور باید ایزولاسیون مناسب برای جلوگیری از تداخل و آسیب به تجهیزات رعایت شود.
- نظارت بر مدار باز و اتصال کوتاه: بهتر است از ماژول‌هایی استفاده شود که قابلیت تشخیص خطاهای مدار باز و اتصال کوتاه را داشته باشند تا از صحت عملکرد سیستم اطمینان حاصل شود.
- هماهنگی برندها: ماژول و پنل اعلام حریق باید از یک برند باشند تا پروتکل‌های ارتباطی همخوانی داشته باشند و اتصال به درستی برقرار شود.
بیشتر بخوانید: راهنمای جامع نصب دتکتورهای دودی مکشی | اصول و استانداردها
استفاده از بیم دتکتور آدرس‌پذیر اختصاصی
یکی از بهترین روش‌ها برای نصب بیم دتکتور در سیستم‌های اعلام حریق آدرس‌پذیر، استفاده از بیم دتکتورهای اختصاصی است که توسط سازنده پنل اعلام حریق تولید شده‌اند. این نوع بیم دتکتورها بدون نیاز به ماژول واسط، مستقیماً به لوپ متصل می‌شوند.
فرآیند نصب و آدرس‌دهی
- بیم دتکتور آدرس‌پذیر همانند سایر اجزای سیستم مثل دتکتورها، شستی‌ها و آژیرها، آدرس‌دهی می‌شود.
- آدرس‌دهی معمولاً به دو روش انجام می‌شود:
- پروگرامر دستی: دستگاهی جداگانه برای تنظیم آدرس روی بیم دتکتور.
- آدرس‌دهی خودکار از طریق پنل: پنل اعلام حریق به صورت خودکار دستگاه را شناسایی و آدرس‌دهی می‌کند.
مزایای استفاده از بیم دتکتور آدرس‌پذیر اختصاصی
- کاهش خطاهای اتصال: اتصال مستقیم بدون نیاز به واسط باعث کاهش مشکلات فنی و خطاهای ارتباطی می‌شود.
- یکپارچگی بیشتر با پنل اعلام حریق: امکان نمایش دقیق وضعیت دستگاه روی پنل و مدیریت بهتر سیستم.
- امکان برنامه‌ریزی پیشرفته: با استفاده از امکانات سیستم‌های آدرس‌پذیر، می‌توان سناریوهای مختلفی برای واکنش به هشدارهای بیم دتکتور تعریف کرد؛ مثلاً فعال‌سازی پرده‌های دودبند، باز کردن درب‌های اضطراری، یا شروع عملیات خودکار اطفاء حریق.
معایب بیم دتکتور آدرس‌پذیر اختصاصی
- قیمت بالاتر: نسبت به مدل‌های متعارف هزینه بیشتری دارند.
- وابستگی به برند خاص: برای تعمیر و تأمین قطعات باید از همان برند استفاده شود که ممکن است در پروژه‌های بلندمدت محدودیت ایجاد کند.
- نیاز به هماهنگی دقیق با سیستم: در صورت استفاده از برندهای مختلف، ممکن است مشکلات ارتباطی به وجود آید.
نتیجه‌گیری
در نهایت، انتخاب نوع بیم دتکتور و نحوه اتصال آن به سیستم اعلام حریق بستگی به شرایط پروژه، بودجه و نیازهای فنی دارد. استفاده از بیم دتکتورهای آدرس‌پذیر اختصاصی به دلیل قابلیت‌های پیشرفته و سهولت در نصب و نگهداری، گزینه مناسبی برای پروژه‌های جدید و پیشرفته است. اما در بسیاری از پروژه‌ها، به دلایل اقتصادی و موجودی تجهیزات، استفاده از بیم دتکتورهای متعارف همراه با ماژول ورودی آدرس‌پذیر، راه‌حل مناسبی به شمار می‌رود.
اگر به دنبال خرید بیم دتکتور هستید، همین حالا به فروشگاه اینترنتی اسپین الکتریک مراجعه کنید. ما مجموعه‌ای از بهترین برندهای بیم دتکتور را با مناسب ترین قیمت بیم دتکتور و گارانتی اصالت کالا ارائه می‌دهیم. برای مشاهده مشخصات فنی، مقایسه مدل‌ها و ثبت سفارش آنلاین، همین حالا وارد سایت شوید و با چند کلیک ساده، خریدی مطمئن را تجربه کنید!
