روشهای غیر فعال کردن سیستم اعلام حریق از جمله مباحث مهم و حیاتی در حوزه ایمنی ساختمان هستند که هر مدیر ساختمان یا تکنسین فنی باید تسلط کاملی بر آنها داشته باشد. اگر چه هدف نهایی سیستمهای اعلام حریق، حفاظت شبانه روزی از جان و مال انسانها است، اما شرایط خاصی نظیر عملیات بازسازی، تستهای دورهای و یا جلوگیری از هشدارهای کاذب ناشی از آلایندههای محیطی، ما را مجبور به استفاده از این روشها میکند. امروز و در این مقاله قصد داریم به معرفی 7 مورد از بهترین روشهای غیر فعال کردن سیستم اعلام حریق بپردازیم. پس این مقاله را از دست ندهید و ما را تا پایان همراهی کنید.
روشهای غیر فعال کردن سیستم اعلام حریق
راهکارهای متعددی وجود دارد که از طریق آنها میتوانید اقدام به غیر فعال سازی سیستمهای اعلام حریق نمایید. اما نکته مهم این است که روش مناسب را در زمان درست و با بهره گیری از تخصص یک تکنسین فنی متخصص انجام دهید تا خطری شما را تهدید نکند. در این قسمت از مقاله به معرفی روشهای غیر فعال کردن سیستم اعلام حریق میپردازیم. با ما همراه باشید:
استفاده از قابلیت Isolate یا Disable در پنل مرکزی
یکی از استانداردترین روشهای غیر فعال کردن سیستم اعلام حریق، ایزوله کردن زونها یا تجهیزات خاص از طریق کنترل پنل مرکزی است. این روش زمانی کاربرد دارد که بخواهید بدون خاموش کردن کل سیستم، تنها بخش خاصی از ساختمان مانند طبقهای که در حال بازسازی است را از مدار خارج کنید. در این حالت، اپراتور با وارد کردن کد دسترسی یا استفاده از کلید مدیریتی، وضعیت زون مورد نظر را به Disabled تغییر میدهد. این کار باعث میشود که سیگنالهای ارسالی از دتکتورهای آن بخش توسط پنل نادیده گرفته شود، در حالی که سایر نقاط ساختمان همچنان تحت پوشش امنیتی سیستم باقی میمانند.
غیر فعال سازی از طریق قطع منبع تغذیه
در موارد اضطراری یا هنگام تعمیرات کلی تجهیزات، یکی از روشهای غیر فعال کردن سیستم اعلام حریق قطع کامل جریان برق است. سیستمهای اعلام حریق معمولا از دو منبع تغذیه استفاده میکنند: برق شهری و باتری اعلام حریق. برای خاموش کردن کامل سیستم، ابتدا باید فیوز مربوط به پنل در تابلوی برق اصلی قطع شود و سپس سوکت باتریهای داخل پنل جدا گردد. توجه داشته باشید که این روش باعث قطع کامل حفاظت ساختمان میشود و تنها باید توسط تکنسینهای مجرب و در شرایطی که هیچ خطری ساختمان را تهدید نمیکند، انجام شود.
استفاده از درپوشهای محافظ دتکتور
در میان روشهای غیر فعال کردن سیستم اعلام حریق، استفاده از درپوشهای پلاستیکی مخصوص دتکتورها سادهترین راه برای جلوگیری از هشدارهای کاذب در حین عملیات ساختمانی است. هنگامی که در یک محیط فعالیتهایی نظیر سنباده زنی، نقاشی یا جوشکاری انجام میشود، ذرات معلق و دود ناشی از کار میتوانند باعث تحریک دتکتورهای دودی شوند. با قرار دادن این پوششها بر روی سنسور، از ورود هوا و ذرات به محفظه حساس دتکتور جلوگیری شده و عملا آن قطعه غیر فعال میشود، بدون این که نیازی به تغییر تنظیمات در پنل مرکزی باشد.
جدا کردن فیزیکی تجهیزات از پایه
اما باز کردن و جدا کردن هد دتکتور از پایه سوار شده روی سقف، یکی دیگر از روشهای غیر فعال کردن سیستم اعلام حریق است که به صورت موضعی انجام میشود. لازم به ذکر است که در سیستمهای آدرس پذیر، این کار باعث ایجاد خطای Missing Device در پنل مرکزی میشود، اما به شما اطمینان میدهد که آن سنسور خاص هیچ واکنشی به محیط نشان نخواهد داد. جدا کردن تجهیزات معمولا زمانی به کار میرود که یک دتکتور دچار نقص فنی شده و مدام آلارم کاذب میدهد. لذا با چرخاندن دتکتور در جهت خلاف عقربههای ساعت، اتصال الکتریکی آن قطع شده و قطعه تا زمان جایگزینی یا تعمیر، غیر فعال باقی میماند.
بای پس کردن رلههای خروجی
گاهی هدف از غیر فعال کردن سیستم اعلام حریق، از کار انداختن سنسورها نیست، بلکه جلوگیری از فعال شدن تجهیزات جانبی مانند آژیرها، آسانسورهای اضطراری یا سیستمهای اطفای حریق خودکار است. امروزه در بسیاری از پنلهای پیشرفته، گزینهای به نام Walk Test یا Output Bypass وجود دارد. با فعال کردن این حالت، دتکتورها سیگنال حریق را شناسایی و روی مانیتور نشان میدهند، اما فرمان خروجی برای به صدا درآمدن آژیرهای عمومی یا تخلیه گاز اطفا صادر نمیشود. به طور کلی، بای پس کردن رلههای خروجی بهترین راه برای تست دورهای سیستم بدون ایجاد مزاحمت و وحشت برای ساکنین ساختمان است.
استفاده از مقاومت انتهای خط در سیستمهای متعارف
در سیستمهای اعلام حریق متعارف ،یکی از روشهای غیر فعال کردن سیستم اعلام حریق در سطح مدار، استفاده از مقاومت انتهای خط به صورت مستقیم در خروجی زون پنل است. زمانی که یک زون به دلیل قطعی سیم کشی یا خرابی تجهیزات دچار خطای مداوم میشود و امکان تعمیر فوری آن وجود ندارد، تکنسینها سیمهای مربوط به آن مدار را از پنل جدا کرده و مقاومت استاندارد را به طور مستقیم بین ترمینالهای مثبت و منفی زون قرار میدهند که انجام این کار باعث میشود پنل تصور کند مدار در وضعیت نرمال قرار دارد و از اعلام خطای ممتد جلوگیری میکند. البته لازم به ذکر است که در این حالت آن مسیر کاملا از مدار حفاظتی خارج شده است.
غیر فعال سازی نرم افزاری از طریق مانیتورینگ
در ساختمانهای هوشمند و مجتمعهای بزرگ که از سیستمهای آدرس پذیر پیشرفته استفاده میکنند، یکی از سریعترین روشهای غیر فعال کردن سیستم اعلام حریق، استفاده از نرم افزارهای مانیتورینگ گرافیکی است. در این روش، نیازی به مراجعه حضوری به پای پنل نیست و اپراتور میتواند از طریق رابط کاربری روی کامپیوتر، دتکتورها یا شستیهای خاصی را انتخاب کرده و آنها را به حالت Logic Bypass یا Maintenance Mode ببرد. این روش دقت بسیار بالایی دارد و تمام تغییرات اعمال شده به همراه نام اپراتور در حافظه سیستم ثبت میشود که از نظر امنیتی و رهگیری بعدی وقایع، بهترین گزینه برای مدیریت سیستمهای بزرگ است.
بیشتر بخوانید: آلارم کاذب در سیستم اعلام حریق چیست
چه زمانی لازم است سیستم اعلام حریق غیر فعال شود؟
به طور کلی، بهره گیری از روشهای غیر فعال کردن سیستم اعلام حریق به معنای نادیده گرفتن ایمنی نیست، بلکه در بسیاری از موارد برای جلوگیری از فرسودگی تجهیزات در اثر هشدارهای کاذب متوالی و همچنین تسهیل فرآیندهای فنی و اجرایی در محیط ساختمان انجام میپذیرد. اگر در شرایطی که آلایندههای محیطی غیر از حریق در فضا زیاد است، از روشهای غیر فعال کردن سیستم اعلام حریق استفاده نشود، علاوه بر ایجاد مزاحمتهای صوتی گسترده و تخلیه بی مورد ساختمان، هزینههای استهلاک پنل و تجهیزات جانبی به شدت افزایش یافته و اعتماد ساکنین به اعتبار هشدارهای سیستم در مواقع خطر واقعی سلب میشود. مهمترین موقعیتهایی که نیاز به استفاده از روشهای غیر فعال کردن سیستم اعلام حریق دارند شامل موارد زیر میشود:
- انجام عملیات عمرانی، بازسازی و تخریب در داخل ساختمان
- اجرای فعالیتهای دارای دود و حرارت مانند جوشکاری، برش کاری و فرز کاری
- سرویس، نگهداری دورهای و تست سلامت تجهیزات توسط متخصصین
- سم پاشی گسترده یا نظافت فضاهای داخلی با شویندههای بخار زا
- تعمیرات اساسی بر روی سیستمهای لوله کشی اطفای حریق
- وجود نقص فنی در یک زون خاص که منجر به هشدارهای کاذب مکرر میشود
- نقاشی ساختمان و استفاده از اسپریهای رنگی در مجاورت دتکتورها
نکات ایمنی در غیر فعالی کردن سیستم اعلام حریق
رعایت اصول ایمنی در هنگام استفاده از روشهای غیر فعال کردن سیستم اعلام حریق از اهمیت بسیار زیادی برخوردار است. توجه داشته باشید که کوچکترین سهل انگاری در این فرآیند میتواند عواقب غیر قابل جبرانی را به همراه داشته باشد. این نکات ایمنی شامل:
اطلاع رسانی به ساکنین و مراجع ذی صلاح
پیش از اجرای هر گونه از روشهای غیر فعال کردن سیستم اعلام حریق، اولین و حیاتیترین قدم، آگاه سازی تمام افراد و مراجع ناظر است. شما باید به مدیریت ساختمان، تیم نگهبانی، ساکنین و در صورت اتصال سیستم به مرکز آتش نشانی، به ایستگاه مربوطه اطلاع دهید که سیستم برای مدت زمان مشخصی از مدار خارج خواهد بود. این کار مانع از وحشت عمومی در صورت شنیده شدن صداهای کوتاه تست میشود و از اعزام اشتباه نیروهای امدادی که هزینههای سنگینی در بر دارد، جلوگیری به عمل میاورد.
استقرار تیم محافظتی
زمانی که به دلیل تعمیرات یا هر دلیل دیگری از روشهای غیر فعال کردن سیستم اعلام حریق استفاده میکنید، طبق استانداردهای بین المللی ایمنی ساختمان نباید بدون حفاظت رها شود. در این شرایط باید یک یا چند فرد آموزش دیده در زونهای غیر فعال مستقر شوند. این افراد وظیفه دارند به صورت فیزیکی و با گشت زنی مداوم، محیط را برای شناسایی هر گونه علائم اولیه آتش سوزی نظارت کنند. این تیم باید مجهز به کپسولهای آتش نشانی دستی و وسایل ارتباطی سریع مانند بی سیم باشند تا در صورت بروز حادثه، بلافاصله اطلاع رسانی کرده و عملیات مهار اولیه را آغاز نمایند.
محدودیت زمانی و بازگردانی سریع به حالت نرمال
یکی دیگر از مهمترین نکات در غیر فعال کردن سیستم اعلام حریق، پرهیز از رها کردن سیستم در وضعیت غیر فعال برای مدت طولانی است. سیستم اعلام حریق تنها باید در بازه زمانی دقیق عملیات خاموش باشد و بلافاصله پس از اتمام کار، دوباره فعال شود. فراموشی در برگرداندن سیستم به حالت عادی پس از پایان شیفت کاری، یکی از عوامل اصلی فجایع آتش سوزی در اماکن در حال تعمیر است. در همین راستا، استفاده از چک لیستهای پایان کار و قرار دادن یادداشتهای هشدار روی پنل مرکزی میتواند از باقی ماندن سیستم در شرایط غیر فعال جلوگیری کند.
غیر فعال سازی توسط تکنسین متخصص و مجاز
همانگونه که پیشتر هم اشاره کردیم، اجرای روشهای غیر فعال کردن سیستم اعلام حریق نباید توسط افراد غیر متخصص یا اپراتورهای آموزش ندیده انجام شود. دست کاری ناشیانه و بدون دانش کافی، میتواند منجر به سوختن قطعات حساس پنل یا بدتر از آن، از کار افتادن کل سیستم بدون نمایش خطا شود. یک تکنسین مجرب میداند که چگونه سیستم را به گونهای ایزوله کند که کمترین تداخل در عملکرد سایر بخشها ایجاد شود. شایان ذکر است که متخصصین پس از اتمام کار، با انجام یک تست عملکردی اطمینان حاصل میکنند که تمام سنسورها پس از فعال سازی مجدد، به درستی با پنل مرکزی ارتباط برقرار کردهاند.
مستند سازی و ثبت وقایع
هر بار که سیستم اعلام حریق غیر فعال میشود، باید جزئیات دقیق آن شامل علت غیر فعال سازی، شماره زونهای خارج شده از مدار، نام فرد مسئول و زمان دقیق شروع و پایان در دفترچه نگهداری سیستم ثبت شود. این مستندات در زمان بازدید بازرسان سازمان آتش نشانی و یا در صورت بروز حوادث احتمالی برای شرکتهای بیمه، اسناد بسیار مهمی محسوب میشوند. فراموش نکنید که ثبت دقیق وقایع نه تنها انضباط کاری تیم فنی را نشان میدهد، بلکه به ردیابی الگوهای خرابی در قطعات خاص سیستم نیز کمک شایانی میکند.
بیشتر بخوانید: سیستم اطفاء حریق آسانسور چیست
کلام پایانی
همانگونه که دیدید در این مقاله به طور کامل به بررسی بهترین روشهای غیر فعال کردن سیستم اعلام حریق پرداختیم. دانستیم که غیر فعال کردن سیستم اعلام حریق به معنای نادیده گرفتن امنیت نیست، بلکه به معنای مدیریت هوشمندانه زیر ساختهای ایمنی ساختمان است. فراموش نکنید که با رعایت اصول ایمنی و مستند سازی دقیق وقایع، میتوان اطمینان حاصل کرد که سیستم اعلام حریق همواره در بهترین حالت عملیاتی خود باقی مانده و تنها در زمان بروز خطر واقعی، واکنش نشان میدهد. ضمن سپاس از همراهی شما عزیزان با ما تا پایان این مقاله، امیدواریم مطالب ارائه شده برای شما مفید بوده باشد.
ما در مجموعه اسپین الکتریک با بهره گیری از یک تیم فنی و تخصصی، آماده ارائه انواع سیستم اعلام حریق و خدمات مرتبط با آن به شما عزیزان هستیم. در صورتی که تمایل به دریافت مشاوره رایگان پیش از خرید محصول یا دریافت خدمات دارید، میتوانید از طریق پلهای ارتباطی با ما تماس حاصل فرمایید.
سوالات متداول
خاموش کردن کامل پنل بهترین راه غیر فعال کردن سیستم اعلام حریق است؟
خیر. خاموش کردن کامل پنل خطرناکترین روش است و تنها در موارد اضطراری یا تعمیرات کلی توصیه میشود. بهترین راه، استفاده از قابلیت Isolate یا Disable در تنظیمات پنل است که به شما اجازه میدهد فقط زونهای در معرض آلارم کاذب را غیر فعال کنید و امنیت سایر بخشها را حفظ نمایید.
آیا پوشاندن دتکتورها با پلاستیک برای غیر فعال سازی موقت استاندارد است؟
بله. استفاده از درپوشهای استاندارد یکی از روشهای غیر فعال کردن سیستم اعلام حریق به صورت موضعی است که در استانداردهای تعمیر و نگهداری تایید شده است. این کار از ورود گرد و غبار ساختمانی به محفظه سنسور جلوگیری میکند، اما باید به سرعت و پس از اتمام گرد و غبار، پوششها برداشته شوند تا دتکتور وارد مدار حفاظتی شود.
کدام یک از روشهای غیر فعال کردن سیستم اعلام حریق مناسب است؟
انتخاب روش مناسب بستگی به نوع سیستم شما و ابعاد پروژه دارد. در سیستمهای مدرن آدرس پذیر، غیر فعال سازی نرم افزاری از طریق پنل بهترین گزینه است، در حالی که در محیطهای کارگاهی کوچک، جدا کردن فیزیکی هد دتکتور یا استفاده از درپوش رواج بیشتری دارد.
