آموزش نگهداری و سرویس بیم دتکتور – 7 راهکار کلیدی

آیا می‌دانید حتی یک بازشوی کوچک در یک فضای محصور می‌تواند اثربخشی سیستم اطفاء حریق با گاز دی‌اکسید کربن را به‌طور کامل مختل کند؟ در شرایطی که حفظ ایمنی تجهیزات حیاتی و جلوگیری از توقف فعالیت‌های کلیدی سازمان اهمیت بالایی دارد، شناخت دقیق چگونگی عملکرد سیستم‌های CO₂ و عوامل مؤثر بر طراحی آن‌ها حیاتی است. این مقاله با تکیه بر استاندارد معتبر NFPA 12، به بررسی تأثیر بازشوها، انتخاب روش مناسب اطفاء، و نحوه محاسبه دقیق میزان گاز مورد نیاز می‌پردازد. اگر به دنبال طراحی بهینه، صرفه‌جویی در منابع و حداکثر کارایی هستید، پیشنهاد می‌کنیم تا انتهای این مطلب همراه ما باشید.

 

سیستم اطفا حریق با گاز دی اکسید کربن چیست؟

سیستم اطفا حریق با گاز دی ‌اکسید کربن یکی از پیشرفته‌ترین و موثرترین روش‌های خاموش ‌کردن آتش در فضاهای صنعتی و حساس به شمار می‌رود که بدون استفاده از آب یا کف، با جایگزین ‌کردن اکسیژن محیط با گاز CO2 موجب قطع واکنش‌های احتراق می‌شود. این سیستم به دلیل خاصیت خنثی و غیر رسانای دی ‌اکسید کربن، هیچ آسیبی به تجهیزات الکتریکی، سرورها، تابلوهای برق یا دستگاه‌های الکترونیکی وارد نمی‌کند و به همین دلیل در مراکز داده، اتاق‌های کنترل، کارخانجات پتروشیمی و انبارهای مواد شیمیایی کاربرد گسترده‌ای دارد. مکانیسم عملکرد آن به این صورت است که پس از تشخیص حریق توسط دتکتورها، گاز CO2 با فشار بالا در محیط تخلیه می‌شود، دمای شعله را به ‌سرعت کاهش داده و با کاهش غلظت اکسیژن، آتش را خاموش می‌کند.

از مزایای مهم این سیستم می‌توان به سرعت عمل بالا، عدم باقی‌ ماندن پسماند، کارایی در خاموش‌ کردن آتش‌ سوزی‌های کلاس B و C و قابلیت استفاده در محیط‌های بسته اشاره کرد. به همین دلیل سیستم اطفا حریق با گاز دی ‌اکسید کربن انتخابی ایده‌ آل برای سازمان‌ها و صنایع مدرن محسوب می‌شود که به دنبال حفاظت مطمئن، سریع و بدون خسارت به تجهیزات هستند.

 

تأثیر بازشوها بر عملکرد سیستم‌های CO₂ (مطابق با NFPA 12 ANNEX-E)

در طراحی سیستم‌های اطفاء حریق با گاز دی‌اکسید کربن، یکی از چالش‌های مهم، تأثیر بازشوهایی است که امکان بسته شدن ندارند. این مسئله می‌تواند بر میزان گاز مورد نیاز، نحوه تخلیه و اثربخشی نهایی سیستم تأثیرگذار باشد.

مطابق با ضمیمه E از استاندارد NFPA 12، این بخش اطلاعات تکمیلی در مورد آتش‌سوزی‌های سطحی ارائه می‌دهد. گرچه ضمیمه E الزام‌آور نیست، ولی راهنمایی‌های مهمی برای طراحی دقیق‌تر فراهم می‌کند.

بیشتر بخوانید: مزایای سیستم‌های اعلام حریق با سیم و بی‌سیم

۱. انتخاب بین روش غرقاب کامل و کاربرد موضعی

در آتش‌سوزی‌های سطحی، معمولاً می‌توان از روش اطفاء موضعی (Local Application) به جای غرقاب کامل استفاده کرد. انتخاب بین این دو روش باید بر اساس مقدار مورد نیاز CO₂ و نوع فضا انجام شود.

نمونه‌ای از تحلیل این انتخاب در شکل‌های E.1(a) و E.1(b) ارائه شده است که تأثیر بازشوهای بالا و پایین و جریان هوا و گاز را نمایش می‌دهند.

۲. محاسبه دی‌اکسید کربن مورد نیاز (بر حسب پوند و کیلوگرم)

مثال اول:

• نرخ خروج CO₂ از بازشدگی پایین: 17 lb/min/ft²
• مساحت بازشدگی: 5 ft²
• دی‌اکسید کربن اضافی: 85 lb
• مجموع CO₂ مورد نیاز: 111 + 85 = 196 lb

مثال دوم:

• نرخ خروج: 85 kg/min/m²
• مساحت بازشدگی: 0.5 m²
• CO₂ اضافی: 42.5 kg
• مجموع CO₂: 48.6 + 42.5 = 91.1 kg

۳. بازشوهای بزرگ‌تر و تأثیر آن‌ها

افزایش مساحت بازشوها باعث افزایش قابل‌توجه میزان CO₂ مورد نیاز می‌شود. به‌عنوان مثال:

• مساحت بازشدگی: 10 ft²
• CO₂ اضافی: 170 lb
• مجموع: 281 lb

در این حالت، چون مقدار گاز مورد نیاز از مقدار اولیه بیشتر شده است، به بخش ۶ از NFPA 12 ارجاع داده می‌شود که در آن از روش نرخ بر حجم استفاده می‌گردد.

بیشتر بخوانید: راهنمای کامل نصب سیستم اعلام حریق متعارف

۴. محاسبه نرخ تخلیه با در نظر گرفتن بازشوها

نمونه محاسبه بر اساس فوت:

• مساحت کل بازشوها: 20 ft²
• مساحت کل دیوارها: 600 ft²
• نرخ تخلیه: 0.27 lb/min/ft³
• نرخ کل: 540 lb/min
• مقدار نهایی CO₂: 270 lb
  (تقسیم نرخ بر ۲ برای تضمین اثربخشی)

نمونه محاسبه بر اساس متر:

• مساحت بازشوها: 2.0 m²
• مساحت دیوارها: 54 m²
• نرخ تخلیه: 4.4 kg/min/m³
• نرخ کل: 237.6 kg/min
• مقدار نهایی CO₂: 118.8 kg

۵. ذخیره‌سازی و تخلیه مایع

در حالت ذخیره‌سازی پرفشار، برای اطمینان از تخلیه مایع CO₂ به مدت ۳۰ ثانیه، باید مقدار گاز تا ۴۰٪ افزایش یابد. این افزایش باعث می‌شود در برخی موارد، روش کاربرد موضعی کارآمدتر از اطفاء کلی باشد.

 

راهنمای نصب سیستم اطفا حریق با گاز دی اکسید کربن

اما به منظور اینکه شاهد بهترین عملکرد از این سیستم‌ها باشید، باید فرایند نصب آن به صورت تخصصی انجام شود تا حسگرها بتوانند به خوبی خطر را شناسایی کرده و خاموش کننده‌ها نیز خطر را از بین ببرند. با ما همراه باشید تا به بررسی راهنمای نصب سیستم اطفا حریق با گاز دی اکسید کربن بپردازیم:

بررسی و تحلیل محیط مورد نظر

اولین گام در نصب سیستم اطفا حریق با گاز دی ‌اکسید کربن، انجام یک بررسی دقیق از محیط است. در این مرحله باید نوع کاربری فضا، تجهیزات موجود، منابع احتمالی آتش ‌سوزی و سطح ریسک مورد ارزیابی قرار گیرد. همچنین محاسبه حجم محیط اهمیت زیادی دارد، زیرا مقدار گاز مورد نیاز برای اطفا باید متناسب با ابعاد و شرایط فضای بسته تعیین شود. در صورتی که محیط دارای تهویه یا مسیرهای باز باشد، باید اقدامات تکمیلی مانند درز بندی انجام شود تا عملکرد سیستم به حداکثر برسد. این مرحله پایه‌ای‌ترین بخش طراحی و نصب است، زیرا تمام محاسبات بعدی بر اساس آن انجام می‌شود.

 

طراحی سیستم و انتخاب تجهیزات مناسب

پس از تحلیل محیط، مرحله طراحی سیستم آغاز می‌شود که شامل تعیین تعداد سیلندرهای CO2، مسیر لوله‌ کشی، نازل‌ها و تجهیزات کنترلی است. در این مرحله باید استانداردهای ایمنی بین ‌المللی و ملی در نظر گرفته شوند تا سیستم علاوه بر کارایی بالا، ایمنی لازم برای کارکنان را نیز فراهم کند. انتخاب تجهیزات با کیفیت مانند شیرهای اطمینان، دتکتورها، شیرهای سلونوئیدی و سیستم کنترل مرکزی نقش مهمی در عملکرد صحیح سیستم دارد. طراحی دقیق همچنین باعث کاهش هزینه‌های اضافی و افزایش طول عمر تجهیزات می‌شود.

 

نصب سیلندرها و تجهیزات ذخیره‌ سازی

در این مرحله، سیلندرهای ذخیره ‌سازی گاز دی ‌اکسید کربن در محل مناسب نصب می‌شوند. این سیلندرها باید در محیطی ایمن، خنک و با تهویه کافی قرار گیرند تا خطرات احتمالی کاهش یابد. هر سیلندر به شیرهای کنترلی و فشار سنج مجهز می‌شود تا در مواقع اضطراری تخلیه گاز به ‌درستی انجام گیرد. نصب سیلندرها باید به ‌گونه‌ای باشد که امکان دسترسی سریع برای سرویس و نگهداری وجود داشته باشد. علاوه بر این، سیستم لوله ‌کشی اصلی به مخازن متصل می‌شود تا در لحظه فعال‌ سازی، گاز با فشار مناسب به محیط هدف منتقل گردد.

 

اجرای لوله ‌کشی و نصب نازل‌ها

یکی از مهم‌ترین مراحل نصب سیستم اطفا حریق CO2، اجرای لوله ‌کشی دقیق و نصب نازل‌ها در نقاط استراتژیک است. لوله‌ها باید از جنس مقاوم در برابر فشار و خوردگی انتخاب شوند و مسیر آن‌ها به ‌گونه‌ای طراحی شود که گاز به ‌طور یکنواخت در محیط پخش شود. نازل‌ها معمولا در سقف یا نقاطی قرار می‌گیرند که پوشش کامل فضا تضمین شود. رعایت فاصله استاندارد بین نازل‌ها و اطمینان از محکم بودن اتصالات اهمیت زیادی دارد، زیرا کوچک‌ترین نشتی می‌تواند عملکرد سیستم را مختل کند.

 

نصب سیستم‌های کنترلی و دتکتورها

اما مرحله بعدی شامل نصب دتکتورهای دود، حرارت یا شعله و اتصال آن‌ها به کنترل پنل مرکزی است. این دتکتورها وظیفه تشخیص سریع حریق را بر عهده دارند و با ارسال سیگنال به پنل مرکزی، دستور تخلیه گاز صادر می‌شود. علاوه بر این، سیستم‌های هشدار دهنده صوتی و نوری نیز باید نصب شوند تا پیش از تخلیه گاز، افراد حاضر در محیط از خطر آگاه شوند و بتوانند خارج شوند. نصب سیستم کنترلی دقیق، نه ‌تنها باعث افزایش ایمنی می‌شود بلکه امکان تست و مانیتورینگ دوره‌ای را نیز فراهم می‌کند.

 

تست، راه ‌اندازی و آموزش پرسنل

آخرین مرحله نصب سیستم اطفا حریق با گاز دی ‌اکسید کربن، انجام تست‌های عملکردی و راه ‌اندازی نهایی است. در این مرحله باید تمامی اجزا شامل سیلندرها، لوله‌ کشی، نازل‌ها، دتکتورها و سیستم کنترل بررسی شوند تا از صحت عملکرد اطمینان حاصل شود. معمولا تست تخلیه آزمایشی با مقدار محدود گاز انجام می‌شود تا پخش یکنواخت CO2 بررسی گردد. پس از راه ‌اندازی، آموزش پرسنل درباره نحوه عملکرد سیستم، اقدامات ایمنی قبل و بعد از تخلیه و روش‌های نگهداری ضروری است. این آموزش‌ها تضمین می‌کند که در شرایط اضطراری، کارکنان آمادگی کامل برای مواجهه با حریق را داشته باشند.

 

مزایای طراحی سیستم اطفا حریق با دی اکسید کربن

استفاده از این سیستم‌ها نسبت به سایر سیستم‌های اطفا حریق می‌تواند مزایای متعددی را در پروسه خاموش کردن آتش و کاهش خسارات بعد از آن داشته باشد. بیایید کمی کامل‌تر به بررسی این مضووع بپردازیم:

خاموش ‌سازی سریع و موثر

یکی از بزرگ‌ترین مزایای طراحی سیستم اطفا حریق با گاز دی ‌اکسید کربن، سرعت بالای عملکرد آن در کنترل و خاموش کردن آتش است. این سیستم با آزاد سازی گاز CO2 در محیط، غلظت اکسیژن را به‌ سرعت کاهش می‌دهد و واکنش‌های شیمیایی احتراق را قطع می‌کند. در نتیجه، شعله‌های آتش تنها در چند ثانیه فروکش کرده و از گسترش حریق به سایر بخش‌ها جلوگیری می‌شود. این ویژگی، مخصوصا در فضاهای صنعتی و محیط‌هایی که وجود تجهیزات الکترونیکی حساس مطرح است، اهمیت بسیار زیادی دارد زیرا حتی چند ثانیه تاخیر می‌تواند باعث خسارت‌های سنگین شود.

 

عدم ایجاد خسارت ثانویه بر تجهیزات

بر خلاف سیستم‌های اطفا حریق سنتی مانند آب یا کف که می‌توانند به تجهیزات الکترونیکی، ماشین ‌آلات صنعتی یا اسناد مهم آسیب جدی وارد کنند، سیستم اطفا حریق با گاز دی ‌اکسید کربن هیچ‌ گونه اثر تخریبی بر تجهیزات باقی نمی‌گذارد. این گاز بی ‌رنگ و بی ‌بو است و پس از تخلیه، هیچ پسماندی در محیط به جا نمی‌گذارد. بنابراین در فضاهایی مانند دیتاسنترها، اتاق‌های سرور، مراکز مخابراتی و صنایع تولیدی که نیاز به حفاظت از تجهیزات گران ‌قیمت و حساس وجود دارد، استفاده از این سیستم بهترین گزینه به شمار می‌رود.

 

کارایی بالا در خاموش کردن آتش‌های کلاس B و C

یکی از مزایای مهم طراحی سیستم اطفا حریق با گاز دی‌ اکسید کربن، توانایی بالای آن در خاموش کردن آتش‌های ناشی از مایعات قابل اشتعال (کلاس B) و تجهیزات الکتریکی (کلاس C) است. بسیاری از سیستم‌های اطفا مانند آب، در مقابله با این نوع آتش ‌سوزی‌ها کارایی ندارند و حتی می‌توانند باعث گسترش حریق شوند. اما CO2 به دلیل خاصیت خنثی و غیر رسانا بودن، بدون ایجاد خطر برق ‌گرفتگی یا افزایش شعله، به ‌طور ایمن، آتش را خاموش می‌کند. به همین دلیل در صنایع پتروشیمی، پالایشگاه‌ها، انبارهای مواد شیمیایی و مراکز الکترونیکی، این سیستم کاربرد ویژه‌ای دارد.

 

عدم نیاز به عملیات پاک‌ سازی پس از اطفا

یکی دیگر از مزایای طراحی سیستم اطفا حریق با گاز دی ‌اکسید کربن، حذف کامل فرآیندهای پاک‌ سازی بعد از خاموش شدن آتش است. در سیستم‌های مبتنی بر آب یا پودر، پس از اطفا حریق نیاز به جمع ‌آوری، خشک ‌کردن یا تعمیر تجهیزات وجود دارد که می‌تواند هزینه و زمان زیادی به سازمان تحمیل کند. اما در سیستم CO2، چون هیچ‌ گونه ماده جامد یا مایع در محیط باقی نمی‌ماند، پس از اطفا می‌توان بدون اتلاف وقت فعالیت‌های عادی را از سر گرفت. این ویژگی برای سازمان‌هایی که حتی چند ساعت توقف در کارشان می‌تواند منجر به خسارت‌های بزرگ شود، اهمیت بالایی دارد.

 

قابلیت استفاده در محیط‌های بسته و کنترل ‌شده

سیستم اطفا حریق با گاز دی ‌اکسید کربن به دلیل مکانیزم عملکرد خود، بهترین بازدهی را در فضاهای بسته و کنترل ‌شده دارد. در این شرایط، گاز CO2 به ‌طور کامل در محیط پخش شده و اکسیژن را به حدی کاهش می‌دهد که آتش خاموش می‌شود. این ویژگی باعث می‌شود چنین سیستمی برای اتاق‌های کنترل، آزمایشگاه‌ها، اتاق‌های ژنراتور و سایر محیط‌های بسته که نیاز به حفاظت ویژه دارند، بسیار کارآمد باشد. علاوه بر این، طراحی سیستم به ‌گونه‌ای انجام می‌شود که تخلیه گاز با سرعت و فشار کنترل‌ شده انجام شده و بالاترین سطح ایمنی و کارایی فراهم گردد.

 

نتیجه‌گیری

افزایش بازشوها در فضاهایی مانند اتاق سرور، تأثیر مستقیمی بر میزان گاز دی‌اکسید کربن مورد نیاز دارد. استفاده از روش‌های طراحی دقیق و استانداردهای NFPA کمک می‌کند تا هم ایمنی تضمین شود، هم از مصرف بی‌رویه گاز جلوگیری گردد.

برای طراحی یا مشاوره در اجرای سیستم‌های اطفاء حریق با CO₂، با تیم مهندسی اسپین الکتریک تماس بگیرید.

اگر به دنبال خرید بیم دتکتو هستید، همین حالا به فروشگاه اینترنتی اسپین الکتریک مراجعه کنید. ما مجموعه‌ای از بهترین برندهای بیم دتکتور را با مناسب ترین قیمت بیم دتکتور و گارانتی اصالت کالا ارائه می‌دهیم. برای مشاهده مشخصات فنی، مقایسه مدل‌ها و ثبت سفارش آنلاین، همین حالا وارد سایت شوید و با چند کلیک ساده، خریدی مطمئن را تجربه کنید!

سوالات متداول

آیا سیستم اطفا حریق با گاز دی ‌اکسید کربن برای انسان خطرناک است؟

بله، تخلیه گاز CO2 در محیط بسته می‌تواند برای افراد خطرناک باشد زیرا با کاهش غلظت اکسیژن، احتمال خفگی وجود دارد. به همین دلیل این سیستم به حسگرها و آژیرهای هشدار مجهز است تا پیش از تخلیه، به افراد زمان کافی برای ترک محیط داده شود. رعایت استانداردها و نصب علائم هشدار دهنده در محل نصب سیستم، خطرات احتمالی را به حداقل می‌رساند.

 

در چه مکان‌هایی استفاده از سیستم اطفا حریق CO2 مناسب‌تر است؟

این سیستم بیشتر در محیط‌های بسته و حساس به آب یا پودر مانند دیتاسنترها، اتاق‌های سرور، مراکز مخابراتی، آزمایشگاه‌ها، کارخانجات پتروشیمی و اتاق‌های کنترل استفاده می‌شود. چون CO2 هیچ پسماندی باقی نمی‌گذارد، بهترین گزینه برای حفاظت از تجهیزات الکترونیکی و اسناد مهم است. در سوی مقابل، استفاده از آن در فضاهای باز یا محیط‌هایی با رفت ‌و آمد بالا کارایی کمتری دارد.

 

تفاوت سیستم اطفا حریق CO2 با سیستم‌های آبی یا پودری چیست؟

سیستم‌های آبی یا پودری عموما پس از اطفا حریق نیاز به پاک ‌سازی و تعمیر تجهیزات دارند، اما CO2 هیچ‌ گونه اثر تخریبی یا باقی ‌مانده به جا نمی‌گذارد. همچنین گاز دی ‌اکسید کربن غیر رسانا است و خطر برق‌ گرفتگی در تجهیزات الکتریکی را از بین می‌برد. همین ویژگی‌ها باعث می‌شود این سیستم برای محیط‌های صنعتی حساس به‌ ویژه حوزه برق و فناوری اطلاعات گزینه‌ای برتر باشد.

 

هزینه نصب سیستم اطفا حریق با گاز دی ‌اکسید کربن چقدر است؟

هزینه این سیستم بسته به مساحت محیط، تعداد سیلندرها، نوع تجهیزات و سطح ایمنی مورد نیاز متفاوت است. به ‌طور کلی، هزینه اولیه آن نسبت به سیستم‌های سنتی بالاتر است، اما به دلیل کاهش خسارت‌های احتمالی، عدم نیاز به پاک‌ سازی پس از اطفا و طول عمر بالا، در بلند مدت به‌ صرفه‌تر محسوب می‌شود.

 

آیا نگهداری از سیستم اطفا حریق CO2 دشوار است؟

خیر، اما نیاز به سرویس و بازرسی دوره‌ای دارد. معمولا بررسی فشار سیلندرها، تست عملکرد دتکتورها و اطمینان از سلامت لوله‌ کشی هر چند ماه یک ‌بار انجام می‌شود. این کار باعث می‌شود سیستم همیشه آماده به کار باشد و در زمان وقوع حریق، بدون مشکل عمل کند. شایان ذکر است که آموزش پرسنل برای آشنایی با نحوه استفاده و اقدامات ایمنی نیز بخش مهمی از فرآیند نگهداری است.

حسگرهای شعله نقش بسیار حیاتی در ایمنی محیط‌های صنعتی و تجاری دارند، به ویژه در فضاهایی که خطر آتش‌سوزی شدید وجود دارد. در این مقاله، به بررسی انواع کاربردهای این حسگرها بر اساس استانداردهای NFPA خواهیم پرداخت و به عواملی که می‌توانند بر عملکرد آن‌ها تأثیر بگذارند، پرداخته‌ایم. آیا می‌دانید که شرایط محیطی مانند باد یا تابش خورشید می‌تواند تأثیر زیادی بر دقت حسگرهای شعله بگذارد؟ یا اینکه نحوه جابجایی آتش نیز می‌تواند حساسیت این حسگرها را تحت تأثیر قرار دهد؟ اگر می‌خواهید بیشتر درباره کاربرد حسگر شعله در استاندارد NFPA و چگونگی عملکرد و نگهداری این سیستم‌های پیچیده بدانید و اطلاعات مفیدی درباره ویژگی‌های سوخت و نحوه تاثیر آن بر عملکرد حسگرها کسب کنید، این مقاله را از دست ندهید.

انواع کاربرد حسگر شعله در استاندارد NFPA

حسگرهای شعله در استاندارد NFPA برای کاربردهای مختلفی طراحی شده‌اند که در شرایط خاص می‌توانند کارایی بالایی داشته باشند. یکی از کاربردهای رایج این حسگرها در ساختمان‌های با سقف بلند و فضای باز مانند انبارها و آشیانه‌های هواپیما است. در چنین فضاهایی، نیاز به سیستم‌های پیشرفته برای تشخیص سریع شعله‌ها احساس می‌شود. همچنین، در مناطقی که باد یا جریان‌های هوا ممکن است مانع از رسیدن دود به حسگر دود یا حرارت شوند، حسگرهای شعله به دلیل حساسیت بالا بسیار مؤثر هستند. این حسگرها در مناطقی که احتمال بروز آتش‌سوزی‌های شعله‌ور با سرعت بالا وجود دارد، مانند آشیانه‌های هواپیما یا تأسیسات پتروشیمی، نیز کاربرد دارند. علاوه بر این، در محیط‌هایی که ماشین‌آلات یا تأسیسات با ریسک بالای آتش‌سوزی وجود دارند و معمولاً با سیستم‌های اطفاء حریق گازی خودکار همراه هستند، استفاده از حسگرهای شعله ضروری است. در نهایت، برخی محیط‌ها ممکن است برای سایر انواع حسگرها مناسب نباشند که در این موارد نیز حسگرهای شعله انتخاب مناسبی هستند.

عوامل تداخل در عملکرد حسگرهای شعله

برخی از عوامل خارجی تابش انرژی که می‌توانند باعث تداخل در عملکرد و کاربرد حسگر شعله شوند عبارتند از:

• نور خورشید: تابش مستقیم نور خورشید می‌تواند سیگنال‌های نادرستی به حسگر ارسال کند.
• صاعقه: انرژی ناشی از صاعقه می‌تواند بر حسگر تأثیر گذاشته و باعث اختلال در عملکرد آن شود.
• پرتوهای ایکس و گاما: تابش‌های رادیواکتیو می‌توانند حسگرهای شعله را تحت تأثیر قرار دهند و دقت آن‌ها را کاهش دهند.
• پرتوهای کیهانی: تابش‌های فضایی که از جو به زمین می‌رسند، ممکن است باعث اختلال در عملکرد حسگر شوند.
• تابش فرابنفش ناشی از جوشکاری قوس الکتریکی: تابش شدید فرابنفش در هنگام جوشکاری می‌تواند باعث تحریک حسگرهای شعله شود.
• تداخل الکترومغناطیسی (EMI و RFI): سیگنال‌های الکترومغناطیسی ناشی از دستگاه‌های الکتریکی دیگر می‌تواند بر عملکرد حسگر تأثیر بگذارد.
• اجسام داغ: اجسام داغ مانند ماشین‌آلات صنعتی ممکن است باعث تشخیص اشتباه شعله شوند.
• نورپردازی مصنوعی: نور مصنوعی در محیط‌های داخلی می‌تواند به اشتباه به حسگر سیگنال ارسال کند و عملکرد آن را مختل سازد.

نحوه تأثیر جابجایی زاویه ‌ای آتش بر حساسیت حسگر

یکی از ویژگی‌های مهم حسگرهای شعله، تأثیر جابجایی زاویه‌ای آتش بر حساسیت آنهاست. هرچه جابجایی زاویه‌ای آتش از محور نوری حسگر بیشتر باشد، آتش باید بزرگ‌تر شود تا توسط حسگر شناسایی شود. این پدیده به تعیین میدان دید حسگر کمک می‌کند و نشان می‌دهد که چگونه تغییرات زاویه‌ای می‌توانند تأثیر مستقیمی بر عملکرد حسگر داشته باشند. بنابراین، در طراحی سیستم‌های تشخیص شعله باید این نکته مورد توجه قرار گیرد تا اطمینان حاصل شود که حسگر قادر به شناسایی آتش در شرایط مختلف و در زوایای مختلف خواهد بود.

تأثیر ویژگی‌ های سوخت در عملکرد و کاربرد حسگر شعله

عملکرد حسگرهای شعله به ویژگی‌های سوختی که در حال سوختن هستند، بستگی دارد. حسگرهای شعله معمولاً بر اساس یک آتش تعریف‌شده تحت شرایط خاص تأیید می‌شوند و بیشتر آنها نوعی سوخت‌ویژگی دارند که برای شناسایی شعله طراحی شده است. وقتی سوخت‌های مختلف با نرخ‌های یکنواخت می‌سوزند، سطوح مختلفی از توان تابشی در بخش‌های فرابنفش، مرئی و مادون‌قرمز طیف ساطع می‌شود. بنابراین، اگر از این حسگرها برای سوخت‌هایی غیر از آتش تعریف‌شده استفاده شود، طراح باید اطمینان حاصل کند که تنظیمات مناسبی برای حداکثر فاصله بین حسگر و آتش، مطابق با ویژگی‌های سوخت، انجام شده است.

نیاز به نظارت و تمیز کردن لنزهای حسگر

یکی از نکات مهم در نگهداری حسگرهای شعله، نظارت بر شفافیت لنز و تمیز کردن آن در صورت دریافت سیگنال لنز آلوده است. برای حفظ عملکرد صحیح حسگر، باید از روش‌هایی مانند پاکسازی لنز با هوا استفاده کرد. دستگاه‌های پاکسازی هوا می‌توانند نیاز به تمیز کردن دستی را کاهش دهند، اما نباید به طور کامل جایگزین بازرسی و آزمایش منظم شوند. علاوه بر این، حسگرهای تشخیص‌دهنده انرژی تابشی نباید در محفظه‌های محافظ قرار گیرند، مگر اینکه این محفظه‌ها برای این منظور تأیید شده باشند. برخی از مواد نوری ممکن است در طول‌موج‌های مورد استفاده توسط حسگر جذب‌کننده باشند که می‌تواند تأثیر منفی بر عملکرد آن داشته باشد.

بیشتر بخوانید: دتکتور گاز اولتراسونیک چیست؟

نتیجه‌گیری

در نهایت، اگر بخواهیم کاربرد حسگر شعله را توضیح دهیم باید بگوییم حسگرهای شعله یکی از مؤثرترین ابزارها برای افزایش ایمنی در محیط‌های صنعتی و تجاری هستند. با درک دقیق ویژگی‌های این حسگرها و عواملی که می‌توانند بر عملکرد آن‌ها تأثیر بگذارند، می‌توان سیستم‌های ایمنی را بهینه‌سازی کرد و از بروز حوادث ناگوار جلوگیری کرد. اگر شما هم به دنبال اطلاعات بیشتر یا نیاز به مشاوره تخصصی در زمینه انتخاب و نصب حسگرهای شعله برای کسب‌وکار خود دارید، از شما دعوت می‌کنیم به سایت اسپین الکتریک مراجعه کنید. تیم متخصص ما آماده است تا شما را در انتخاب بهترین راهکارهای ایمنی یاری دهد.

اگر به دنبال خرید بیم دتکتور هستید، همین حالا به فروشگاه اینترنتی اسپین الکتریک مراجعه کنید. ما مجموعه‌ای از بهترین برندهای بیم دتکتور را با مناسب ترین قیمت بیم دتکتور و گارانتی اصالت کالا ارائه می‌دهیم. برای مشاهده مشخصات فنی، مقایسه مدل‌ها و ثبت سفارش آنلاین، همین حالا وارد سایت شوید و با چند کلیک ساده، خریدی مطمئن را تجربه کنید!

سوالات متداول

حسگرهای شعله چگونه عمل می‌کنند؟
حسگرهای شعله با شناسایی تابش‌های انرژی از شعله‌های آتش کار می‌کنند. این حسگرها معمولاً به شناسایی تابش‌های فرابنفش، مرئی یا مادون‌قرمز که از شعله ساطع می‌شوند، پرداخته و بر اساس این تابش‌ها، حضور آتش را تشخیص می‌دهند. عملکرد دقیق این حسگرها بسته به نوع سوخت و شرایط محیطی متفاوت است.

آیا حسگرهای شعله برای تمام محیط‌ها مناسب هستند؟
خیر، حسگرهای شعله برای محیط‌های خاصی طراحی شده‌اند. به عنوان مثال، در محیط‌هایی با جریان باد شدید یا فضاهایی که حسگرهای دود و حرارت نمی‌توانند به درستی عمل کنند، حسگرهای شعله به دلیل حساسیت بالاتر، مؤثرتر عمل می‌کنند. همچنین، در مناطقی با آتش‌سوزی‌های سریع یا خطرناک، این حسگرها کارایی بیشتری دارند.

چگونه می‌توان از تداخل تابش‌ها با حسگرهای شعله جلوگیری کرد؟
برای جلوگیری از تداخل تابش‌های خارجی مانند نور خورشید، صاعقه یا تابش‌های رادیواکتیو، باید حسگرهای شعله در مکان‌های مناسب و به دور از منابع تابشی نصب شوند. همچنین، نظارت بر عملکرد حسگرها و تمیز کردن منظم لنزها می‌تواند از تأثیر عوامل خارجی بر دقت حسگر جلوگیری کند. استفاده از محفظه‌های محافظ تأیید شده نیز می‌تواند کمک‌کننده باشد.

سیستم‌های اسپرینکلر یکی از اصلی‌ترین و موثرترین روش‌ها برای مقابله با آتش‌سوزی در ساختمان‌ها هستند. این سیستم‌ها می‌توانند به سرعت آتش را شناسایی کرده و آن را کنترل کنند تا از گسترش آن جلوگیری کنند. با این حال، برای اینکه اسپرینکلرها مؤثر باشند، باید مطابق با استانداردهای مشخصی نصب شوند. در این مقاله به بررسی الزامات نصب اسپرینکلر در بخش‌های مختلف ساختمان طبق استانداردهای NFPA و دیگر مقررات مرتبط با نصب اسپرینکلر در ساختمان‌ ها می‌پردازیم.

۱. پیش‌آمدگی‌های خارجی در مورد نصب اسپرینکلر در ساختمان‌ ها

1.1 نصب اسپرینکلر زیر پیش‌آمدگی‌ها

طبق بند 9.2.3 از استانداردهای NFPA، نصب اسپرینکلر در زیر پیش‌آمدگی‌های خارجی که عرض آن‌ها بیش از ۴ فوت (۱٫۲ متر) است، الزامی می‌باشد. پیش‌آمدگی‌هایی که این ویژگی را دارند، باید به‌گونه‌ای طراحی شوند که سیستم اسپرینکلر به‌طور مؤثر عمل کند و از گسترش آتش جلوگیری کند.

1.2 حذف اسپرینکلر در شرایط خاص

با این حال، در شرایط خاص، نصب اسپرینکلر ممکن است حذف شود. به‌عنوان مثال، در صورتی که پیش‌آمدگی‌ها از مصالح غیرقابل احتراق یا چوب مقاوم‌شده در برابر آتش ساخته شده باشند، نصب اسپرینکلر ضروری نیست. همچنین، اگر پیش‌آمدگی‌ها با استفاده از چارچوب‌های مقاوم در برابر آتش و مواد مقاوم به شعله ساخته شده باشند، اسپرینکلر حذف می‌شود.

1.3 فضاهای پنهان و خطرات

در صورتی که پیش‌آمدگی‌ها از مواد قابل احتراق ساخته شده باشند، اگر فضاهای پنهان در آن‌ها به‌طور کامل با عایق‌های غیرقابل احتراق پر شوند یا سقف‌ها با مصالح مقاوم در برابر آتش پوشش داده شوند، نصب اسپرینکلر می‌تواند حذف گردد.

۲. نصب اسپرینکلر در واحدهای مسکونی

2.1 حمام‌ها

در واحدهای مسکونی، نصب اسپرینکلر در حمام‌هایی که مساحت آن‌ها از ۵۵ فوت مربع (۵٫۱ متر مربع) تجاوز نمی‌کند و دیوارها و سقف‌های آن‌ها از مواد مقاوم در برابر آتش ساخته شده‌اند، الزامی نیست. این قانون برای حمام‌هایی که در واحدهای مسکونی قرار دارند و به‌طور کلی نیاز به حفاظت کمتری دارند، کاربرد دارد.

2.2 حمام‌ها در تأسیسات مراقبت محدود و خانه‌های سالمندان

با این حال، در تأسیسات مراقبت محدود و خانه‌های سالمندان، نصب اسپرینکلر در حمام‌ها الزامی است. این ساختمان‌ها معمولاً بیشتر در معرض خطر آتش‌سوزی قرار دارند و نیاز به سیستم‌های اطفای حریق کارآمد دارند.

2.3 حمام‌هایی که به راهروهای عمومی منتهی می‌شوند

در صورتی که حمام‌ها مستقیماً به راهروهای عمومی یا مسیرهای خروج باز متصل شوند، نصب اسپرینکلر الزامی است. این امر به‌ویژه در ساختمان‌های با تردد بالا و راه‌های خروجی مهم است.

2.4 کمدها و انبارهای کوچک

در هتل‌ها و متل‌ها، نصب اسپرینکلر در کمدها، کمدهای ملحفه و انبارهای کوچک داخل واحدهای مسکونی الزامی نیست، به شرط آنکه مساحت این فضاها از ۲۴ فوت مربع (۲٫۲ متر مربع) بیشتر نشود و دیوارها و سقف‌ها از مصالح مقاوم در برابر آتش ساخته شده باشند.

بیشتر بخوانید: بهینه‌سازی سیستم‌های اسپرینکلر برای فضاهای مختلف: راهنمای جامع نصب و الزامات

۳. اتاق‌های تجهیزات الکتریکی و مکانیکی

3.1 شرایط خاص برای نصب اسپرینکلر در اتاق‌های تجهیزات

در اتاق‌های تجهیزات الکتریکی، نصب اسپرینکلر الزامی نیست به شرطی که شرایط زیر رعایت شود:

1. اتاق فقط به تجهیزات الکتریکی اختصاص داشته باشد.
2. تجهیزات الکتریکی استفاده‌شده در این اتاق‌ها از نوع خشک یا مایع (با سیال K-class دارای لیست) باشند.
3. تجهیزات در محفظه‌ای با مقاومت آتش دو ساعته نصب شوند.
4. نگهداری یا ذخیره‌سازی در این اتاق مجاز نباشد.

این مقررات به‌ویژه برای حفاظت از تجهیزات حساس و جلوگیری از آسیب به دستگاه‌های الکتریکی در صورت آتش‌سوزی بسیار اهمیت دارند.

۴. سقف‌های ابری (Cloud Ceilings)

4.1 شرایط حذف نصب اسپرینکلر در سقف‌های ابری

در صورتی که سقف‌های ابری دارای ویژگی‌های خاصی باشند، نصب اسپرینکلر در بالای آن‌ها الزامی نیست. این ویژگی‌ها عبارتند از:

1. مساحت کل بازشوها اطراف سقف ابری باید حداکثر برابر با ۲۰ درصد از مساحت سقف باشد.
2. عرض شکاف‌ها و سطح پوشش اسپرینکلر باید مطابق با استانداردهای تعیین‌شده باشد.
3. فضاهای بالای سقف ابری باید از مصالح مقاوم در برابر آتش ساخته شده باشند.

4.2 نصب اسپرینکلر در سقف‌های ابری

اگر نصب اسپرینکلر در بالای سقف ابری حذف شود، باید الزامات خاصی رعایت گردد، از جمله استفاده از اسپرینکلرهای واکنش سریع و پوشش استاندارد، و محدودیت‌های ارتفاع و فاصله اسپرینکلر.

۵. شرایط ویژه برای نصب اسپرینکلر

5.1 دستگاه‌های تولید حرارت در ساختار تیر چوبی مرکب

در مواردی که دستگاه‌های تولید حرارت در کانال‌های تیرها یا بالای سقف‌هایی که مستقیماً به زیر تیرهای چوبی مرکب متصل شده‌اند نصب شوند، باید در هر کانال تیر در دو طرف دستگاه گرمایشی اسپرینکلر نصب گردد. این موضوع در جلوگیری از گسترش آتش به سایر بخش‌های ساختمان اهمیت ویژه‌ای دارد.

بیشتر بخوانید: الزامات محل نصب اسپرینکلرها بر اساس استاندارد NFPA-13

نکات پایانی

نصب سیستم‌های اسپرینکلر مطابق با استانداردهای NFPA و مقررات مرتبط نه‌تنها برای محافظت از جان انسان‌ها بلکه برای جلوگیری از آسیب به اموال و ساختمان‌ها نیز ضروری است. رعایت این استانداردها و الزامات به‌ویژه در بخش‌های حساس مانند پیش‌آمدگی‌ها، حمام‌ها، اتاق‌های تجهیزات الکتریکی و مکانیکی، و سقف‌های ابری می‌تواند به‌طور مؤثر از گسترش آتش جلوگیری کند و ایمنی ساختمان‌ها را تضمین نماید.

اگر به دنبال خرید بیم دتکتو هستید، همین حالا به فروشگاه اینترنتی اسپین الکتریک مراجعه کنید. ما مجموعه‌ای از بهترین برندهای بیم دتکتور را با مناسب ترین قیمت بیم دتکتور و گارانتی اصالت کالا ارائه می‌دهیم. برای مشاهده مشخصات فنی، مقایسه مدل‌ها و ثبت سفارش آنلاین، همین حالا وارد سایت شوید و با چند کلیک ساده، خریدی مطمئن را تجربه کنید!

برای کسب اطلاعات بیشتر در مورد طراحی و نصب اسپرینکلر در ساختمان‌ ها مطابق با استانداردهای جهانی، با مشاوران ما  در اسپین الکتریک تماس بگیرید!

سیستم‌های اطفاء حریق با گاز دی‌اکسید کربن (CO2) به روش غرقه‌سازی کلی (Total Flooding) یکی از مؤثرترین راهکارهای خاموش‌سازی آتش در محیط‌های صنعتی، مراکز داده و اتاق‌های کنترل حساس محسوب می‌شوند. طبق فصل ۵ استاندارد NFPA 12، این سیستم‌ها باید با دقت طراحی، نصب و نگهداری شوند تا هم ایمنی محیط تضمین گردد و هم کارایی عملکرد در مواقع اضطراری حفظ شود. در ادامه، مروری جامع و کاربردی بر الزامات طراحی سیستم‌های غرقه‌سازی کلی CO2 مطابق با NFPA 12 ارائه می‌دهیم.

تعریف سیستم غرقه‌سازی کلی CO2

این سیستم شامل منبع ثابت دی‌اکسید کربن، لوله‌کشی دائمی و نازل‌های ثابت است که در هنگام وقوع آتش‌سوزی، گاز را به صورت یکنواخت در فضای بسته تخلیه می‌کند. این روش برای فضاهایی با دیواره‌های محصور و قابل حفظ غلظت گاز مناسب است.

بیشتر بخوانید: الزامات طراحی سیستم اطفای حریق CO₂ به روش کاربرد محلی | بر اساس استاندارد NFPA 12

موارد کاربرد

سیستم Total Flooding زمانی قابل استفاده است که بتوان غلظت مؤثر گاز را در کل حجم فضا حفظ کرد. این سیستم برای اتاق سرور، تابلو برق، مخازن فرآیندی و تجهیزات الکترونیکی حساس ایده‌آل است.

الزامات طراحی و ایمنی

• رعایت استانداردهای فصل ۴ و ۵ NFPA 12
• جلوگیری از نشت گاز و تهویه ناخواسته
• تأمین غلظت کافی گاز در مدت زمان مشخص (معمولاً کمتر از 1 دقیقه برای آتش‌های سطحی)

بررسی انواع خطرات

آتش‌سوزی‌ها به دو گروه تقسیم می‌شوند:
الف) آتش‌های سطحی: شامل سوخت‌های مایع و گازی
ب) آتش‌های عمیق‌ریشه: شامل سوخت‌های جامد مانند چوب یا کاغذ

مقدار دی‌اکسید کربن مورد نیاز

• حداقل غلظت طراحی برای CO2 برابر 34٪ حجمی است.
• برای جبران نشت یا بازشوهای بدون پوشش، گاز اضافی باید در طراحی لحاظ شود.
• مقدار گاز بر اساس ضریب حجم و نوع ماده اشتعال‌پذیر تعیین می‌شود.
• در دماهای بالا یا پایین، اصلاحاتی در محاسبه گاز مورد نیاز اعمال می‌گردد.

الزامات ویژه سامانه‌های تهویه

در صورت وجود سیستم تهویه‌ای که قابل خاموش‌کردن نیست، باید مقدار بیشتری گاز برای جبران جابجایی هوا تزریق شود.

بیشتر بخوانید: راهنمای طراحی دتکتور دودی مکشی (ASD) برای مهندسین

طراحی سامانه توزیع و نازل‌ها

• نرخ تخلیه باید متناسب با نوع آتش تنظیم شود (1 دقیقه برای آتش‌های سطحی، تا 7 دقیقه برای آتش‌های عمیق).
• محل نصب و انتخاب نازل‌ها باید از پاشش سیالات و گرد و غبار جلوگیری کند.
• نازل‌ها در کانال‌های هوا باید توزیع یکنواختی از CO2 فراهم کنند.

ملاحظات تهویه فشار

برای جلوگیری از آسیب به ساختار اتاق، باید فشار ناشی از گسترش گاز CO2 محاسبه شده و دریچه‌های فشارشکن طراحی شوند.

نتیجه‌گیری
طراحی و پیاده‌سازی صحیح سیستم اطفاء حریق CO2 به روش غرقه‌سازی کلی، نیازمند درک عمیق استاندارد NFPA 12 و شرایط محیطی محل مورد نظر است. توجه به جزئیات، محاسبه دقیق مقدار گاز و ایمن‌سازی بازشوها نقش مهمی در عملکرد مؤثر این سیستم‌ها دارند.

اگر به دنبال خرید بیم دتکتور هستید، همین حالا به فروشگاه اینترنتی اسپین الکتریک مراجعه کنید. ما مجموعه‌ای از بهترین برندهای بیم دتکتور را با مناسب ترین قیمت بیم دتکتور و گارانتی اصالت کالا ارائه می‌دهیم. برای مشاهده مشخصات فنی، مقایسه مدل‌ها و ثبت سفارش آنلاین، همین حالا وارد سایت شوید و با چند کلیک ساده، خریدی مطمئن را تجربه کنید!

در طراحی سیستم‌های اطفاء حریق مبتنی بر گاز دی‌اکسید کربن (CO₂)، یکی از پیچیده‌ترین مراحل، طراحی و محاسبه دقیق سایز لوله‌ها و دهانه‌ها است. این فرآیند تأثیر مستقیم بر کارایی، ایمنی و هزینه نهایی پروژه دارد. در این مقاله، بر اساس ضمیمه C استاندارد NFPA 12، به نحوه محاسبه و اصول طراحی لوله‌کشی برای این سیستم‌ها می‌پردازیم.

توجه: ضمیمه C از استاندارد NFPA 12 صرفاً جنبه اطلاعاتی دارد و بخشی از الزامات الزامی استاندارد نیست.

 

گام به گام طراحی لوله کشی سیستم اطفا حریق

همانگونه که می‌دانید، سیستم‌های اطفا حریق امروزه نقش بسیار مهمی را در حفظ ایمنی زندگی افراد ایفا می‌کنند. از همین روی، توجه به صحت طراحی لوله کشی سیستم اطفا حریق، اهمیت بالایی دارد. با ما همراه باشید تا این موضوع را به صورت گام به گام بررسی کنیم:

بررسی نیاز و استانداردها

اولین گام در طراحی لوله ‌کشی سیستم اطفا حریق، بررسی نیازهای پروژه و مطابقت آن با استانداردهای ایمنی معتبر مانند NFPA، BS یا آیین ‌نامه‌های ملی است. در این مرحله نوع ساختمان، کاربری آن و همچنین میزان ریسک آتش‌ سوزی تحلیل می‌شود. سپس بر اساس این اطلاعات نوع سیستم اطفا مانند آب ‌پاش خودکار، اسپرینکلر یا هیدرانت، تعیین می‌گردد. شایان ذکر است که این گام اهمیت ویژه‌ای دارد زیرا پایه و اساس طراحی اصولی لوله‌ کشی بر مبنای همین تحلیل شکل می‌گیرد.

 

محاسبه فشار و دبی مورد نیاز

یکی از مهم‌ترین بخش‌های طراحی لوله ‌کشی سیستم اطفا حریق، محاسبه فشار آب و دبی مورد نیاز برای پوشش کامل فضاها است. در این مرحله با استفاده از نرم ‌افزارهای تخصصی یا محاسبات هیدرولیکی، اطمینان حاصل می‌شود که جریان آب در زمان حادثه به اندازه کافی باشد. اگر فشار آب شهری پاسخگو نباشد، طراحی شامل پمپ‌های تقویتی و منبع ذخیره نیز خواهد شد. این محاسبات دقیق، کارایی سیستم را تضمین می‌کند و مانع از اختلال عملکرد در شرایط اضطراری می‌شود.

 

انتخاب جنس و سایز لوله‌ها

در این گام، بر اساس نتایج محاسبات هیدرولیکی، نوع و قطر مناسب لوله‌ها انتخاب می‌شود. لوله‌های فولادی گالوانیزه، چدنی یا لوله‌های پلیمری مقاوم به حرارت، گزینه‌های متداول هستند. انتخاب سایز درست لوله نه ‌تنها باعث عملکرد موثر سیستم می‌شود بلکه از اتلاف هزینه و فشار اضافی بر شبکه جلوگیری می‌کند. رعایت این اصل به معنای دوام بالاتر سیستم و کاهش نیاز به تعمیرات در آینده است.

 

طراحی مسیر و نقشه لوله ‌کشی

تهیه نقشه دقیق لوله ‌کشی با نرم ‌افزارهای CAD یا نرم ‌افزارهای تخصصی اطفا حریق، گام حیاتی بعدی است که باید مورد توجه قرار بگیرد. در این نقشه باید مسیر اصلی، شاخه‌ها، شیرآلات، نقاط نصب اسپرینکلر و تجهیزات کنترلی به‌ طور کامل مشخص شود. طراحی اصولی مسیر لوله‌ها مانع از افت فشار ناگهانی و ایجاد نقاط کور در پوشش سیستم می‌شود. همچنین نقشه‌ها باید به گونه‌ای باشند که در آینده امکان توسعه یا تعمیر آسان این سیستم‌ها در صورت نیاز، فراهم گردد.

 

نصب و اجرای لوله‌ کشی

پس از تایید نقشه، اجرای لوله‌ کشی آغاز می‌شود. در این مرحله تیم مجری با استفاده از ابزارهای تخصصی، لوله‌ها را بر اساس نقشه در سقف یا دیوارها نصب می‌کند. جوشکاری، رزوه ‌زنی و اتصالات باید کاملا استاندارد باشند تا هیچ گونه نشتی در سیستم رخ ندهد. همچنین مسیر لوله‌ها باید به ‌طور ایمن مهار بندی شوند تا در برابر لرزش یا زلزله مقاوم بمانند. توجه داشته باشید که کیفیت اجرای این مرحله نقش کلیدی در عملکرد بدون نقص سیستم خواهد داشت.

 

تست فشار و نشتی

بعد از اتمام طراحی لوله کشی سیستم اطفا حریق و نصب آن، سیستم باید تحت تست فشار و نشتی قرار گیرد. در این آزمون، لوله‌ها با آب یا هوا تحت فشار مشخصی قرار داده می‌شوند تا هر گونه نشتی یا ضعف اتصالات شناسایی و برطرف شود. این مرحله تضمین می‌کند که سیستم در زمان وقوع حریق بدون مشکل عمل خواهد کرد. انجام تست فشار طبق استانداردهای بین ‌المللی یک الزام است و نباید نادیده گرفته شود.

 

تحویل و نگهداری سیستم

آخرین گام، تحویل رسمی سیستم اطفا حریق به کارفرما و ارائه مدارک شامل نقشه‌های As-Built، دفترچه راهنما و برنامه نگهداری دوره‌ای است. نگهداری منظم شامل بازرسی شیرآلات، تست پمپ‌ها و همچنین بررسی دوره‌ای فشار لوله‌ها است. اجرای برنامه نگهداری باعث می‌شود که سیستم در طولانی ‌مدت کارایی خود را حفظ کند و در لحظه وقوع حریق بدون نقص وارد عمل شود.

 

چالش اصلی در طراحی لوله‌ها

گاز دی‌اکسید کربن در حالت مایع و تحت فشار اشباع از مخزن خارج می‌شود. با عبور از لوله‌کشی، به دلیل اصطکاک، فشار کاهش یافته و CO₂ شروع به تبخیر می‌کند و مخلوطی از مایع و بخار تولید می‌شود. این فرآیند باعث افزایش حجم و سرعت جریان شده و افت فشار در انتهای لوله بیشتر از ابتدای آن خواهد بود.

بیشتر بخوانید: طراحی سیستم اطفاء حریق با گاز دی‌اکسید کربن (CO₂)

روش محاسبه افت فشار

برای طراحی دقیق، از منحنی‌های فشار در مقابل طول معادل استفاده می‌شود. این منحنی‌ها با استفاده از معادلات ارائه‌شده در بخش 4.7.5.1 استاندارد NFPA 12 ترسیم شده‌اند.

در این معادلات دو فاکتور کلیدی استفاده می‌شود:

• Y: دارای واحدهای فشار ضربدر چگالی است.
• Z: یک نسبت بدون بعد است.

این فاکتورها بر اساس فشار ذخیره‌سازی (PI) و فشار خط (P) تعیین می‌شوند.

فشار مرجع در سیستم‌های فشار پایین و بالا

• در سیستم‌های فشار پایین، میانگین فشار تخلیه حدود 285 psi (1965 kPa) است. برای محاسبات، فشار مرجع 300 psi (2068 kPa) در نظر گرفته می‌شود.
• در سیستم‌های فشار بالا، فشار بستگی به دمای محیط دارد (معمولاً 70°F یا 21°C). میانگین فشار در این حالت حدود 750 psi (5171 kPa) است.

یک نمونه محاسبه واقعی

در یک مثال عملی، فرض کنیم خط اصلی از مخزن آغاز می‌شود و طول آن 300 فوت است. فشار در انتهای این خط 228 psi است. اگر یک انشعاب از همین خط منشعب شود و طول کل مسیر به 410 فوت برسد، فشار در انتهای این انشعاب به حدود 165 psi خواهد رسید.

با استفاده از این فشار و نرخ جریان (مثلاً 500 lb/min)، مساحت دهانه مورد نیاز اسپرینکلر حدود 0.567 اینچ مربع (366 میلی‌متر مربع) محاسبه می‌شود.

انتخاب سایز لوله و دهانه اسپرینکلر

طراحی سیستم توزیع گاز CO₂ بر اساس نرخ جریان مورد نیاز در هر اسپرینکلر انجام می‌شود. با استفاده از منحنی‌های جریان و داده‌های بخش 4.7.5.2 می‌توان دهانه مناسب را برای فشار مشخص انتخاب کرد.

در سیستم‌های فشار بالا، جریان کل از چندین سیلندر تأمین می‌شود. نرخ جریان از هر سیلندر و مقاومت اتصالات تأثیر قابل توجهی بر افت فشار دارد.

بیشتر بخوانید: مزایای سیستم‌های اعلام حریق با سیم و بی‌سیم

استفاده از جداول معادل طول لوله

• جدول C.1(d) برای اتصالات رزوه‌ای
• جدول C.1(e) برای اتصالات جوشی
• برای اتصالات مکانیکی شیار‌دار، باید از اطلاعات سازنده استفاده شود.

همه این جداول بر اساس لوله‌های Schedule 40 طراحی شده‌اند، اما برای Schedule 80 نیز قابل استفاده هستند.

تأثیر ارتفاع در طراحی سیستم

در مواردی که تفاوت ارتفاعی در مسیر لوله‌کشی وجود دارد، باید فشار هیدرواستاتیک را اصلاح کرد. جداول C.1(f) و C.1(g) مقادیر اصلاحی برای سیستم‌های فشار پایین و بالا را ارائه می‌دهند.

 

نکات ایمنی در طراحی لوله کشی سیستم اطفا حریق

با توجه به حساسیت بالایی که پروسه طراحی و نصب این لوله کشی‌ها دارد، متخصصان این حوزه لازم است یک سری الزامات ایمنی را در دستور کار قرار دهند تا صحت فعالیت و ایمنی سیستم تضمین شود. از جمله مهم‌ترین نکات ایمنی در طراحی لوله کشی سیستم اطفا حریق، می‌توانیم به موارد زیر اشاره کنیم:

انتخاب لوله‌های مقاوم در برابر حرارت

یکی از اصول ایمنی در طراحی لوله کشی سیستم اطفا حریق، استفاده از لوله‌هایی است که در برابر حرارت و آتش مقاومت بالایی داشته باشند. لوله‌های فولادی گالوانیزه یا چدنی معمولا گزینه‌های مناسبی هستند زیرا در دماهای بالا دچار تغییر شکل یا شکست نمی‌شوند. استفاده از این نوع لوله‌ها تضمین می‌کند که در شرایط بحرانی سیستم دچار آسیب نشده و عملکرد خود را به‌ طور کامل حفظ کند.

 

رعایت استاندارد فشار و دبی آب

در طراحی سیستم اطفا حریق، لازم است که حتما فشار و دبی آب بر اساس استانداردهای بین ‌المللی مانند NFPA محاسبه شود. اگر فشار آب کافی نباشد، شعاع پوشش‌ دهی اسپرینکلرها کاهش یافته و ایمنی کل ساختمان به خطر می‌افتد. در مقابل فشار بیش از حد هم می‌تواند به لوله‌ها آسیب برساند. لذا توجه داشته باشید که طراحی درست فشار و دبی باعث می‌شود سیستم در لحظه آتش ‌سوزی به ‌طور دقیق و ایمن عمل کند.

 

پیشگیری از نشتی و خوردگی لوله‌ها

ایمنی سیستم اطفا تنها به عملکرد آن در زمان آتش‌ سوزی محدود نمی‌شود، بلکه نگهداری بلند مدت نیز اهمیت دارد. انتخاب پوشش ضد خوردگی برای لوله‌ها و استفاده از اتصالات با کیفیت، احتمال نشتی و خرابی سیستم را به حداقل می‌رساند. نشتی آب علاوه بر کاهش فشار شبکه، می‌تواند خسارت‌های مالی به ساختمان وارد کند. بنابراین رعایت این اصل ایمنی، ماندگاری سیستم را تضمین می‌کند.

 

طراحی مسیر لوله‌ کشی با کمترین مانع

یکی از نکات کلیدی ایمنی در طراحی لوله کشی سیستم اطفا حریق، طراحی مسیر لوله‌ها به‌ گونه‌ای است که کمترین مانع و پیچیدگی در جریان آب ایجاد شود. مسیرهای طولانی با خم‌های متعدد می‌توانند باعث افت فشار و کاهش راندمان سیستم شوند. علاوه بر این، در صورت نیاز به تعمیر یا سرویس، مسیر ساده و اصولی دسترسی راحت‌تری برای تکنسین‌ها فراهم می‌کند که این موضوع در شرایط اضطراری نقش حیاتی دارد.

 

نصب شیرآلات کنترلی و تجهیزات ایمنی

و اما در نهایت، وجود شیرآلات کنترلی و تجهیزات ایمنی در مسیر لوله ‌کشی، یکی دیگر از نکات مهم در طراحی است. شیرهای یک طرفه، شیرهای قطع اضطراری و تجهیزات هشدار دهنده به تیم‌های ایمنی کمک می‌کنند تا در مواقع ضروری سیستم را کنترل و مدیریت کنند. نصب درست این تجهیزات مانع از برگشت آب، نشتی و یا از کار افتادن بخش‌های مختلف شبکه می‌شود و ایمنی کل سیستم را به شکل چشمگیری افزایش می‌دهد.

 

جمع‌بندی

طراحی اصولی و علمی سیستم‌های اطفاء حریق با گاز دی‌اکسید کربن نیازمند آشنایی کامل با دینامیک جریان، افت فشار، رفتار گاز در مسیر لوله‌کشی و استفاده دقیق از استانداردهایی مانند NFPA 12 است. درک صحیح این مفاهیم به طراحان و مهندسان کمک می‌کند تا سیستم‌هایی مطمئن، مؤثر و مقرون‌به‌صرفه پیاده‌سازی کنند.

اگر در حال طراحی یا بازنگری سیستم اطفاء حریق پروژه خود هستید، تیم تخصصی اسپین الکتریک با بهره‌گیری از استانداردهای بین‌المللی و تجربه اجرایی گسترده، آماده ارائه مشاوره و خدمات مهندسی دقیق به شماست.

اگر به دنبال خرید بیم دتکتور هستید، همین حالا به فروشگاه اینترنتی اسپین الکتریک مراجعه کنید. ما مجموعه‌ای از بهترین برندهای بیم دتکتور را با مناسب ترین قیمت بیم دتکتور و گارانتی اصالت کالا ارائه می‌دهیم. برای مشاهده مشخصات فنی، مقایسه مدل‌ها و ثبت سفارش آنلاین، همین حالا وارد سایت شوید و با چند کلیک ساده، خریدی مطمئن را تجربه کنید!

سوالات متداول

آیا می‌توان از لوله‌های Schedule 80 به جای Schedule 40 استفاده کرد؟

بله. هرچند جداول ضمیمه C استاندارد NFPA 12 بر اساس لوله‌های Schedule 40 تدوین شده‌اند، اما برای مقاصد عملی، همین مقادیر برای Schedule 80 نیز قابل استفاده هستند. با این حال، بهتر است در پروژه‌های حساس، با در نظر گرفتن چگالی بالاتر، محاسبات دقیق‌تری انجام شود.

در چه شرایطی باید اصلاح فشار بر اساس ارتفاع انجام شود؟

اگر تغییر ارتفاع در مسیر لوله‌کشی قابل توجه باشد (مثلاً بیش از چند متر)، باید اثر فشار هیدرواستاتیک در نظر گرفته شود. برای این منظور، از جداول C.1(f) و C.1(g) برای سیستم‌های فشار پایین و بالا استفاده می‌شود.

آیا افت فشار در انتهای لوله بیشتر از ابتدای آن است؟ چرا؟

بله، زیرا با کاهش فشار در مسیر، بخشی از مایع CO₂ تبخیر می‌شود و حجم مخلوط گاز و مایع افزایش می‌یابد. این موضوع باعث افزایش سرعت جریان و در نتیجه افت فشار بیشتر در انتهای لوله نسبت به ابتدای آن می‌شود.

در دنیای صنعتی و محیط‌های پرخطر، شناسایی به‌موقع گازهای قابل احتراق می‌تواند از وقوع حوادث جدی و حتی انفجارها جلوگیری کند. یکی از بهترین راه‌ها برای تشخیص این گازها، استفاده از دتکتور گاز کاتالیستی است. این دتکتورها با استفاده از تکنولوژی پیشرفته و واکنش‌های شیمیایی در محیط‌های مختلف، قادر به شناسایی انواع گازهای خطرناک با دقت بالا هستند. در این مقاله، به بررسی نحوه عملکرد، ویژگی‌ها و مزایای دتکتور گاز کاتالیستی خواهیم پرداخت و شما را با کاربردهای متنوع این دستگاه در صنایع مختلف آشنا خواهیم کرد. برای درک بهتر این تکنولوژی و بهره‌مندی از مزایای آن، تا انتهای مقاله با ما همراه باشید!

دتکتور گاز کاتالیستی چیست؟

دتکتور گاز کاتالیستی یکی از انواع حسگرهای تشخیص گاز است که برای شناسایی گازهای قابل احتراق (Combustible Gases) مانند متان (CH₄)، پروپان (C₃H₈)، بوتان (C₄H₁₀) و هیدروژن (H₂) استفاده می‌شود. این نوع دتکتور بر اساس واکنش کاتالیستی گاز با اکسیژن در حضور یک عنصر حسگر پلاتینی (Catalyst) کار می‌کند که باعث افزایش دما و تغییر مقاومت الکتریکی در المنت حسگر می‌شود.

بیشتر بخوانید: دتکتور گاز اولتراسونیک چیست؟

اجزای اصلی دتکتور گاز کاتالیستی

1. عنصر حسگر (Sensing Element): شامل یک المنت پلاتینی یا فلزی کاتالیستی که واکنش اکسیداسیون را تسهیل می‌کند.
2. مرجع جبران‌سازی (Reference Element): یک المنت مشابه که در برابر گاز واکنش نشان نمی‌دهد و به منظور حذف تأثیرات دمایی و محیطی استفاده می‌شود.

بیشتر بخوانید: دتکتور بیم دودی چیست؟

1. پل وتستون (Wheatstone Bridge Circuit): برای تشخیص تغییرات مقاومت ناشی از واکنش شیمیایی و تبدیل آن به یک سیگنال الکتریکی.

 

1. مدار پردازش سیگنال (Signal Processing Circuitry): که داده‌های دریافتی را پردازش کرده و به یک خروجی استاندارد مانند 4-20 میلی‌آمپر یا RS-485 تبدیل می‌کند.
2. محفظه ضدانفجار (Explosion-proof Housing): برای محافظت از تجهیزات در محیط‌های مستعد انفجار (Hazardous Areas).

نحوه عملکرد دتکتور گاز کاتالیستی

✅ مرحله 1: گاز قابل احتراق وارد محفظه حسگر می‌شود.
✅ مرحله 2: گاز در حضور اکسیژن و کاتالیست اکسید شده و گرما تولید می‌شود.

✅ مرحله 3: دمای بالاتر باعث تغییر در مقاومت المنت حسگر می‌شود.
✅ مرحله 4: مدار پل وتستون تغییرات مقاومت را به سیگنال الکتریکی تبدیل می‌کند.

✅ مرحله 5: سیگنال پردازش شده و به سیستم‌های کنترلی ارسال می‌شود.

ویژگی ‌ها و مزایای دتکتور گاز کاتالیستی

🔹 دقت بالا در تشخیص طیف گسترده‌ای از گازهای قابل احتراق
🔹 پاسخ سریع به تغییرات غلظت گاز
🔹 هزینه کمتر نسبت به سنسورهای مادون قرمز (IR Gas Detectors)
🔹 قابلیت استفاده در محیط‌های صنعتی و مناطق خطرناک (Hazardous Areas)

 

نتیجه‌گیری

دتکتور گاز کاتالیستی یک فناوری مؤثر و قابل اعتماد برای شناسایی گازهای قابل احتراق مانند متان، پروپان، و هیدروژن است که در بسیاری از صنایع، به ویژه در محیط‌های صنعتی و خطرناک، کاربرد دارد. این دتکتورها با استفاده از واکنش کاتالیستی و افزایش دما، قادر به تشخیص دقیق و سریع تغییرات در غلظت گازهای خطرناک هستند. همچنین، به دلیل هزینه مقرون‌به‌صرفه‌تر نسبت به سایر سنسورها و عملکرد مؤثر در محیط‌های پرخطر، گزینه‌ای عالی برای حفظ ایمنی در محل‌های کاری حساس می‌باشند.

برای کسب اطلاعات بیشتر و خرید بهترین دتکتور گاز کاتالیستی، به سایت اسپین الکتریک مراجعه کرده و از خدمات حرفه‌ای ما بهره‌مند شوید.

اگر به دنبال خرید بیم دتکتور هستید، همین حالا به فروشگاه اینترنتی اسپین الکتریک مراجعه کنید. ما مجموعه‌ای از بهترین برندهای بیم دتکتور را با مناسب ترین قیمت بیم دتکتور و گارانتی اصالت کالا ارائه می‌دهیم. برای مشاهده مشخصات فنی، مقایسه مدل‌ها و ثبت سفارش آنلاین، همین حالا وارد سایت شوید و با چند کلیک ساده، خریدی مطمئن را تجربه کنید!

سوالات متداول

چگونه دتکتور گاز کاتالیستی عمل می‌کند؟
دتکتور گاز کاتالیستی بر اساس واکنش کاتالیستی گاز با اکسیژن در حضور یک عنصر حسگر پلاتینی عمل می‌کند. این واکنش باعث افزایش دما و تغییر مقاومت الکتریکی در المنت حسگر می‌شود. تغییرات مقاومت توسط مدار پل وتستون به سیگنال الکتریکی تبدیل شده و به سیستم‌های کنترلی ارسال می‌شود تا هشدارهای لازم صادر گردد.

آیا دتکتورهای گاز کاتالیستی می‌توانند در محیط‌های خطرناک استفاده شوند؟
بله، دتکتورهای گاز کاتالیستی به‌ویژه برای استفاده در محیط‌های صنعتی و مناطق خطرناک طراحی شده‌اند. این دستگاه‌ها معمولاً دارای محفظه ضدانفجار هستند که از تجهیزات در برابر خطرات ناشی از انفجار یا آتش‌سوزی محافظت می‌کند. بنابراین، این دتکتورها ایمنی بالایی را در محیط‌های پرخطر فراهم می‌آورند.