طراحی سیستم‌های اطفای حریق با گاز دی‌اکسید کربن (CO₂) به شیوه‌ی کاربرد محلی، یکی از روش‌های مؤثر و پرکاربرد در صنعت برای خاموش‌سازی سریع آتش در محل خطر است. این سیستم‌ها در شرایطی به‌کار می‌روند که آتش‌سوزی سطحی باشد و نیازی به پوشش کل فضا مانند سیستم‌های سیلاب کامل (Total Flooding) نباشد. در این مقاله از اسپین الکتریک، به بررسی الزامات طراحی چنین سیستم‌هایی بر اساس فصل ۶ استاندارد NFPA 12 می‌پردازیم.
تعریف سیستم کاربرد محلی
طبق بند 6.1.1، سیستم کاربرد محلی باید دارای یک منبع ثابت CO₂ و لوله‌کشی دائم باشد که نازل‌ها مستقیماً به محل آتش تخلیه کنند. این سیستم‌ها برای خاموش‌سازی آتش در مایعات قابل اشتعال، گازها و جامدات کم‌عمق طراحی می‌شوند.
بیشتر بخوانید: راهنمای طراحی دتکتور دودی مکشی (ASD) برای مهندسین
شرایط مناسب برای استفاده از سیستم کاربرد محلی
سیستم کاربرد محلی باید در موارد زیر به‌کار گرفته شود:
- زمانی‌که آتش‌سوزی محصور نشده باشد
- در محفظه‌هایی که امکان طراحی سیلاب کامل وجود ندارد یا مقررات آن را نمی‌پذیرد
- آتش‌سوزی‌های سطحی که نیاز به خنک‌سازی سریع و موضعی دارند
الزامات کلی طراحی
طراحی این سیستم‌ها باید هم‌راستا با الزامات عمومی استاندارد NFPA باشد، و علاوه بر آن، نکات زیر نیز رعایت شوند:
- جداسازی خطر: ناحیه خطر باید از سایر بخش‌ها جدا شود تا گسترش آتش به خارج از محدوده اتفاق نیفتد.
- پوشش کامل ناحیه خطر: تمام تجهیزات، نواحی چکه، تراوش یا پاشش مواد قابل اشتعال باید تحت پوشش سیستم باشند.
- قابلیت تقسیم‌بندی: در صورت وجود خطرات مرتبط اما جدا از هم، می‌توان آنها را به بخش‌های کوچکتر تقسیم کرد و سیستم را طوری طراحی نمود که هر بخش به‌صورت مستقل محافظت شود.
محاسبه مقدار گاز CO₂ مورد نیاز
مقدار دی‌اکسید کربن مورد نیاز باید به‌گونه‌ای محاسبه شود که تخلیه گاز بتواند:
- تمام ناحیه را در مدت‌زمان کافی بپوشاند
- گرمای باقی‌مانده را خنک کرده و از شعله‌ور شدن مجدد جلوگیری کند
در سیستم‌های پرفشار، برای جبران فاز گازی سیلندر، ۴۰٪ افزایش در مقدار گاز محاسبه‌شده الزامی است.
روش‌های طراحی تخلیه
دو روش اصلی برای تعیین نرخ تخلیه CO₂ وجود دارد:
-
طراحی بر اساس مساحت (سطحی)
- مناسب برای سطوح صاف و خطرات افقی
- نازل‌ها باید بر اساس نرخ تخلیه مشخص و تاییدشده طراحی شوند
- حداکثر سطح پوشش هر نازل بر اساس زاویه و فاصله نصب تعیین می‌شود
-
طراحی بر اساس حجم (حجمی)
- مناسب برای اجسام سه‌بعدی و اشیاء نامنظم
- یک حجم فرضی اطراف منطقه خطر تعریف شده و نرخ تخلیه بر اساس آن محاسبه می‌شود
- هیچ حجمی از اشیاء موجود از کل حجم کم نمی‌شود
بیشتر بخوانید: معرفی اصول و انواع سیستم‌های تشخیص در دتکتورهای دود مکشی (Aspirating Smoke Detectors)
مدت‌زمان تخلیه
حداقل زمان تخلیه از نازل‌ها:
- ۳۰ ثانیه برای اغلب موارد
- ۳ دقیقه در شرایط خاص مانند استفاده از روغن‌های با نقطه اشتعال پایین (مثلاً روغن‌های پخت‌وپز یا موم پارافین)
مدت‌زمان باید طوری تنظیم شود که هم آتش خاموش شود و هم دمای مواد به پایین‌تر از نقطه اشتعال برسد.
نکات مهم نصب نازل‌ها (اسپرینکلرها)
- اسپرینکلرها باید به گونه‌ای نصب شوند که گاز را به‌طور مستقیم و مؤثر به محل خطر هدایت کنند.
- اثر جریان هوا یا باد باید در طراحی و جایگذاری نازل‌ها در نظر گرفته شود.
- برای سطوح بالاتر از منطقه تحت حفاظت نیز باید پوشش کافی ایجاد شود.
جمع‌بندی
طراحی صحیح سیستم اطفای حریق کاربرد محلی با CO₂، نیازمند شناخت دقیق از نوع خطر، موقعیت آن، مشخصات فیزیکی محیط، و رعایت کامل بندهای استاندارد NFPA 12 فصل ۶ است. با رعایت این اصول، می‌توان از خاموش‌سازی مؤثر آتش در سریع‌ترین زمان اطمینان حاصل کرد، بدون اینکه نیازی به سیلاب کامل در کل فضا باشد.
اگر به دنبال خرید بیم دتکتور هستید، همین حالا به فروشگاه اینترنتی اسپین الکتریک مراجعه کنید. ما مجموعه‌ای از بهترین برندهای بیم دتکتور را با مناسب ترین قیمت بیم دتکتور و گارانتی اصالت کالا ارائه می‌دهیم. برای مشاهده مشخصات فنی، مقایسه مدل‌ها و ثبت سفارش آنلاین، همین حالا وارد سایت شوید و با چند کلیک ساده، خریدی مطمئن را تجربه کنید!
