حفاظت از انبارها و آشیانه‌ها همواره یکی از دغدغه‌های اصلی صنایع بزرگ، مراکز لجستیکی و تأسیسات هوایی بوده است. این فضاها به دلیل ابعاد وسیع، سقف‌های بلند، تجهیزات پیچیده و ذخیره حجم زیادی از مواد و کالاهای ارزشمند، همواره در معرض خطر حریق قرار دارند. کوچک‌ترین آتش‌سوزی می‌تواند در مدت‌زمانی کوتاه به فاجعه‌ای بزرگ منجر شود.
یکی از پیشرفته‌ترین راهکارها برای مقابله با این چالش، استفاده از دتکتور حرارتی خطی (LHD) مبتنی بر فیبر نوری است. این فناوری به کمک سیستم‌های سنجش دمای توزیعی (DTS)، امکان پایش لحظه‌ای دما را در سراسر محیط فراهم کرده و در مقایسه با سیستم‌های سنتی مانند دتکتورهای نقطه‌ای یا دودی، عملکرد بسیار سریع‌تر، دقیق‌تر و مطمئن‌تری دارد.
چالش‌های حفاظت از انبارها و آشیانه‌ها
انبارها و آشیانه‌ها محیط‌هایی با ویژگی‌های منحصربه‌فرد هستند که طراحی یک سیستم اعلام و اطفای حریق مؤثر را دشوار می‌کنند. برخی از مهم‌ترین چالش‌ها عبارت‌اند از:
- ارتفاع زیاد و سازه‌های پیچیده: نصب دتکتورهای نقطه‌ای در سقف‌های بلند کار دشواری است و زمان تشخیص آتش را به تأخیر می‌اندازد.
- گردوغبار و آلودگی محیطی: این عامل علاوه بر افزایش احتمال آتش‌سوزی، باعث ایجاد هشدارهای کاذب در سیستم‌های دودی و بیمی می‌شود.
- اختلال در حرکت دود توسط سیستم تهویه: در انبارها و آشیانه‌ها، تهویه‌های قوی باعث می‌شوند دود به‌درستی به سمت دتکتورهای دود نرسد.
- دسترسی دشوار برای نگهداری: تست و سرویس دوره‌ای دتکتورها در این فضاها هزینه‌بر و زمان‌بر است.
به همین دلیل، فناوری فیبر نوری با امکان پایش پیوسته دما در طول کابل، گزینه‌ای ایده‌آل برای این محیط‌ها به شمار می‌رود.
بیشتر بخوانید: پروتکل آزمون دتکتورهای گازهای سمی
دتکتور حرارتی خطی فیبر نوری چیست؟
دتکتور حرارتی خطی فیبر نوری سیستمی است که از کابل فیبر نوری به عنوان سنسور تشخیص حرارت استفاده می‌کند. این کابل به‌صورت یک خط ممتد در محیط نصب می‌شود و کوچک‌ترین تغییر دما را در طول مسیر خود ثبت می‌کند. ویژگی اصلی این سیستم، اندازه‌گیری دمای توزیعی در هر نیم‌متر است. یعنی برخلاف دتکتورهای نقطه‌ای، هیچ نقطه کوری وجود ندارد و پوشش ۱۰۰٪ محیط تضمین می‌شود.
مزایای استفاده از فیبر نوری در تشخیص حریق
- پوشش پیوسته و بدون فاصله مرده: برخلاف دتکتورهای نقطه‌ای، کابل فیبر نوری در تمام طول مسیر فعال است.
- مقاومت بالا: این کابل‌ها در برابر گردوغبار، رطوبت، ارتعاش و خوردگی مقاوم‌اند و عمر مفیدی بیش از ۳۰ سال دارند.
- ایمنی الکترومغناطیسی: چون کابل غیرفعال است، هیچ جریان الکتریکی در آن وجود ندارد و از نویز و جرقه در امان است.
- نصب آسان در محیط‌های پیچیده: امکان نصب روی قفسه‌ها، داخل آشیانه یا آویزان از سقف.
- هشدار هوشمند چندمرحله‌ای: امکان تعریف هشدار دما، افزایش سریع دما و دمای بحرانی.
- هزینه نگهداری پایین: برخلاف دتکتورهای نقطه‌ای که باید به‌طور مرتب تمیز یا تعویض شوند، فیبر نوری نیاز به نگهداری خاصی ندارد.
کاربرد در انبارهای پرچگالی
در انبارهایی که قفسه‌ها تا ارتفاع زیاد پر شده‌اند، شعله‌های کوچک می‌توانند به‌سرعت به طبقات بالا سرایت کنند. در چنین شرایطی، دتکتور حرارتی خطی می‌تواند به‌طور مستقیم درون قفسه‌ها نصب شود. این کار باعث می‌شود افزایش دما در همان لحظات اولیه تشخیص داده شود و قبل از گسترش حریق، هشدار صادر گردد. این مزیت به نیروهای آتش‌نشانی و سیستم‌های اطفای خودکار کمک می‌کند تا آتش در همان مراحل ابتدایی کنترل شود و از خسارات سنگین جلوگیری گردد.
کنترلرها و نرم‌افزار مدیریتی
سیستم‌های دتکتور حرارتی خطی معمولاً همراه با یک کنترلر مرکزی عرضه می‌شوند. این کنترلرها اطلاعات را پردازش کرده و بر روی نمایشگر LCD نمایش می‌دهند. همچنین، امکان اتصال به پنل اعلام حریق یا سیستم مدیریت ساختمان (BMS) از طریق پروتکل‌هایی مانند Modbus وجود دارد. یکی از نرم‌افزارهای پیشرفته در این حوزه، MaxView از شرکت Bandweaver است. این نرم‌افزار امکان نمایش گرافیکی موقعیت دقیق حریق را فراهم کرده و اپراتورها می‌توانند در کوتاه‌ترین زمان محل حادثه را شناسایی کنند.
جانمایی کابل در انبار و آشیانه
کابل فیبر نوری بسته به شرایط محیطی می‌تواند:
- از سقف آویزان شود،
- درون قفسه‌ها نصب گردد،
- یا روی دیوارها و کف مسیر قرار گیرد.
فاصله نصب کابل‌ها معمولاً حدود ۱.۵ متر در نظر گرفته می‌شود تا پوشش کامل حاصل گردد. با این روش، هیچ نقطه‌ای بدون حفاظت باقی نمی‌ماند.
پیکربندی هوشمند زون‌ها
یکی از قابلیت‌های ارزشمند این فناوری، تقسیم‌بندی محیط به نواحی مختلف یا همان زون‌هاست. به این ترتیب می‌توان برای هر ناحیه، آستانه دمای متفاوت تعریف کرد.
برای مثال:
- در بخش موتورخانه یا ناحیه تجهیزات برقی می‌توان دمای هشدار پایین‌تری تنظیم کرد.
- در نواحی انبار کالاهای غیرقابل اشتعال، آستانه دمای بالاتری تعریف می‌شود.
این انعطاف‌پذیری باعث می‌شود سیستم دقت بالاتری داشته باشد و هشدارهای غیرضروری کاهش یابد.
پایداری سیستم (Redundancy)
برای افزایش اطمینان، سیستم‌های فیبر نوری قابلیت پایداری چندسطحی دارند:
- پایداری کابل: در صورت قطع‌شدن بخشی از کابل، باقی سیستم همچنان فعال خواهد بود.
- پایداری کنترلر: در پروژه‌های بزرگ می‌توان از چند کنترلر استفاده کرد تا در صورت خرابی یکی، سیستم از کار نیفتد.
این ویژگی به‌ویژه در فضاهای حیاتی مانند آشیانه هواپیما اهمیت بالایی دارد.
بیشتر بخوانید: دتکتور حرارتی خطی آنالوگ قابل ریست چیست و چه کاربردی دارد؟
مقایسه با سایر فناوری‌های تشخیص حریق
| ویژگی‌ها | دتکتور دود نقطه‌ای | دتکتور بیم | دتکتور حرارتی خطی فیبر نوری |
| حساسیت به گردوغبار | زیاد | متوسط | ناچیز |
| پوشش پیوسته | ندارد | ندارد | دارد |
| نگهداری دوره‌ای | زیاد | متوسط | کم |
| دقت مکان‌یابی | پایین | متوسط | بسیار بالا |
| مناسب برای محیط‌های وسیع | خیر | تا حدودی | بله |
یکپارچه‌سازی با سیستم‌های اعلام و اطفا
دتکتور حرارتی خطی فیبر نوری به‌راحتی با سایر سیستم‌های ایمنی یکپارچه می‌شود. به‌محض شناسایی آتش، سیستم می‌تواند:
- سیگنال هشدار به پنل مرکزی ارسال کند،
- سیستم تهویه را خاموش نماید،
- سامانه اطفای حریق (آب، گاز یا فوم) را فعال کند،
- یا از طریق شبکه به مرکز کنترل ارسال داده انجام دهد.
این یکپارچگی به مدیریت بحران سرعت بخشیده و مانع گسترش آتش می‌شود.
نتیجه‌گیری
حفاظت از انبارها و آشیانه‌ها در برابر آتش‌سوزی نیازمند راهکاری هوشمند، دقیق و قابل اعتماد است. دتکتور حرارتی خطی مبتنی بر فیبر نوری یکی از پیشرفته‌ترین فناوری‌های روز دنیا در این زمینه است که با پوشش پیوسته، مقاومت بالا و هزینه نگهداری کم، جایگزینی ایده‌آل برای سیستم‌های سنتی محسوب می‌شود. به کمک این فناوری، اپراتورها می‌توانند کوچک‌ترین افزایش دما را در هر نقطه از محیط تشخیص دهند، مکان دقیق حریق را روی نرم‌افزار مشاهده کنند و در کوتاه‌ترین زمان واکنش مناسب داشته باشند. در نهایت، انتخاب این سیستم در انبارها، آشیانه‌ها و محیط‌های صنعتی وسیع، سرمایه‌گذاری مطمئنی برای حفاظت از جان، مال و دارایی‌های سازمانی خواهد بود.
برای استعلام دقیق قیمت دتکتور شعله و قیمت دتکتور گاز از شرکت اسپین الکتریک، معمولاً باید مستقیماً با واحد فروش شرکت تماس بگیرید.
