بررسی اسپری تست دتکتور دود + کاربرد آن در ایمنی ساختمان

سیستم F&G یکی از ابزارهای پیشرفته برای حفظ ایمنی در محیط‌های صنعتی محسوب می‌شود. این سیستم برای شناسایی و هشدار سریع در مواقع بروز حریق یا نشت گاز به کار گرفته می‌شود و در صنایع حساس مانند نفت و گاز، پتروشیمی، معادن، نیروگاه‌ها و کشتی‌سازی کاربرد گسترده‌ای دارد. عملکرد این سیستم مبتنی بر استفاده از تجهیزات پیشرفته‌ای مانند حسگرهای مخصوص و دستگاه‌های تشخیص‌دهنده است که توانایی شناسایی مواردی همچون دود، حرارت، گاز و حتی تغییرات فشار را دارند. در ادامه به مطالب بیشتری می‌پردازیم تا پایان با ما همراه باشید.

اجزای سیستم F&G چیست؟

سیستم F&G از بخش‌های متنوعی تشکیل شده است که هر کدام نقش منحصربه ‌فردی در فرآیند شناسایی و اعلام خطرات ناشی از آتش‌سوزی و نشت گاز ایفا می‌کنند. در ادامه، به معرفی اجزای کلیدی این سیستم می‌پردازیم.

واحد کنترل (Control Unit)

مرکز فرماندهی سیستم F&G به عنوان بخش اصلی، مسئول هماهنگی و نظارت بر عملکرد سایر اجزا است. این بخش داده‌های ارسالی از حسگرها را پردازش کرده و در صورت شناسایی آتش‌سوزی یا نشت گاز، دستورهای لازم را صادر می‌کند. علاوه بر این، مرکز کنترل معمولا مجهز به نمایشگر و یک رابط کاربری است که امکان مشاهده اطلاعات و اعمال تنظیمات را برای کاربران فراهم می‌سازد.

سنسورها (Sensors)

حسگرها برای شناسایی خطرات مرتبط با آتش‌سوزی و گازهای سمی طراحی شده‌اند. این حسگرها در انواع مختلفی از جمله حسگرهای تشخیص دود، حرارت ، گاز وجود دارند. وظیفه اصلی آن‌ها جمع‌آوری داده‌های محیطی و انتقال این اطلاعات به بخش‌های دیگر سیستم برای پردازش و اقدام مناسب است.

سیستم اعلام (Alarm System)

بخش هشداردهنده در سیستم F&G وظیفه دارد وقوع آتش‌سوزی یا نشت گاز را به اطلاع افراد مسئول برساند. این بخش ممکن است از تجهیزات مختلفی مانند آژیرهای صوتی، چراغ‌های هشداردهنده قرمز و ابزارهای ارتباطی نظیر رادیو یا دستگاه‌های پخش پیام استفاده کند. هدف اصلی این سیستم، اطلاع‌رسانی سریع و موثر به افراد حاضر برای انجام اقدامات ضروری است.

سیستم خاموش کننده (Suppression System)

بخش اطفای حریق در سیستم F&G وظیفه مهار و خاموش کردن آتش را بر عهده دارد. این بخش می‌تواند از تجهیزات متنوعی مانند اسپرینکلرها، سیستم‌های گازی (مانند دی‌اکسید کربن)، مواد خاموش‌کننده روغنی استفاده کند. هدف اصلی این سامانه، مقابله سریع و کارآمد با آتش‌سوزی و جلوگیری از گسترش آن است.

ارتباطات (Communications)

سیستم F&G اغلب با سایر سامانه‌ها برای هماهنگی و تبادل اطلاعات در ارتباط است. این ارتباطات می‌توانند شامل اتصال به سیستم‌های ایمنی، سامانه‌های هشدار اضطراری یا مراکز کنترل باشند. روش‌های ارتباطی متنوعی مانند سیم‌کشی، شبکه‌های بی‌سیم نظیر Wi-Fi و بلوتوث، یا استفاده از پروتکل‌های صنعتی مانند Modbus و Profibus در این سیستم به کار می‌روند.

نحوه عملکرد سیستم‌های F&G

در محیط‌هایی که احتمال وقوع آتش‌سوزی یا خطر انفجار وجود دارد، سیستم‌های آتش و گاز (F&G) نقش کلیدی در شناسایی حوادث احتمالی دارند. این سیستم‌ها با ارسال هشدار به کارکنان و اجرای اقدامات فوری، از بروز خسارات شدید جلوگیری کرده و عواقب ناشی از این حوادث را به حداقل می‌رسانند.

سیستم‌های F&G به شبکه‌ای از حسگرها متصل هستند و توانایی برقراری ارتباط با سیستم خاموشی اضطراری (ESD) را نیز دارند. این ارتباط امکان خاموشی خودکار تاسیسات صنعتی را در مواقع بحرانی فراهم و از گسترش حادثه جلوگیری می‌کند.

کاربردهای سیستم F&G چیست؟

این سامانه در محیط‌ها و صنایعی که با خطر آتش‌سوزی و انتشار گازهای خطرناک مواجه هستند، مورد استفاده قرار می‌گیرد. در ادامه، به برخی از موارد استفاده این فناوری اشاره خواهد شد:

صنایع نفت و گاز

در صنایع نفت و گاز، به دلیل وجود مواد سمی و اشتعال‌زا، احتمال بروز آتش‌سوزی و نشت گاز بسیار زیاد است. به همین دلیل، سیستم‌های آتش و گاز (F&G) به منظور شناسایی و هشدار در برابر چنین خطراتی مورد استفاده قرار می‌گیرند. این سامانه‌ها قادرند واکنش‌های فوری نظیر تخلیه محیط، خاموش کردن خودکار تجهیزات و اطلاع‌رسانی به مسئولان مربوطه را اجرا کنند.

صنایع مدنی

در معادن، آتش‌سوزی و نشت گاز از جمله تهدیدات جدی به شمار می‌روند. برای افزایش ایمنی در این محیط‌ها، از سیستم‌های آتش و گاز (F&G) جهت شناسایی سریع این خطرات استفاده می‌شود. این سیستم با پیشگیری از وقوع حوادث بزرگ نظیر خفگی و آتش‌سوزی، نقش مهمی در حفظ جان کارکنان و کاهش خطرات ایفا می‌کند.

صنایع پتروشیمی

در صنعت پتروشیمی، حضور مواد شیمیایی خطرناک و قابل اشتعال از عوامل اصلی بروز حوادث است. به همین منظور، از سیستم‌های آتش و گاز (F&G) برای شناسایی آتش‌سوزی و نشت گاز استفاده می‌شود. این سامانه با کاهش ریسک خطرات جدی، نقشی اساسی در پیشگیری از وقوع حوادث ناگوار ایفا می‌کند.

نیروگاه‌ها

در نیروگاه‌ها، به دلیل استفاده از سوخت‌های فسیلی و مواد شیمیایی، احتمال بروز آتش‌سوزی و نشت گاز از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. سیستم‌های آتش و گاز (F&G) در این محیط‌ها برای شناسایی آتش‌سوزی در بخش‌هایی نظیر ساختمان‌ها، اتاق‌های تجهیزات و خطوط انتقال سوخت به کار گرفته می‌شوند و با ارسال هشدار به کارکنان، از وقوع حوادث جدی جلوگیری می‌کنند.

ساختمان‌ها و تاسیسات صنعتی

سیستم‌های آتش و گاز (F&G) در ساختمان‌ها و تاسیسات صنعتی نیز کاربرد دارند. این سامانه‌ها در مکان‌هایی مانند دفاتر اداری، فروشگاه‌ها، انبارها، ایستگاه‌های مترو و راه‌آهن، فرودگاه‌ها و سایر اماکن مشابه مورد استفاده قرار می‌گیرند.

بیشتر بخوانید: چرا قیمت دتکتور گاز متان خانگی مهم است؟

مزایای استفاده از سیستم F&G چیست؟

به‌کارگیری سیستم‌های آتش و گاز (F&G) در محیط‌های صنعتی و تجاری، فواید متعددی را ارائه می‌دهد. در ادامه، به برخی از این مزایا اشاره خواهیم کرد:

تشخیص زودهنگام حریق

سیستم F&G با بهره‌گیری از حسگرهای پیشرفته، توانایی شناسایی سریع آتش‌سوزی را در محیط فراهم می‌کند. این ویژگی امکان انجام اقدامات ایمنی و اطفای حریق را در کوتاه‌ترین زمان ممکن فراهم کرده و به طور قابل توجهی از خسارت‌ها و آسیب‌های ناشی از آتش‌سوزی جلوگیری می‌کند.

هشدار دهی و اعلام

سیستم F&G با به‌کارگیری فناوری‌های پیشرفته، در صورت بروز حریق یا نشت گاز، هشدارهای ضروری را به افراد مسئول منتقل می‌کند. این هشدارها می‌توانند شامل آلارم‌های صوتی، نمایشگرهای گرافیکی یا پیام‌های صوتی باشند. عملکرد سریع و کارآمد این سیستم موجب بهبود زمان واکنش و پیشگیری از گسترش خطرات می‌شود.

تشخیص نشت گاز

سیستم F&G با شناسایی گازهای مضر و خطرناک مانند گازهای سمی یا اشتعال‌پذیر، نقش موثری در افزایش ایمنی محیط ایفا می‌کند. این سیستم با کاهش ریسک‌های احتمالی برای افراد حاضر، امکان اجرای تدابیر حفاظتی و اقدامات پیشگیرانه را فراهم می‌سازد.

خاموشی خودکار

برخی از سیستم‌های F&G مجهز به قابلیت اطفای حریق به صورت خودکار هستند. این سیستم‌ها با شناسایی وقوع آتش‌سوزی، بدون نیاز به مداخله دستی وارد عمل شده و عملیات خاموش کردن آتش را به طور اتوماتیک انجام می‌دهند. این ویژگی منجر به کاهش زمان پاسخگویی و مهار سریع‌تر آتش‌سوزی می‌گردد.

قابلیت گسترش ‌پذیری

سیستم F&G دارای انعطاف‌پذیری بالایی است و می‌تواند بر اساس نیازهای گوناگون محیط‌های مختلف سفارشی‌سازی شود. این سیستم قابلیت ارتقا از طریق افزودن حسگرها، تجهیزات و اجزای جدید را دارد و تنظیمات آن به‌گونه‌ای انجام می‌شود که با شرایط خاص هر محیط هماهنگ باشد.

افزایش ایمنی و کاهش خسارات

سیستم F&G با ارائه تشخیص به‌موقع حریق و نشت گاز، سطح ایمنی را در محیط‌های کاری و مسکونی به میزان قابل توجهی ارتقا می‌دهد. این فناوری امکان اجرای سریع‌تر اقدامات پیشگیرانه و کاهش آسیب‌های ناشی از حوادث را فراهم می‌کند. علاوه بر این، استفاده از این سیستم به حفظ جان افراد، حفاظت از تجهیزات، اموال و محیط اطراف کمک شایانی خواهند کرد.

چالش‌ها و راهکارها در طراحی و نصب سیستم F&G چیست؟

سیستم‌های F&G (تشخیص و اعلام حریق و گاز) نقش کلیدی در ایمنی محیط‌های صنعتی و مسکونی دارند. با این حال، طراحی و نصب این سیستم‌ها با چالش‌هایی مواجه است که می‌توان با راهکارهای مناسب آن‌ها را مدیریت کرد. در ادامه به برخی از چالش‌ها و راهکارهای مرتبط اشاره می‌شود:

انتخاب تجهیزات مناسب

یکی از چالش‌های اصلی در طراحی و نصب سیستم F&G، انتخاب تجهیزات مناسب برای محیط مورد نظر است. عدم هماهنگی تجهیزات با نوع خطرات موجود در محیط می‌تواند عملکرد سیستم را مختل کرده و کارایی آن را کاهش دهد. برای حل این مشکل، ضروری است که قبل از طراحی، مطالعات اولیه دقیقی انجام شود.

این مطالعات باید شامل ارزیابی خطرات محیطی و بررسی نیازهای خاص هر محیط باشد. استفاده از تجهیزات پیشرفته و سازگار با شرایط محیط، مانند حسگرهای مقاوم به گرما، رطوبت یا مواد شیمیایی، می‌تواند به بهبود عملکرد سیستم کمک کند.

پوشش کامل محیط

یکی دیگر از چالش‌های مهم، پوشش دادن تمامی نقاط حساس محیط است. در صورت طراحی نادرست، برخی نقاط ممکن است خارج از پوشش سیستم باقی بمانند که این مسئله می‌تواند باعث تاخیر در تشخیص خطر یا حتی عدم اعلام هشدار شود. راهکار این مشکل، استفاده از نرم‌افزارهای تخصصی برای طراحی دقیق نقشه جانمایی حسگرهاست.

در این طراحی باید عواملی مانند جریان هوا، موانع فیزیکی و میزان حساسیت محیط در نظر گرفته شود تا پوشش کامل و بی‌نقصی حاصل گردد.

تداخل تجهیزات با سایر سیستم‌ها

سیستم F&G ممکن است با سایر تجهیزات ایمنی یا سیستم‌های الکتریکی موجود در محیط تداخل داشته باشد. این تداخل می‌تواند عملکرد سیستم را مختل کرده و مشکلاتی در هماهنگی بین بخش‌های مختلف ایجاد کند. برای جلوگیری از این مشکل، بهتر است از پروتکل‌های استاندارد ارتباطی استفاده شود.

همچنین استفاده از کنترلرهای مرکزی پیشرفته می‌تواند هماهنگی لازم میان سیستم F&G و دیگر تجهیزات را تضمین کند.

نگهداری و عملکرد مداوم

عملکرد مداوم و بدون نقص سیستم F&G نیازمند نگهداری منظم و دقیق است. عدم سرویس‌دهی به موقع تجهیزات یا فرسودگی حسگرها ممکن است باعث کاهش دقت یا خرابی سیستم شود. برای رفع این چالش، باید برنامه‌ای منظم برای تعمیرات و نگهداری سیستم طراحی شود.

این برنامه شامل تست‌های دوره‌ای تجهیزات، تعویض قطعات مستهلک و بررسی عملکرد حسگرها است تا از عملکرد صحیح سیستم اطمینان حاصل شود.

بیشتر بخوانید: چه ساختمان‌هایی نیاز به سیستم کشف و اعلام حریق ساختمان دارند؟

 

چه محیط هایی به استفاده از سیستم F&G نیاز دارند؟

سیستم F&G یا همان سیستم تشخیص آتش و گاز  یکی از حیاتی‌ترین سامانه‌های ایمنی برای محیط‌هایی است که خطر نشت گازهای قابل اشتعال، مواد سمی یا احتمال وقوع حریق‌های ناگهانی در آن‌ها بالا است. این سیستم معمولاً در صنایع نفت، گاز، پتروشیمی، پالایشگاه‌ها و نیروگاه‌ها استفاده می‌شود. زیرا در این محیط‌ها، ترکیب گازهای اشتعال ‌زا و دمای بالا می‌تواند به فاجعه‌های مهیب منجر شود. همچنین سکوهای نفتی دریایی نیز از جمله فضاهایی هستند که سیستم F&G به‌ صورت دائمی و دقیق در آن‌ها مورد استفاده قرار می‌گیرد تا با کوچک‌ترین نشتی یا جرقه، اقدامات پیشگیرانه سریع انجام گیرد. وجود سیستم‌های تشخیص شعله، دتکتور گاز و آژیرهای هشدار دهنده، به ‌عنوان اجزای اصلی F&G، باعث افزایش چشم گیر ایمنی پرسنل و کاهش خسارات احتمالی می‌شود.

علاوه بر صنایع بزرگ، برخی فضاهای صنعتی و نیمه ‌صنعتی که در آن‌ها مواد شیمیایی خطرناک، گازهای قابل انفجار یا تجهیزات حرارتی سنگین وجود دارد نیز به استفاده از سیستم F&G نیاز دارند. برای مثال، انبارهای مواد شیمیایی، ایستگاه‌های تقلیل فشار گاز، کارخانه‌های تولید رزین، کارگاه‌های فلز کاری و حتی آزمایشگاه‌های تحقیقاتی که با مواد آتش ‌زا یا گازهای سمی سر و کار دارند، محیط‌هایی هستند که باید به سیستم F&G مجهز باشند. در چنین مکان‌هایی، نصب این سیستم نه ‌تنها برای حفظ امنیت کارکنان ضروری است، بلکه الزامات قانونی و استانداردهای ایمنی نیز استفاده از آن را اجتناب ‌ناپذیر کرده‌اند. بهره‌ گیری از سیستم F&G در این محیط‌ها باعث افزایش سطح هوشمندی و واکنش سریع در برابر هر نوع تهدید گازی یا آتش ‌سوزی می‌شود و نقش کلیدی در مدیریت بحران ایفا می‌کند.

 

تفاوت سیستم اعلام حریق معمولی با سیستم F&G چیست؟

به طور طبیعی، تفاوت‌های عمده‌ای میان سیستم اعلام حریق معمولی و سیستم F&G وجود دارد. در ادامه به بررسی برخی از مهم‌ترین تفاوت‌ها می‌پردازیم:

دامنه شناسایی خطرات

سیستم‌های اعلام حریق معمولی تنها برای شناسایی آتش و دود طراحی شده‌اند و بر اساس تغییرات دمایی یا وجود دود در محیط کار می‌کنند. این سیستم‌ها به ‌طور معمول از دتکتورهای حرارتی یا دودی استفاده می‌کنند که تنها در مواجهه با آتش یا دود فعال می‌شوند. در حالی که سیستم F&G علاوه ‌بر تشخیص حریق، قادر به شناسایی انواع مختلف گازهای خطرناک مانند گازهای قابل اشتعال، سمی و گازهای ردیاب آتش است. این ویژگی باعث می‌شود که سیستم F&G در محیط‌هایی که احتمال نشت گاز یا آتش ‌سوزی به‌ صورت همزمان وجود دارد، بسیار مفید و ضروری باشد. به عبارت دیگر، سیستم F&G به ‌طور همزمان قادر به شناسایی تهدیدات آتش و گازهای خطرناک است که در سیستم‌های اعلام حریق معمولی تنها یکی از این خطرات شناسایی می‌شود.

 

پیچیدگی و فناوری مورد استفاده

سیستم‌های اعلام حریق معمولی اغلب به فناوری‌های ساده‌تری مانند دتکتورهای دود یا دما متکی هستند که به راحتی قابل نصب و راه ‌اندازی هستند. این سیستم‌ها برای فضاهایی که فقط خطر حریق وجود دارد، طراحی شده و نیاز به پیچیدگی کمتری دارند. اما سیستم F&G به فناوری پیشرفته‌تری نیاز دارد که شامل دتکتورهای خاص برای انواع گازها و شعله‌ها و همچنین قابلیت پردازش سیگنال‌های پیچیده‌تر است. این سیستم‌ها از سنسورهای گازی پیشرفته، دتکتورهای شعله و همچنین ارتباطات دیجیتال برای تجزیه و تحلیل اطلاعات استفاده می‌کنند. به همین دلیل، راه ‌اندازی و نگهداری سیستم F&G پیچیده‌تر از سیستم‌های اعلام حریق معمولی است و نیاز به متخصصین حرفه‌ای برای نصب، کالیبراسیون و تعمیرات دارد.

 

کاربرد در محیط‌های صنعتی

سیستم‌های اعلام حریق معمولی عمدتاً در ساختمان‌های مسکونی، اداری و تجاری مورد استفاده قرار می‌گیرند و برای شناسایی حریق‌های معمولی طراحی شده‌اند. این سیستم‌ها برای محیط‌هایی که تهدیدات گازی یا شیمیایی در آن‌ها کم است، مناسب هستند. در مقابل، سیستم F&G به ‌طور ویژه برای محیط‌های صنعتی و خطرناک مانند پالایشگاه‌ها، کارخانه‌های شیمیایی، سکوهای نفتی و کارخانه‌های گاز طراحی شده است. در این محیط‌ها، علاوه ‌بر خطرات آتش ‌سوزی، نشت گازهای سمی و قابل اشتعال نیز یک تهدید جدی به شمار می‌رود که نیاز به سیستم‌های پیشرفته‌ای مانند F&G برای شناسایی آن‌ها وجود دارد. به همین دلیل، سیستم F&G در مکان‌های صنعتی که ترکیب آتش و گازهای خطرناک می‌تواند به یک بحران بزرگ منجر شود، بسیار ضروری است.

 

زمان واکنش و هشدار

سیستم‌های اعلام حریق معمولی معمولاً در زمان‌هایی که دود یا حرارت در محیط مشاهده می‌شود، فعال می‌شوند و هشدار می‌دهند. این سیستم‌ها برای شناسایی حریق در مراحل ابتدایی طراحی شده‌اند و معمولاً پس از رسیدن به حدی از دما یا دود عمل می‌کنند. اما سیستم F&G به ‌طور همزمان با شناسایی نشتی گاز، شعله یا تغییرات سریع در شرایط محیطی هشدار می‌دهد. این سیستم‌ها قادر هستند تا قبل از اینکه آتش به ‌طور کامل شروع شود یا گاز به سطح خطرناکی برسد، هشدار دهند و اقدامات پیشگیرانه را به ‌طور فوری انجام دهند. از آنجا که گازهای اشتعال ‌زا و سمی می‌توانند در برخی محیط‌ها به سرعت به یک وضعیت بحرانی تبدیل شوند، سیستم F&G با ارائه هشدارهای دقیق و سریع‌تر، فرصت‌های بیشتری برای واکنش پیش از وقوع بحران فراهم می‌آورد.

 

استانداردها و مقررات مرتبط سیستم F&G

سیستم‌های F&G (آتش‌سوزی و گاز) به منظور شناسایی سریع خطرات آتش‌سوزی و نشت گاز طراحی شده‌اند و رعایت استانداردها و مقررات ایمنی در این زمینه از اهمیت بالایی برخوردار است. استانداردهایی مانند IEC 61508 برای ایمنی عملکردی سیستم‌ها، NFPA 72 برای نصب و نگهداری سیستم‌های هشدار آتش‌سوزی و ATEX برای استفاده از تجهیزات در محیط‌های خطرناک، به تضمین کارایی و ایمنی این سیستم‌ها کمک می‌کنند.

این استانداردها در کنار یکدیگر، شناسایی دقیق و واکنش سریع به تهدیدات را فراهم می‌آورند.

نکات مهم در نگهداری و تست سیستم F&G چیست؟

سیستم F&G (Fire and Gas) یکی از حیاتی‌ترین اجزای سیستم‌های ایمنی در صنایع مختلف، به ویژه در صنایع نفت و گاز است. این سیستم برای تشخیص و کنترل آتش‌سوزی و نشت گاز طراحی شده و عملکرد صحیح آن می‌تواند از خسارات جانی و مالی گسترده جلوگیری کند. در ادامه به نکات مهم در نگهداری و تست سیستم F&G اشاره می‌شود:

برنامه‌ریزی دوره‌ای برای نگهداری

نگهداری منظم سیستم F&G نیازمند یک برنامه‌ریزی دقیق و مدون است. این برنامه باید شامل زمان‌بندی مشخص برای بازرسی، تعمیر و آزمایش تجهیزات باشد. برنامه نگهداری باید بر اساس دستورالعمل‌های تولیدکننده تنظیم شود تا تجهیزات با حداکثر کارایی خود عمل کنند و از هرگونه خرابی پیشگیری شود.

تست عملکرد سیستم

برای اطمینان از عملکرد صحیح سیستم F&G، باید تست‌های دوره‌ای انجام شود. این تست‌ها شامل شبیه‌سازی شرایط اضطراری مانند انتشار گاز یا وقوع آتش‌سوزی است. این شبیه‌سازی‌ها کمک می‌کند تا نقاط ضعف احتمالی سیستم شناسایی و رفع شوند.

بررسی اتصالات و کابل‌ها

یکی از بخش‌های مهم در نگهداری سیستم F&G، بررسی دقیق کابل‌ها و اتصالات آن است. کابل‌های آسیب‌دیده یا فرسوده ممکن است در زمان نیاز، سیستم را از کار بیندازند. بنابراین، بررسی منظم اتصالات و تعویض کابل‌های معیوب برای اطمینان از انتقال صحیح سیگنال‌ها ضروری است.

نظافت و نگهداری تجهیزات

تجمع گرد و غبار، آلودگی‌های محیطی یا موانع فیزیکی ممکن است عملکرد سنسورها و دتکتورها را مختل کند. پاکسازی منظم این تجهیزات و اطمینان از دید باز و عملکرد صحیح آن‌ها یکی از گام‌های مهم در نگهداری سیستم است.

کلام پایانی

سیستم F&G به عنوان یکی از حیاتی‌ترین ابزارهای ایمنی در محیط‌های صنعتی، نقشی کلیدی در حفظ جان انسان‌ها، حفاظت از تجهیزات و جلوگیری از خسارات مالی دارد. عملکرد صحیح این سیستم مستلزم نگهداری منظم، کالیبراسیون دقیق سنسورها و تست دوره‌ای است. با رعایت استانداردهای بین‌المللی، مستندسازی اقدامات نگهداری و آموزش کارکنان، می‌توان از عملکرد بی‌نقص این سیستم در شرایط بحرانی اطمینان حاصل کرد.

سرمایه‌گذاری در نگهداری و ارتقای سیستم F&G نه تنها به افزایش ایمنی محیط کمک می‌کند، بلکه به عنوان یک عامل پیشگیرانه، هزینه‌های ناشی از حوادث احتمالی را به شدت کاهش می‌دهد. ایمنی، هیچگاه یک هزینه نیست، بلکه یک سرمایه‌گذاری برای حفاظت از آینده است. در صورت هر گونه سوال در پایان صفحه سایت اسپین الکتریک کامنت بگذارید تا کارشناسان به خوبی شما عزیزان را راهنمایی کنند.

سوالات متداول

سیستم F&G چه تفاوتی با سیستم اطفای حریق دارد؟

سیستم F&G (Fire and Gas) برای شناسایی و اعلام آتش‌سوزی و نشت گاز طراحی شده است، در حالی که سیستم اطفای حریق به طور خاص برای خاموش کردن آتش استفاده می‌شود. این سیستم شامل سنسورهای تشخیص گاز و آتش، آلارم‌ها و کنترلرها است که وظیفه اطلاع‌رسانی سریع را بر عهده دارند، اما سیستم اطفای حریق با استفاده از آب، گاز یا مواد شیمیایی به طور مستقیم آتش را خاموش می‌کند.

هر چند وقت یک بار باید سیستم F&G تست شود؟

تست سیستم F&G باید بر اساس استانداردهای ایمنی و توصیه‌های تولیدکننده انجام شود. به طور کلی، آزمایش عملکرد کلی سیستم باید به صورت ماهانه، کالیبراسیون سنسورها هر سه تا شش ماه یک بار، و بازرسی فنی جامع سالانه انجام شود. این زمان‌بندی‌ها ممکن است بسته به شرایط محیطی و ریسک‌های موجود متغیر باشد.

آیا می‌توان از سیستم F&G در محیط‌های مختلف استفاده کرد؟

بله، سیستم F&G قابل استفاده در محیط‌های مختلفی از جمله صنایع نفت و گاز، پتروشیمی، نیروگاه‌ها و حتی فضاهای تجاری است. این سیستم‌ها با توجه به نوع محیط، طراحی و تنظیم می‌شوند تا حساسیت لازم برای شناسایی خطرات خاص آن محیط (مانند گازهای قابل اشتعال یا دود) را داشته باشند. انتخاب سنسورها و تجهیزات مناسب برای هر محیط، نقش کلیدی در کارایی سیستم دارد.

استاندارد NFPA 72 به عنوان یکی از معتبرترین مراجع بین‌المللی در زمینه سیستم‌های اعلام و اطفای حریق نقش مهمی در ایمنی ساختمان‌ها دارد این استاندارد الزامات مشخصی را برای طراحی نصب و نگهداری بیم دتکتورها تعیین می‌کند در این مقاله به بررسی دقیق عملکرد بیم دتکتورها الزامات نصب و نگهداری آن‌ها و استانداردهای تست و تاییدیه مطابق با NFPA 72 می‌پردازیم

بیم دتکتور چیست و چگونه کار می‌کند

بیم دتکتور Beam Smoke Detector نوعی دتکتور دود است که با ارسال و دریافت پرتو نوری کاهش شفافیت هوا را تشخیص داده و در صورت وجود دود هشدار فعال می‌کند این دتکتورها برای فضاهای بزرگ و مرتفع مانند انبارها سوله‌ها سالن‌های تولید فرودگاه‌ها و مراکز خرید ایده‌آل هستند زیرا استفاده از دتکتورهای نقطه‌ای در این محیط‌ها دشوار است

انواع بیم دتکتورها

بیم دتکتور فرستنده گیرنده جدا Projected Beam Smoke Detector شامل یک فرستنده و گیرنده مجزا است که در دو نقطه نصب می‌شوند هرگونه کاهش نور دریافتی در گیرنده نشان‌دهنده وجود دود است

بیم دتکتور انعکاسی Reflective Beam Smoke Detector فرستنده و گیرنده در یک واحد قرار دارند و پرتو نوری به یک بازتابنده برخورد کرده و بازمی‌گردد تغییر شدت نور نشان‌دهنده وجود دود است

بیشتر بخوانید: بررسی جامع بیم دتکتورها بر اساس استاندارد ISO 7240-12

الزامات استاندارد NFPA 72 برای بیم دتکتورها

معیارهای عملکردی

• توانایی تشخیص تغییرات شفافیت هوا با دقت بالا
• برد تشخیص بین 10 تا 100 متر بسته به محیط
• امکان تنظیم حساسیت متناسب با شرایط
• بیشتر بخوانید: آشنایی با بیم دتکتورها و نحوه عملکرد آنها طبق استاندارد NFPA 72

محدودیت‌های محیطی

• عدم تأثیرپذیری از نور مستقیم خورشید گرد و غبار یا دود لایه‌ای
• عدم نصب در محیط‌های دارای لرزش شدید یا تغییرات ساختاری بدون اقدامات تثبیت‌کننده

الزامات نصب

• نصب در فضاهای مرتفع و وسیع مانند انبارها سالن‌های تولید و نمایشگاه‌ها
• فاصله بین فرستنده و گیرنده یا بازتابنده باید کل فضا را پوشش دهد
• ارتفاع نصب توصیه‌شده بین 4 تا 25 متر
• در محیط‌هایی با جریان هوای شدید نیاز به تنظیمات خاص دارند

نگهداری و تست دوره‌ای

• بررسی و آزمایش دوره‌ای برای اطمینان از عملکرد صحیح
• تمیز کردن منظم فرستنده و گیرنده جهت جلوگیری از انباشت گرد و غبار
• بررسی وضعیت هم‌ترازی بیم دتکتورها و تنظیم مجدد در صورت نیاز
• قابلیت انجام تست خودکار یا تست دستی توسط اپراتور

بیشتر بخوانید: بررسی جامع بیم دتکتورها بر اساس استاندارد UL 268

روش‌های تست و تأییدیه بیم دتکتورها بر اساس NFPA 72

استاندارد NFPA 72 روش‌هایی را برای تست بیم دتکتورها ارائه می‌دهد

• تست حساسیت تعیین مقدار کاهش نور لازم برای فعال شدن هشدار
• تست شرایط محیطی بررسی عملکرد در دما و رطوبت مختلف
• تست تأخیر زمانی کاهش هشدارهای کاذب با بررسی زمان واکنش
• تست کارایی در گرد و غبار و آلودگی محیطی ارزیابی میزان تحمل در برابر ذرات معلق

مقاومت در برابر عوامل تداخلی

بیم دتکتورها باید در برابر عوامل زیر مقاوم باشند

• نور خورشید و انعکاس‌های ناخواسته
• گرد و غبار و آلاینده‌های محیطی
• ارتعاشات و جابه‌جایی‌های سازه‌ای که ممکن است باعث عدم هم‌ترازی فرستنده و گیرنده شود

نتیجه‌گیری

رعایت استانداردهای NFPA 72 برای بیم دتکتورها نقش مهمی در افزایش ایمنی کاهش هشدارهای کاذب و عملکرد بهینه سیستم‌های اعلام حریق دارد انتخاب مناسب بیم دتکتور نصب اصولی مطابق با استاندارد NFPA نگهداری و تست‌های دوره‌ای همگی از مهم‌ترین عوامل افزایش دقت و کاهش خطای سیستم‌های اعلام حریق در ساختمان‌های صنعتی تجاری و عمومی هستند

اگر به دنبال خرید بیم دتکتور هستید، همین حالا به فروشگاه اینترنتی اسپین الکتریک مراجعه کنید. ما مجموعه‌ای از بهترین برندهای بیم دتکتور را با مناسب ترین قیمت بیم دتکتور و گارانتی اصالت کالا ارائه می‌دهیم. برای مشاهده مشخصات فنی، مقایسه مدل‌ها و ثبت سفارش آنلاین، همین حالا وارد سایت شوید و با چند کلیک ساده، خریدی مطمئن را تجربه کنید!

آیا می‌دانید حتی یک بازشوی کوچک در یک فضای محصور می‌تواند اثربخشی سیستم اطفاء حریق با گاز دی‌اکسید کربن را به‌طور کامل مختل کند؟ در شرایطی که حفظ ایمنی تجهیزات حیاتی و جلوگیری از توقف فعالیت‌های کلیدی سازمان اهمیت بالایی دارد، شناخت دقیق چگونگی عملکرد سیستم‌های CO₂ و عوامل مؤثر بر طراحی آن‌ها حیاتی است. این مقاله با تکیه بر استاندارد معتبر NFPA 12، به بررسی تأثیر بازشوها، انتخاب روش مناسب اطفاء، و نحوه محاسبه دقیق میزان گاز مورد نیاز می‌پردازد. اگر به دنبال طراحی بهینه، صرفه‌جویی در منابع و حداکثر کارایی هستید، پیشنهاد می‌کنیم تا انتهای این مطلب همراه ما باشید.

 

سیستم اطفا حریق با گاز دی اکسید کربن چیست؟

سیستم اطفا حریق با گاز دی ‌اکسید کربن یکی از پیشرفته‌ترین و موثرترین روش‌های خاموش ‌کردن آتش در فضاهای صنعتی و حساس به شمار می‌رود که بدون استفاده از آب یا کف، با جایگزین ‌کردن اکسیژن محیط با گاز CO2 موجب قطع واکنش‌های احتراق می‌شود. این سیستم به دلیل خاصیت خنثی و غیر رسانای دی ‌اکسید کربن، هیچ آسیبی به تجهیزات الکتریکی، سرورها، تابلوهای برق یا دستگاه‌های الکترونیکی وارد نمی‌کند و به همین دلیل در مراکز داده، اتاق‌های کنترل، کارخانجات پتروشیمی و انبارهای مواد شیمیایی کاربرد گسترده‌ای دارد. مکانیسم عملکرد آن به این صورت است که پس از تشخیص حریق توسط دتکتورها، گاز CO2 با فشار بالا در محیط تخلیه می‌شود، دمای شعله را به ‌سرعت کاهش داده و با کاهش غلظت اکسیژن، آتش را خاموش می‌کند.

از مزایای مهم این سیستم می‌توان به سرعت عمل بالا، عدم باقی‌ ماندن پسماند، کارایی در خاموش‌ کردن آتش‌ سوزی‌های کلاس B و C و قابلیت استفاده در محیط‌های بسته اشاره کرد. به همین دلیل سیستم اطفا حریق با گاز دی ‌اکسید کربن انتخابی ایده‌ آل برای سازمان‌ها و صنایع مدرن محسوب می‌شود که به دنبال حفاظت مطمئن، سریع و بدون خسارت به تجهیزات هستند.

 

تأثیر بازشوها بر عملکرد سیستم‌های CO₂ (مطابق با NFPA 12 ANNEX-E)

در طراحی سیستم‌های اطفاء حریق با گاز دی‌اکسید کربن، یکی از چالش‌های مهم، تأثیر بازشوهایی است که امکان بسته شدن ندارند. این مسئله می‌تواند بر میزان گاز مورد نیاز، نحوه تخلیه و اثربخشی نهایی سیستم تأثیرگذار باشد.

مطابق با ضمیمه E از استاندارد NFPA 12، این بخش اطلاعات تکمیلی در مورد آتش‌سوزی‌های سطحی ارائه می‌دهد. گرچه ضمیمه E الزام‌آور نیست، ولی راهنمایی‌های مهمی برای طراحی دقیق‌تر فراهم می‌کند.

بیشتر بخوانید: مزایای سیستم‌های اعلام حریق با سیم و بی‌سیم

۱. انتخاب بین روش غرقاب کامل و کاربرد موضعی

در آتش‌سوزی‌های سطحی، معمولاً می‌توان از روش اطفاء موضعی (Local Application) به جای غرقاب کامل استفاده کرد. انتخاب بین این دو روش باید بر اساس مقدار مورد نیاز CO₂ و نوع فضا انجام شود.

نمونه‌ای از تحلیل این انتخاب در شکل‌های E.1(a) و E.1(b) ارائه شده است که تأثیر بازشوهای بالا و پایین و جریان هوا و گاز را نمایش می‌دهند.

۲. محاسبه دی‌اکسید کربن مورد نیاز (بر حسب پوند و کیلوگرم)

مثال اول:

• نرخ خروج CO₂ از بازشدگی پایین: 17 lb/min/ft²
• مساحت بازشدگی: 5 ft²
• دی‌اکسید کربن اضافی: 85 lb
• مجموع CO₂ مورد نیاز: 111 + 85 = 196 lb

مثال دوم:

• نرخ خروج: 85 kg/min/m²
• مساحت بازشدگی: 0.5 m²
• CO₂ اضافی: 42.5 kg
• مجموع CO₂: 48.6 + 42.5 = 91.1 kg

۳. بازشوهای بزرگ‌تر و تأثیر آن‌ها

افزایش مساحت بازشوها باعث افزایش قابل‌توجه میزان CO₂ مورد نیاز می‌شود. به‌عنوان مثال:

• مساحت بازشدگی: 10 ft²
• CO₂ اضافی: 170 lb
• مجموع: 281 lb

در این حالت، چون مقدار گاز مورد نیاز از مقدار اولیه بیشتر شده است، به بخش ۶ از NFPA 12 ارجاع داده می‌شود که در آن از روش نرخ بر حجم استفاده می‌گردد.

بیشتر بخوانید: راهنمای کامل نصب سیستم اعلام حریق متعارف

۴. محاسبه نرخ تخلیه با در نظر گرفتن بازشوها

نمونه محاسبه بر اساس فوت:

• مساحت کل بازشوها: 20 ft²
• مساحت کل دیوارها: 600 ft²
• نرخ تخلیه: 0.27 lb/min/ft³
• نرخ کل: 540 lb/min
• مقدار نهایی CO₂: 270 lb
  (تقسیم نرخ بر ۲ برای تضمین اثربخشی)

نمونه محاسبه بر اساس متر:

• مساحت بازشوها: 2.0 m²
• مساحت دیوارها: 54 m²
• نرخ تخلیه: 4.4 kg/min/m³
• نرخ کل: 237.6 kg/min
• مقدار نهایی CO₂: 118.8 kg

۵. ذخیره‌سازی و تخلیه مایع

در حالت ذخیره‌سازی پرفشار، برای اطمینان از تخلیه مایع CO₂ به مدت ۳۰ ثانیه، باید مقدار گاز تا ۴۰٪ افزایش یابد. این افزایش باعث می‌شود در برخی موارد، روش کاربرد موضعی کارآمدتر از اطفاء کلی باشد.

 

راهنمای نصب سیستم اطفا حریق با گاز دی اکسید کربن

اما به منظور اینکه شاهد بهترین عملکرد از این سیستم‌ها باشید، باید فرایند نصب آن به صورت تخصصی انجام شود تا حسگرها بتوانند به خوبی خطر را شناسایی کرده و خاموش کننده‌ها نیز خطر را از بین ببرند. با ما همراه باشید تا به بررسی راهنمای نصب سیستم اطفا حریق با گاز دی اکسید کربن بپردازیم:

بررسی و تحلیل محیط مورد نظر

اولین گام در نصب سیستم اطفا حریق با گاز دی ‌اکسید کربن، انجام یک بررسی دقیق از محیط است. در این مرحله باید نوع کاربری فضا، تجهیزات موجود، منابع احتمالی آتش ‌سوزی و سطح ریسک مورد ارزیابی قرار گیرد. همچنین محاسبه حجم محیط اهمیت زیادی دارد، زیرا مقدار گاز مورد نیاز برای اطفا باید متناسب با ابعاد و شرایط فضای بسته تعیین شود. در صورتی که محیط دارای تهویه یا مسیرهای باز باشد، باید اقدامات تکمیلی مانند درز بندی انجام شود تا عملکرد سیستم به حداکثر برسد. این مرحله پایه‌ای‌ترین بخش طراحی و نصب است، زیرا تمام محاسبات بعدی بر اساس آن انجام می‌شود.

 

طراحی سیستم و انتخاب تجهیزات مناسب

پس از تحلیل محیط، مرحله طراحی سیستم آغاز می‌شود که شامل تعیین تعداد سیلندرهای CO2، مسیر لوله‌ کشی، نازل‌ها و تجهیزات کنترلی است. در این مرحله باید استانداردهای ایمنی بین ‌المللی و ملی در نظر گرفته شوند تا سیستم علاوه بر کارایی بالا، ایمنی لازم برای کارکنان را نیز فراهم کند. انتخاب تجهیزات با کیفیت مانند شیرهای اطمینان، دتکتورها، شیرهای سلونوئیدی و سیستم کنترل مرکزی نقش مهمی در عملکرد صحیح سیستم دارد. طراحی دقیق همچنین باعث کاهش هزینه‌های اضافی و افزایش طول عمر تجهیزات می‌شود.

 

نصب سیلندرها و تجهیزات ذخیره‌ سازی

در این مرحله، سیلندرهای ذخیره ‌سازی گاز دی ‌اکسید کربن در محل مناسب نصب می‌شوند. این سیلندرها باید در محیطی ایمن، خنک و با تهویه کافی قرار گیرند تا خطرات احتمالی کاهش یابد. هر سیلندر به شیرهای کنترلی و فشار سنج مجهز می‌شود تا در مواقع اضطراری تخلیه گاز به ‌درستی انجام گیرد. نصب سیلندرها باید به ‌گونه‌ای باشد که امکان دسترسی سریع برای سرویس و نگهداری وجود داشته باشد. علاوه بر این، سیستم لوله ‌کشی اصلی به مخازن متصل می‌شود تا در لحظه فعال‌ سازی، گاز با فشار مناسب به محیط هدف منتقل گردد.

 

اجرای لوله ‌کشی و نصب نازل‌ها

یکی از مهم‌ترین مراحل نصب سیستم اطفا حریق CO2، اجرای لوله ‌کشی دقیق و نصب نازل‌ها در نقاط استراتژیک است. لوله‌ها باید از جنس مقاوم در برابر فشار و خوردگی انتخاب شوند و مسیر آن‌ها به ‌گونه‌ای طراحی شود که گاز به ‌طور یکنواخت در محیط پخش شود. نازل‌ها معمولا در سقف یا نقاطی قرار می‌گیرند که پوشش کامل فضا تضمین شود. رعایت فاصله استاندارد بین نازل‌ها و اطمینان از محکم بودن اتصالات اهمیت زیادی دارد، زیرا کوچک‌ترین نشتی می‌تواند عملکرد سیستم را مختل کند.

 

نصب سیستم‌های کنترلی و دتکتورها

اما مرحله بعدی شامل نصب دتکتورهای دود، حرارت یا شعله و اتصال آن‌ها به کنترل پنل مرکزی است. این دتکتورها وظیفه تشخیص سریع حریق را بر عهده دارند و با ارسال سیگنال به پنل مرکزی، دستور تخلیه گاز صادر می‌شود. علاوه بر این، سیستم‌های هشدار دهنده صوتی و نوری نیز باید نصب شوند تا پیش از تخلیه گاز، افراد حاضر در محیط از خطر آگاه شوند و بتوانند خارج شوند. نصب سیستم کنترلی دقیق، نه ‌تنها باعث افزایش ایمنی می‌شود بلکه امکان تست و مانیتورینگ دوره‌ای را نیز فراهم می‌کند.

 

تست، راه ‌اندازی و آموزش پرسنل

آخرین مرحله نصب سیستم اطفا حریق با گاز دی ‌اکسید کربن، انجام تست‌های عملکردی و راه ‌اندازی نهایی است. در این مرحله باید تمامی اجزا شامل سیلندرها، لوله‌ کشی، نازل‌ها، دتکتورها و سیستم کنترل بررسی شوند تا از صحت عملکرد اطمینان حاصل شود. معمولا تست تخلیه آزمایشی با مقدار محدود گاز انجام می‌شود تا پخش یکنواخت CO2 بررسی گردد. پس از راه ‌اندازی، آموزش پرسنل درباره نحوه عملکرد سیستم، اقدامات ایمنی قبل و بعد از تخلیه و روش‌های نگهداری ضروری است. این آموزش‌ها تضمین می‌کند که در شرایط اضطراری، کارکنان آمادگی کامل برای مواجهه با حریق را داشته باشند.

 

مزایای طراحی سیستم اطفا حریق با دی اکسید کربن

استفاده از این سیستم‌ها نسبت به سایر سیستم‌های اطفا حریق می‌تواند مزایای متعددی را در پروسه خاموش کردن آتش و کاهش خسارات بعد از آن داشته باشد. بیایید کمی کامل‌تر به بررسی این مضووع بپردازیم:

خاموش ‌سازی سریع و موثر

یکی از بزرگ‌ترین مزایای طراحی سیستم اطفا حریق با گاز دی ‌اکسید کربن، سرعت بالای عملکرد آن در کنترل و خاموش کردن آتش است. این سیستم با آزاد سازی گاز CO2 در محیط، غلظت اکسیژن را به‌ سرعت کاهش می‌دهد و واکنش‌های شیمیایی احتراق را قطع می‌کند. در نتیجه، شعله‌های آتش تنها در چند ثانیه فروکش کرده و از گسترش حریق به سایر بخش‌ها جلوگیری می‌شود. این ویژگی، مخصوصا در فضاهای صنعتی و محیط‌هایی که وجود تجهیزات الکترونیکی حساس مطرح است، اهمیت بسیار زیادی دارد زیرا حتی چند ثانیه تاخیر می‌تواند باعث خسارت‌های سنگین شود.

 

عدم ایجاد خسارت ثانویه بر تجهیزات

بر خلاف سیستم‌های اطفا حریق سنتی مانند آب یا کف که می‌توانند به تجهیزات الکترونیکی، ماشین ‌آلات صنعتی یا اسناد مهم آسیب جدی وارد کنند، سیستم اطفا حریق با گاز دی ‌اکسید کربن هیچ‌ گونه اثر تخریبی بر تجهیزات باقی نمی‌گذارد. این گاز بی ‌رنگ و بی ‌بو است و پس از تخلیه، هیچ پسماندی در محیط به جا نمی‌گذارد. بنابراین در فضاهایی مانند دیتاسنترها، اتاق‌های سرور، مراکز مخابراتی و صنایع تولیدی که نیاز به حفاظت از تجهیزات گران ‌قیمت و حساس وجود دارد، استفاده از این سیستم بهترین گزینه به شمار می‌رود.

 

کارایی بالا در خاموش کردن آتش‌های کلاس B و C

یکی از مزایای مهم طراحی سیستم اطفا حریق با گاز دی‌ اکسید کربن، توانایی بالای آن در خاموش کردن آتش‌های ناشی از مایعات قابل اشتعال (کلاس B) و تجهیزات الکتریکی (کلاس C) است. بسیاری از سیستم‌های اطفا مانند آب، در مقابله با این نوع آتش ‌سوزی‌ها کارایی ندارند و حتی می‌توانند باعث گسترش حریق شوند. اما CO2 به دلیل خاصیت خنثی و غیر رسانا بودن، بدون ایجاد خطر برق ‌گرفتگی یا افزایش شعله، به ‌طور ایمن، آتش را خاموش می‌کند. به همین دلیل در صنایع پتروشیمی، پالایشگاه‌ها، انبارهای مواد شیمیایی و مراکز الکترونیکی، این سیستم کاربرد ویژه‌ای دارد.

 

عدم نیاز به عملیات پاک‌ سازی پس از اطفا

یکی دیگر از مزایای طراحی سیستم اطفا حریق با گاز دی ‌اکسید کربن، حذف کامل فرآیندهای پاک‌ سازی بعد از خاموش شدن آتش است. در سیستم‌های مبتنی بر آب یا پودر، پس از اطفا حریق نیاز به جمع ‌آوری، خشک ‌کردن یا تعمیر تجهیزات وجود دارد که می‌تواند هزینه و زمان زیادی به سازمان تحمیل کند. اما در سیستم CO2، چون هیچ‌ گونه ماده جامد یا مایع در محیط باقی نمی‌ماند، پس از اطفا می‌توان بدون اتلاف وقت فعالیت‌های عادی را از سر گرفت. این ویژگی برای سازمان‌هایی که حتی چند ساعت توقف در کارشان می‌تواند منجر به خسارت‌های بزرگ شود، اهمیت بالایی دارد.

 

قابلیت استفاده در محیط‌های بسته و کنترل ‌شده

سیستم اطفا حریق با گاز دی ‌اکسید کربن به دلیل مکانیزم عملکرد خود، بهترین بازدهی را در فضاهای بسته و کنترل ‌شده دارد. در این شرایط، گاز CO2 به ‌طور کامل در محیط پخش شده و اکسیژن را به حدی کاهش می‌دهد که آتش خاموش می‌شود. این ویژگی باعث می‌شود چنین سیستمی برای اتاق‌های کنترل، آزمایشگاه‌ها، اتاق‌های ژنراتور و سایر محیط‌های بسته که نیاز به حفاظت ویژه دارند، بسیار کارآمد باشد. علاوه بر این، طراحی سیستم به ‌گونه‌ای انجام می‌شود که تخلیه گاز با سرعت و فشار کنترل‌ شده انجام شده و بالاترین سطح ایمنی و کارایی فراهم گردد.

 

نتیجه‌گیری

افزایش بازشوها در فضاهایی مانند اتاق سرور، تأثیر مستقیمی بر میزان گاز دی‌اکسید کربن مورد نیاز دارد. استفاده از روش‌های طراحی دقیق و استانداردهای NFPA کمک می‌کند تا هم ایمنی تضمین شود، هم از مصرف بی‌رویه گاز جلوگیری گردد.

برای طراحی یا مشاوره در اجرای سیستم‌های اطفاء حریق با CO₂، با تیم مهندسی اسپین الکتریک تماس بگیرید.

اگر به دنبال خرید بیم دتکتو هستید، همین حالا به فروشگاه اینترنتی اسپین الکتریک مراجعه کنید. ما مجموعه‌ای از بهترین برندهای بیم دتکتور را با مناسب ترین قیمت بیم دتکتور و گارانتی اصالت کالا ارائه می‌دهیم. برای مشاهده مشخصات فنی، مقایسه مدل‌ها و ثبت سفارش آنلاین، همین حالا وارد سایت شوید و با چند کلیک ساده، خریدی مطمئن را تجربه کنید!

سوالات متداول

آیا سیستم اطفا حریق با گاز دی ‌اکسید کربن برای انسان خطرناک است؟

بله، تخلیه گاز CO2 در محیط بسته می‌تواند برای افراد خطرناک باشد زیرا با کاهش غلظت اکسیژن، احتمال خفگی وجود دارد. به همین دلیل این سیستم به حسگرها و آژیرهای هشدار مجهز است تا پیش از تخلیه، به افراد زمان کافی برای ترک محیط داده شود. رعایت استانداردها و نصب علائم هشدار دهنده در محل نصب سیستم، خطرات احتمالی را به حداقل می‌رساند.

 

در چه مکان‌هایی استفاده از سیستم اطفا حریق CO2 مناسب‌تر است؟

این سیستم بیشتر در محیط‌های بسته و حساس به آب یا پودر مانند دیتاسنترها، اتاق‌های سرور، مراکز مخابراتی، آزمایشگاه‌ها، کارخانجات پتروشیمی و اتاق‌های کنترل استفاده می‌شود. چون CO2 هیچ پسماندی باقی نمی‌گذارد، بهترین گزینه برای حفاظت از تجهیزات الکترونیکی و اسناد مهم است. در سوی مقابل، استفاده از آن در فضاهای باز یا محیط‌هایی با رفت ‌و آمد بالا کارایی کمتری دارد.

 

تفاوت سیستم اطفا حریق CO2 با سیستم‌های آبی یا پودری چیست؟

سیستم‌های آبی یا پودری عموما پس از اطفا حریق نیاز به پاک ‌سازی و تعمیر تجهیزات دارند، اما CO2 هیچ‌ گونه اثر تخریبی یا باقی ‌مانده به جا نمی‌گذارد. همچنین گاز دی ‌اکسید کربن غیر رسانا است و خطر برق‌ گرفتگی در تجهیزات الکتریکی را از بین می‌برد. همین ویژگی‌ها باعث می‌شود این سیستم برای محیط‌های صنعتی حساس به‌ ویژه حوزه برق و فناوری اطلاعات گزینه‌ای برتر باشد.

 

هزینه نصب سیستم اطفا حریق با گاز دی ‌اکسید کربن چقدر است؟

هزینه این سیستم بسته به مساحت محیط، تعداد سیلندرها، نوع تجهیزات و سطح ایمنی مورد نیاز متفاوت است. به ‌طور کلی، هزینه اولیه آن نسبت به سیستم‌های سنتی بالاتر است، اما به دلیل کاهش خسارت‌های احتمالی، عدم نیاز به پاک‌ سازی پس از اطفا و طول عمر بالا، در بلند مدت به‌ صرفه‌تر محسوب می‌شود.

 

آیا نگهداری از سیستم اطفا حریق CO2 دشوار است؟

خیر، اما نیاز به سرویس و بازرسی دوره‌ای دارد. معمولا بررسی فشار سیلندرها، تست عملکرد دتکتورها و اطمینان از سلامت لوله‌ کشی هر چند ماه یک ‌بار انجام می‌شود. این کار باعث می‌شود سیستم همیشه آماده به کار باشد و در زمان وقوع حریق، بدون مشکل عمل کند. شایان ذکر است که آموزش پرسنل برای آشنایی با نحوه استفاده و اقدامات ایمنی نیز بخش مهمی از فرآیند نگهداری است.

آتش‌سوزی یکی از بزرگ‌ترین تهدیدها برای ایمنی صنایع و محیط‌های کاری است. اگرچه پیشرفت‌های زیادی در تکنولوژی‌های اطفاء حریق صورت گرفته، اما همچنان انتخاب سیستم‌های مناسب برای هر نوع خطر آتش‌سوزی، اهمیت بالایی دارد. یکی از بهترین راه‌حل‌ها برای مقابله با آتش‌سوزی‌های سطحی، استفاده از سیستم‌ اطفاء حریق گاز پایه است. این سیستم‌ها به‌ویژه در مواردی که خطر آتش‌سوزی ناشی از مایعات قابل اشتعال، گازها یا مواد جامد کم عمق باشد، می‌توانند به‌سرعت آتش را مهار کنند.

در این مقاله از اسپین الکتریک، به بررسی ویژگی‌ها، الزامات طراحی، و عملکرد سیستم‌های اطفاء حریق گاز پایه خواهیم پرداخت و مزایا و چالش‌های این سیستم‌ها را تحلیل خواهیم کرد.

 

سیستم اطفا حریق گاز پایه چیست؟

سیستم اطفا حریق گاز پایه یکی از پیشرفته‌ترین روش‌های خاموش کردن آتش است که به جای آب یا فوم، از گازهای مخصوص برای مهار و خاموش ‌سازی حریق استفاده می‌کند. این گازها مانند CO2، FM200، Novec 1230 یا Inergen با کاهش سطح اکسیژن یا جذب حرارت شعله، باعث قطع واکنش‌های شیمیایی آتش و خاموش شدن سریع آن می‌شوند. از مهم‌ترین مزایای سیستم اطفا حریق گاز پایه می‌توان به عدم ایجاد خسارت به تجهیزات الکترونیکی و مدارهای حساس، سرعت عمل بالا در مهار آتش و جلوگیری از گسترش دود و حرارت اشاره کرد. به همین دلیل این سیستم بیشتر در اتاق سرور، مراکز داده، اتاق کنترل، موزه‌ها و مکان‌هایی که تجهیزات حساس وجود دارد استفاده می‌شود. انتخاب صحیح نوع گاز و طراحی استاندارد سیستم اطفا حریق گاز پایه می‌تواند نقشی کلیدی در افزایش ایمنی و کاهش خسارات ناشی از حوادث ایفا کند.

 

نحوه عملکرد سیستم اطفا حریق گاز پایه

نحوه عملکرد سیستم اطفا حریق گاز پایه به این صورت است که پس از شناسایی حریق توسط سیستم اعلام حریق، سیگنال هشدار به کنترل پنل مرکزی ارسال می‌شود و این پنل بلافاصله دستور فعال‌سازی سیلندرهای گاز را صادر می‌کند. گاز اطفا از طریق شبکه لوله ‌کشی و نازل‌ها به سرعت در محیط پخش می‌شود و با کاهش سطح اکسیژن یا جذب گرمای شعله، فرآیند احتراق را متوقف می‌سازد. این عملکرد هوشمند و سریع، باعث خاموش شدن آتش در همان لحظات اولیه و جلوگیری از گسترش آن می‌شود، بدون آنکه به تجهیزات حساس آسیب برساند.

 

ویژگی‌های سیستم‌های اطفاء حریق گاز پایه

یک سیستم کاربرد محلی برای اطفاء حریق گاز پایه باید ویژگی‌هایی داشته باشد که آن را قادر به ارائه حفاظت مؤثر در مواقع اضطراری کند. از جمله مهم‌ترین ویژگی‌های این سیستم‌ها می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• گاز تمیز: سیستم‌های اطفاء حریق گاز پایه از گازهای بی‌اثر یا هالوکربنی استفاده می‌کنند که برای خاموش کردن آتش به سرعت عمل می‌کنند.
• نازل‌های ویژه: نازل‌ها به‌گونه‌ای طراحی می‌شوند که گاز را به طور دقیق و مستقیم به محل آتش تخلیه کرده و از گسترش آن جلوگیری کنند.
• اتصال به لوله‌کشی ثابت: این سیستم‌ها به لوله‌کشی ثابت متصل هستند که موجب می‌شود در مواقع بحران، گاز به‌طور خودکار و مؤثر به منطقه خطر منتقل شود.

این سیستم‌ها برای اطفاء حریق‌های سطحی در مایعات قابل اشتعال، گازها و مواد جامد کم عمق طراحی شده‌اند و در مناطقی که نیاز به محافظت سریع از یک منطقه خاص دارند، استفاده می‌شوند.

بیشتر بخوانید: راهنمای جامع تأسیس و نگهداری سیستم‌های اطفاء حریق گاز پایه

الزامات طراحی سیستم‌های اطفاء حریق گاز پایه

برای بهره‌برداری مؤثر از سیستم‌های اطفاء حریق گاز پایه، باید چندین عامل طراحی و الزامات فنی مورد توجه قرار گیرد:

• میزان خطر: باید خطر به‌طور کامل ایزوله شود تا آتش از منطقه محافظت‌شده گسترش نیابد. طراحی سیستم باید به‌گونه‌ای باشد که پوشش کاملی برای همه نواحی در معرض خطر فراهم کند.
• گاز تمیز: مقدار گاز تمیز مورد نیاز باید به دقت محاسبه شود. این مقدار بر اساس نرخ تخلیه گاز و زمان مورد نیاز برای اطفاء حریق تعیین می‌شود. حداقل مقدار گاز باید 1.5 برابر حداقل مقدار لازم برای اطفاء باشد.
• نازل‌ها: انتخاب نازل‌ها باید مطابق با عملکرد گاز و نرخ تخلیه مشخص شود. نازل‌ها باید به‌گونه‌ای نصب شوند که پوشش کامل ناحیه خطر را فراهم کنند.

بیشتر بخوانید: سیستم اعلام حریق آدرس پذیر

• تخلیه گاز: نرخ تخلیه گاز از طریق نازل‌ها باید به‌گونه‌ای طراحی شود که بتواند آتش را به‌طور مؤثر خاموش کند. باید این نرخ بر اساس تأییدیه‌ها و استانداردهای صنعتی تعیین شود.
• زمان تخلیه: زمان تخلیه گاز باید برای شرایط مختلف خطر به اندازه کافی طولانی باشد. این زمان باید به‌گونه‌ای تنظیم شود
• که آتش به طور کامل خاموش شود و هیچ‌گونه بازآتش‌سوزی رخ ندهد.

راهنمای نصب سیستم اطفا حریق گاز پایه

حال یکی از سوالاتی که قطعا به وجود می‌آید این است که نحوه نصب سیستم اطفا حریق گاز پایه به چه ص.رت است؟ با ما همراه باشید تا به طور کامل به بررسی پاسخ این وسال بپردازیم:

بررسی محیط و نیاز سنجی دقیق

اولین مرحله نصب سیستم اطفا حریق گاز پایه، انجام بررسی دقیق از محیط مورد نظر است. کارشناسان باید ابعاد فضا، تعداد اتاق‌ها، نوع تجهیزات موجود و میزان حساسیت آن‌ها به آب یا رطوبت را مشخص کنند. برای مثال در اتاق سرور یا مراکز داده، انتخاب گازهایی مثل FM200 یا Novec 1230 به دلیل عدم آسیب به تجهیزات الکترونیکی توصیه می‌شود. این مرحله پایه و اساس طراحی اصولی سیستم است و اگر به ‌درستی انجام نشود، حتی بهترین تجهیزات هم نمی‌توانند عملکرد مطلوبی ارائه دهند.

 

طراحی شبکه لوله ‌کشی و نازل‌ها

در گام دوم باید نقشه‌ای مهندسی برای نصب لوله‌ها و نازل‌های پخش گاز تهیه شود. این طراحی باید به ‌گونه‌ای انجام گیرد که گاز اطفا به طور یکنواخت در تمام نقاط تحت حفاظت توزیع شود. محل نصب نازل‌ها باید بر اساس استانداردهای جهانی NFPA و BS انتخاب گردد تا هیچ نقطه‌ای بدون پوشش باقی نماند. دقت در طراحی این مرحله نقش حیاتی در اثر بخشی سیستم هنگام بروز حریق دارد.

 

انتخاب و نصب سیلندرهای ذخیره گاز

مرحله سوم مربوط به انتخاب سیلندرهای ذخیره‌ سازی گاز و محل قرارگیری آن‌ها است. سیلندرها باید از نظر ظرفیت، فشار کاری و نوع گاز کاملا با نیاز محیط هماهنگ باشند. محل نصب سیلندرها نیز باید ایمن، دور از ضربه و دارای تهویه مناسب باشد. همچنین نصب رگلاتورها و شیرهای کنترلی روی سیلندر اهمیت زیادی دارد زیرا وظیفه کنترل میزان و فشار گاز آزاد شده را بر عهده دارند.

 

نصب سیستم تشخیص و کنترل مرکزی

در این مرحله دتکتورها، سنسورها و کنترل پنل مرکزی نصب می‌شوند تا سیستم بتواند کوچک‌ترین نشانه‌های دود یا افزایش دما را شناسایی کند. کنترل پنل مرکزی نقش مغز سیستم را دارد و وظیفه هماهنگی بین دتکتورها، آژیرها و سیلندرهای گاز را بر عهده می‌گیرد. این بخش باید در محلی ایمن و در دسترس قرار گیرد تا اپراتور بتواند در مواقع اضطراری عملکرد سیستم را بررسی یا کنترل کند.

 

تست عملکرد و شبیه‌ سازی شرایط حریق

پس از نصب کامل تجهیزات، باید تست‌های اولیه و شبیه‌ سازی شرایط واقعی آتش ‌سوزی انجام شود. این تست شامل بررسی صحت عملکرد دتکتورها، پنل کنترل، فشار سیلندرها و نحوه پخش گاز از نازل‌ها است. اجرای تست‌های دوره‌ای و شبیه‌ سازی حریق یکی از بهترین راه‌ها برای اطمینان از کارایی سیستم است و از بروز خطاهای احتمالی در شرایط واقعی جلوگیری می‌کند.

 

آموزش و نگهداری دوره‌ای

و اما آخرین مرحله، آموزش پرسنل و انجام برنامه‌های منظم نگهداری است. اپراتورها باید نحوه عملکرد سیستم، روش تخلیه اضطراری و اقدامات ایمنی پس از اطفای حریق را بدانند. همچنین بازبینی دوره‌ای سیلندرها، سنسورها و سیستم‌های هشدار دهنده برای اطمینان از آماده ‌به ‌کار بودن ضروری است. بی ‌توجهی به نگهداری می‌تواند کارایی سیستم را به شدت کاهش دهد و در زمان حادثه خسارت‌های جبران ‌ناپذیری به همراه داشته باشد.

• بیشتر بخوانید: طراحی سیستم‌های اطفاء حریق گاز پایه به روش سیلاب کامل

 

راهنمای مراقبت از سیستم اطفا حریق گاز پایه

اما به منظور اینکه بتوانید شاهد بهینه‌ترین عملکرد از انواع سیستم اطفا حریق گاز پایه در مهار خطرات مربوطه داشته باشید، نیاز است که شما هم به مراقبت از این عنصر بپردازید. امروزه بهترین راهکارهای مراقبت از سیستم اطفا حریق گاز پایه شامل موارد زیر می‌شود:

بازبینی منظم سیلندرهای گاز

یکی از مهم‌ترین راهکارهای مراقبت از سیستم اطفا حریق گاز پایه، بررسی منظم فشار و وزن سیلندرهای ذخیره گاز است. سیلندرها در طول زمان ممکن است دچار کاهش فشار یا نشتی‌های جزئی شوند که در زمان حادثه مانع عملکرد درست سیستم خواهد شد. با انجام سرویس‌های دوره‌ای و استفاده از گیج‌های فشارسنج، می‌توان از سلامت سیلندرها اطمینان حاصل کرد و در صورت نیاز شارژ یا تعویض آن‌ها را انجام داد. این اقدام ساده، تضمین‌ کننده آماده ‌به‌ کار بودن سیستم در شرایط اضطراری است.

 

تست عملکرد دتکتورها و پنل مرکزی

دتکتورها و پنل مرکزی نقش حیاتی در شناسایی حریق و فعال ‌سازی سیستم دارند، بنابراین تست و کالیبراسیون آن‌ها به ‌صورت دوره‌ای ضروری است. گرد و غبار، رطوبت یا عوامل محیطی می‌توانند دقت سنسورها را کاهش دهند و باعث تاخیر در شناسایی آتش شوند. با شبیه‌ سازی شرایط دود یا حرارت می‌توان از صحت عملکرد دتکتورها مطمئن شد و هر گونه ایراد احتمالی را قبل از وقوع حادثه رفع کرد.

 

بررسی لوله ‌کشی و نازل‌ها

راهکار دیگر برای مراقبت از سیستم اطفا حریق گاز پایه، بررسی سلامت لوله‌ها و نازل‌های تخلیه است. در طول زمان ممکن است رسوب، گرد و غبار یا موانع فیزیکی باعث گرفتگی مسیرها شود و پخش یکنواخت گاز را مختل کند. تمیز کردن نازل‌ها، تست فشار در لوله‌ها و اطمینان از عدم وجود نشتی، نقش بسیار مهمی در کارایی سیستم ایفا می‌کند. این موضوع باعث می‌شود گاز در زمان حادثه به صورت یکنواخت و کامل در محیط منتشر شود.

 

ثبت گزارش‌های دوره‌ای

مراقبت از سیستم تنها به بررسی تجهیزات محدود نمی‌شود، بلکه آموزش پرسنل و ثبت دقیق گزارش‌های دوره‌ای هم اهمیت بالایی دارد. کارکنان باید با نحوه عملکرد سیستم، روش تخلیه ایمن محیط و اقدامات پس از فعال‌ سازی آشنا باشند. همچنین ثبت گزارش‌های بازرسی دوره‌ای به شناسایی نقاط ضعف و جلوگیری از تکرار مشکلات کمک می‌کند. شایان ذکر است که ترکیب آموزش و مستند سازی، تضمین می‌کند که سیستم همیشه در بهترین شرایط عملیاتی باقی بماند.

 

نتیجه‌گیری

سیستم‌های اطفاء حریق گاز پایه به عنوان یکی از راه‌حل‌های نوین و مؤثر در مقابله با آتش‌سوزی‌های سطحی شناخته می‌شوند. این سیستم‌ها می‌توانند به‌سرعت و به‌طور دقیق آتش را مهار کنند و از گسترش آن جلوگیری نمایند. طراحی و نصب این سیستم‌ها باید مطابق با استانداردهای دقیق و الزامات ایمنی صورت گیرد تا در شرایط بحرانی بهترین عملکرد را داشته باشند.

در نهایت، رعایت تمامی الزامات طراحی و ایمنی در نصب و استفاده از سیستم‌های اطفاء حریق گاز پایه، به حفاظت از پرسنل و کاهش خطرات احتمالی کمک خواهد کرد.

اگر به دنبال خرید بیم دتکتور هستید، همین حالا به فروشگاه اینترنتی اسپین الکتریک مراجعه کنید. ما مجموعه‌ای از بهترین برندهای بیم دتکتور را با مناسب ترین قیمت بیم دتکتور و گارانتی اصالت کالا ارائه می‌دهیم. برای مشاهده مشخصات فنی، مقایسه مدل‌ها و ثبت سفارش آنلاین، همین حالا وارد سایت شوید و با چند کلیک ساده، خریدی مطمئن را تجربه کنید!

سوالات متداول

۱. سیستم‌های اطفاء حریق گاز پایه چگونه عمل می‌کنند؟
این سیستم‌ها با استفاده از گازهای تمیز مانند گازهای بی‌اثر یا هالوکربنی، آتش را به‌سرعت و به‌طور مؤثر اطفاء می‌کنند. گاز از طریق نازل‌ها به‌طور مستقیم به محل آتش تخلیه می‌شود و آتش را خاموش می‌کند.

۲. چه زمانی باید از سیستم‌های گاز پایه استفاده کرد؟
این سیستم‌ها بیشتر برای اطفاء حریق‌های سطحی در مایعات قابل اشتعال، گازها و مواد جامد کم عمق که به‌طور محصور نشده‌اند، استفاده می‌شوند.

۳. الزامات ایمنی برای استفاده از این سیستم‌ها چیست؟
باید از تماس پرسنل با غلظت‌های بالای گاز جلوگیری شود. بنابراین، هنگام استفاده از این سیستم‌ها باید الزامات ایمنی برای حفاظت از پرسنل رعایت شود.

۴. زمان تخلیه گاز در این سیستم‌ها چقدر است؟
حداکثر زمان برای اطفاء حریق با گاز هالوکربنی ۱۰ ثانیه است، در حالی که برای گازهای بی‌اثر این زمان ۳۰ ثانیه است.

۵. آیا سیستم‌های اطفاء حریق گاز پایه برای همه انواع حریق‌ها مناسب هستند؟
این سیستم‌ها به‌ویژه برای حریق‌های سطحی مناسب هستند و برای برخی انواع دیگر حریق‌ها که نیاز به سیلاب کامل دارند، ممکن است کارآمد نباشند.

سیستم‌های اسپرینکلر آبی یکی از مؤثرترین ابزارهای مهار و اطفای حریق در سازه‌های ساختمانی به‌شمار می‌روند. استاندارد NFPA-13 به عنوان مرجع اصلی طراحی و نصب این سیستم‌ها، دستورالعمل‌های دقیقی برای محل نصب، فاصله‌گذاری و استثناهای مجاز ارائه می‌دهد. در این متن به بررسی الزامات اصلی محل نصب اسپرینکلرها و همچنین مواردی که نصب اسپرینکلر در آن‌ها الزامی نیست خواهیم پرداخت.

الزامات پایه‌ای محل نصب اسپرینکلرها

بر اساس بند ۹.۱ استاندارد NFPA-13، محل قرارگیری اسپرینکلرها باید به‌گونه‌ای باشد که پوشش کامل بنا را تضمین کرده و عملکرد مؤثر سیستم در هنگام بروز آتش‌سوزی را تضمین کند. مهم‌ترین الزامات به شرح زیر هستند:

1. پوشش کامل محدوده ساختمان: اسپرینکلرها باید در تمامی قسمت‌های ساختمان نصب شوند، مگر در مواردی که صراحتاً در استاندارد حذف آن‌ها مجاز اعلام شده باشد.
2. عدم تجاوز از سطح تحت پوشش مجاز: برای هر اسپرینکلر، سطح معینی جهت پوشش حریق در نظر گرفته شده که تجاوز از این محدوده می‌تواند کارایی سیستم را کاهش دهد.
3. موقعیت مناسب جهت عملکرد بهینه: اسپرینکلر باید در محلی نصب شود که در زمان بروز حریق، در کوتاه‌ترین زمان ممکن فعال شده و پخش آب به‌صورت یکنواخت انجام گیرد.
4. استثناهای مجاز بر اساس آزمایش: در موارد خاص که نتایج آزمایش نشان دهد انحراف از فواصل استاندارد با اجزای سازه‌ای تأثیری در عملکرد ندارد، نصب طبق نتایج آزمایش مجاز است.
5. انعطاف‌پذیری در فاصله با سقف: اگرچه فاصله اسپرینکلر با سقف باید در حد مجاز باشد، اما در شرایطی که محاسبات یا آزمایش‌ها عملکرد مشابه با استاندارد را نشان دهند، امکان افزایش این فاصله وجود دارد.

بیشتر بخوانید: آب‌پاش آتش‌نشانی (Sprinkler) 

محل‌های مجاز برای حذف اسپرینکلر

در بند ۹.۲، استاندارد NFPA-13 مواردی را برمی‌شمارد که در آن‌ها نصب اسپرینکلر الزامی نیست. این استثناها بیشتر مربوط به فضاهای پنهان، غیرقابل دسترسی یا دارای خطر آتش‌سوزی بسیار پایین است.

۱. فضاهای پنهان با مصالح غیرقابل احتراق یا کم‌احتراق

در فضاهایی که با مصالح غیرقابل احتراق یا کم‌احتراق ساخته شده‌اند و بار سوختی (combustible loading) کمی دارند، و همچنین دسترسی به آن‌ها محدود است، نصب اسپرینکلر الزامی نیست. این فضاها حتی در صورت وجود بازشوهای کوچک (مانند پلنوم هوا)، همچنان به عنوان فضای پنهان در نظر گرفته می‌شوند. به شرطی که مجموع مساحت بازشوها کمتر از ۲۰ درصد سطح مرزی فضا باشد و عرض شکاف‌ها از ۲۰۰ میلی‌متر بیشتر نشود.

۲. ساختارهای با فاصله محدود بین اجزا

فضاهای پنهانی که توسط استدها یا تیرهای چوبی یا فلزی تشکیل شده‌اند و فاصله بین اجزای آن‌ها کمتر از ۱۵۰ میلی‌متر است، نیازی به اسپرینکلر ندارند. زیرا در این فواصل محدود، گسترش شعله به حدی نیست که اسپرینکلر عملکرد مؤثری داشته باشد.

۳. سقف‌های متصل به تیرک‌ها و سقف‌های کاذب

اگر سقف به تیرهای چوبی یا سازه‌های مشابه مستقیماً متصل شده باشد، یا در فاصله کمتر از ۱۵۰ میلی‌متر قرار گرفته باشد، نصب اسپرینکلر در فضای بین آن‌ها الزامی نیست. همچنین، اگر سقف به تیرهای مرکب چوبی متصل شده و کانال‌های بین آن‌ها به فضاهای کوچک‌تر از ۱۶۰ فوت مکعب تقسیم شده باشند، می‌توان از نصب اسپرینکلر صرف‌نظر کرد.

۴. فضاهای پرشده با عایق غیرقابل احتراق

در مواردی که فضاهای بین تیرها با عایق‌های غیرقابل احتراق پر شده باشند، و یا از عایق‌هایی با محتوای حرارتی کمتر از ۱۰۰۰ Btu/ft² استفاده شده باشد، نیاز به اسپرینکلر نیست. حتی اگر یک فاصله هوایی حداکثر ۵۰ میلی‌متر در بالای عایق وجود داشته باشد، حذف اسپرینکلر مجاز است.

۵. فضاهای بسته کوچک

فضاهای کوچک مجزای کمتر از ۵٫۱ متر مربع که در بالای سقف‌ها یا فضاهای کاذب قرار دارند نیز از نصب اسپرینکلر معاف هستند. همچنین چاه‌های لوله‌کشی کمتر از ۰٫۹ متر مربع و ستون‌های سازه‌ای با شرایط مشابه نیز در صورت نداشتن منبع اشتعال، نیازی به محافظت ندارند.

۶. استفاده از مصالح مقاوم در برابر آتش

اگر تمامی سطوح داخلی فضاهای پنهان از موادی ساخته شده باشند که در آزمون‌های ASTM E84، UL 723 یا ASTM E2768 گسترش شعله کمی داشته باشند، یا از چوب تیمار‌شده مقاوم در برابر آتش مطابق NFPA 703 استفاده شده باشد، اسپرینکلر حذف می‌شود.

۷. پیش‌آمدگی‌های سقف و تزئینات بیرونی

پیش‌آمدگی‌های بیرونی مانند ایوان‌ها، سقف‌های تزئینی یا اجزای تزئینی نما، در صورتی که عرض آن‌ها کمتر از ۱٫۲ متر باشد و به صورت مناسب تقسیم‌بندی شده و از فضای داخلی ساختمان جدا شده باشند، می‌توانند بدون اسپرینکلر طراحی شوند.

فضاهای زیر طبقات هم‌سطح زمین

فضاهای زیر اسکله‌ها یا سکوهای بیرونی، در صورتی که برای ذخیره‌سازی استفاده نشوند، از ورود زباله‌های بادی جلوگیری شود، تجهیزات حرارتی در آن‌ها وجود نداشته باشد و کف بالای آن‌ها کاملاً درزگیر باشد، نیازی به نصب اسپرینکلر ندارند.

بیشتر بخوانید: حفاظت از حریق در انبارها: ضرورتی انکارناپذیر در صنعت مدرن

جمع‌بندی

استاندارد NFPA-13 با هدف ارتقای ایمنی، طراحی دقیق و جامعی برای محل نصب اسپرینکلرها ارائه می‌دهد. این استاندارد تلاش کرده است با در نظر گرفتن ویژگی‌های ساختاری، مصالح به‌کاررفته، حجم فضاها و خطرات محتمل، دستورالعمل‌هایی را ارائه دهد که ضمن حفظ ایمنی، از نصب غیرضروری اسپرینکلر نیز جلوگیری شود.

در پروژه‌های ساختمانی، تطابق با الزامات این استاندارد نه‌تنها به کاهش ریسک حریق کمک می‌کند بلکه بهره‌وری هزینه‌ای را نیز بهبود می‌بخشد. بررسی دقیق استثناها به طراحان این امکان را می‌دهد که در بخش‌هایی از ساختمان، از نصب اسپرینکلر صرف‌نظر کرده و هزینه‌ها را کاهش دهند، بدون اینکه ایمنی کل پروژه به خطر بیافتد. در پایان، توصیه می‌شود برای هر پروژه، تطبیق کامل طرح سیستم اسپرینکلر با آخرین ویرایش استاندارد NFPA-13 و همچنین تأییدیه سازمان‌های مرتبط صورت پذیرد. چراکه حفظ جان و مال افراد در برابر آتش‌سوزی، اولویتی غیرقابل چشم‌پوشی در طراحی هر سازه‌ای است.

اگر به دنبال خرید بیم دتکتور هستید، همین حالا به فروشگاه اینترنتی اسپین الکتریک مراجعه کنید. ما مجموعه‌ای از بهترین برندهای بیم دتکتور را با مناسب ترین قیمت بیم دتکتور و گارانتی اصالت کالا ارائه می‌دهیم. برای مشاهده مشخصات فنی، مقایسه مدل‌ها و ثبت سفارش آنلاین، همین حالا وارد سایت شوید و با چند کلیک ساده، خریدی مطمئن را تجربه کنید!