آتش سوزی در کارخانه‌ها یکی از جدی‌ترین تهدیدهایی است که می‌تواند خسارات جبران ناپذیری به جان کارکنان، تجهیزات صنعتی و سرمایه صاحبان کسب و کار وارد کند. عواملی مانند نقص در سیستم‌های برق کشی، نگهداری نا مناسب مواد شیمیایی، استفاده از تجهیزات فرسوده و حتی بی احتیاطی انسانی، از مهم‌ترین دلایل بروز حریق در محیط‌های صنعتی محسوب می‌شوند. از سوی دیگر، پیشگیری از این حوادث تنها با رعایت استانداردهای ایمنی، آموزش کارکنان و بهره گیری از سیستم‌های مدرن اعلام و اطفای حریق امکان پذیر است. امروز و در این مقاله قصد داریم به بررسی 10 علت آتش سوزی در کارخانه‌ها بپردازیم و راه‌های پیشگیری از آنها را هم مورد بررسی قرار دهیم. پس این مقاله را از دست ندهید و ما را تا پایان همراهی کنید.
مهم‌ترین علت آتش سوزی در کارخانه‌ها چیست؟
امروزه حوادث طبیعی و غیر طبیعی فراوانی وجود دارند که می‌توانند به عنوان اصلی‌ترین علت آتش سوزی در کارخانه‌ها به شمار آیند. با ما همراه باشید تا به بررسی 10 مورد از اصلی‌ترین دلایل آتش سوزی در کارخانه ها بپردازیم.
نقص در سیستم‌های برق کشی صنعتی
یکی از اصلی‌ترین دلایل آتش سوزی در کارخانه ها، وجود ایرادات مختلف در سیستم‌های برق کشی است. سیم‌های فرسوده، استفاده بیش از حد از چند راهی‌ها، بارگذاری بیش از ظرفیت روی کابل‌ها و همچنین نصب غیر اصولی تجهیزات برقی می‌تواند باعث بروز اتصال کوتاه و تولید جرقه شود. این مشکل به ویژه در کارخانه‌هایی که دستگاه‌های پر قدرت و مصرف بالای انرژی دارند بیشتر رخ می‌دهد. داغ شدن سیم‌ها و تابلو برق‌ها، در کنار گرد و غبار یا مواد قابل اشتعال محیط، شرایط را برای یک آتش سوزی گسترده فراهم می‌کند. لذا برای پیشگیری، لازم است بازرسی دوره‌ای برق صنعتی توسط کارشناسان متخصص انجام شود و از فیوزهای ایمنی و سیستم‌های ارت استاندارد استفاده گردد.
نگهداری نادرست مواد شیمیایی و قابل اشتعال
بسیاری از کارخانه‌ها از موادی مانند رنگ، حلال‌ها، سوخت، روغن و انواع ترکیبات شیمیایی استفاده می‌کنند که در صورت عدم نگهداری صحیح، به یک منبع خطر جدی تبدیل می‌شوند که همین مورد یکی از علت آتش سوزی در کارخانه‌ها به شمار می‌آید. قرار گرفتن این مواد در معرض حرارت، نور مستقیم خورشید یا حتی کوچک‌ترین جرقه می‌تواند منجر به انفجار یا آتش سوزی گسترده شود. نگهداری مواد شیمیایی باید در انبارهای ایمن، دارای تهویه مناسب و مجهز به سیستم اطفای حریق انجام گیرد. همچنین جدا سازی مواد ناسازگار و استفاده از برچسب‌های هشدار، از اقدامات ضروری برای کاهش خطر آتش سوزی در محیط‌های صنعتی است.
استفاده از تجهیزات فرسوده و بدون سرویس منظم
همانگونه که قطعا همه شما می‌دانید، ماشین آلات و تجهیزات صنعتی در اثر کار مداوم دچار استهلاک و خرابی می‌شوند. اگر این دستگاه‌ها به طور منظم سرویس و تعمیر نشوند، اصطکاک زیاد در قطعات یا نشت روغن و سوخت می‌تواند منجر به تولید حرارت یا جرقه شود. این موضوع به خصوص در کارخانه‌هایی که از دستگاه‌های سنگین مانند پرس‌ها، دیگ‌های بخار یا ژنراتورها استفاده می‌کنند اهمیت بیشتری دارد. به همین منظور، وجود یک برنامه‌ی منظم برای تعمیر و نگهداری پیشگیرانه نه تنها عمر مفید تجهیزات را افزایش می‌دهد، بلکه از بروز آتش سوزی‌های پر هزینه جلوگیری می‌کند.
بی توجهی به آموزش ایمنی کارکنان
یکی از پنهان‌ترین علت آتش سوزی در کارخانه ها، عدم آگاهی کارکنان نسبت به اصول ایمنی و نحوه استفاده صحیح از تجهیزات است. کارگران ممکن است به دلیل عدم آموزش، وسایل برقی را به درستی خاموش نکنند، مواد اشتعال زا را در مکان‌های نا مناسب قرار دهند یا در صورت وقوع آتش سوزی، نتوانند به موقع واکنش نشان دهند. آموزش‌های دوره‌ای در زمینه استفاده از کپسول‌های آتش نشانی، شناسایی علائم خطر و رعایت دستورالعمل‌های ایمنی، می‌تواند میزان ریسک بروز آتش سوزی در کارخانه‌ها را به شکل قابل توجهی کاهش دهد.
تهویه نامناسب و تجمع گازهای قابل اشتعال
امروزه و در کارخانه‌هایی که با مواد شیمیایی یا سوخت‌های فسیلی سر و کار دارند، تهویه نامناسب می‌تواند باعث تجمع گازهای خطرناک در فضا شود. این گازها در صورت رسیدن به حد انفجار (LEL) با کوچک‌ترین جرقه مشتعل می‌شوند و انفجار و آتش سوزی وسیعی را رقم می‌زنند. سیستم تهویه صنعتی باید به گونه‌ای طراحی شود که به طور مستمر هوای آلوده را خارج کرده و هوای تازه وارد محیط کند. همچنین استفاده از سنسورهای تشخیص گاز و نصب سیستم‌های هشدار دهنده از اقدامات حیاتی در این زمینه است.
سیگار کشیدن و بی احتیاطی انسانی
بی احتیاطی کارکنان یکی دیگر از رایج‌ترین علت آتش سوزی در کارخانه ها به شمار می‌رود. سیگار کشیدن در محیط‌هایی که مواد قابل اشتعال وجود دارد، یکی از مهم‌ترین نمونه‌ها است. علاوه بر آن، رها کردن وسایل گرمازا مانند فندک یا بخاری در محل کارگاه، می‌تواند منجر به ایجاد آتش شود. برای پیشگیری، لازم است مناطق سیگار کشیدن به طور مشخص تعیین و از محیط‌های تولید و انبار جدا شوند. شایان ذکر است که نصب تابلوهای هشدار و برخورد جدی با تخلفات ایمنی، در کاهش این گونه حوادث بسیار تاثیر گذار خواهد بود.
نبود یا نقص در سیستم‌های اطفای حریق
حتی اگر تمام موارد ایمنی رعایت شود، نبود سیستم اطفای حریق یا خرابی آن می‌تواند یک آتش سوزی کوچک را به یک فاجعه بزرگ تبدیل کند. کارخانه‌ها باید به سیستم‌های اطفای حریق خودکار مانند اسپرینکلر، کپسول‌های آتش نشانی و سیستم اعلام حریق مجهز باشند. بسیاری از کارخانه‌ها به دلیل هزینه، از نصب یا سرویس منظم این تجهیزات خودداری می‌کنند که این موضوع می‌تواند خسارات جبران ناپذیری به‌دنبال داشته باشد. تست و بازرسی دوره‌ای تجهیزات اطفای حریق یکی از مهم‌ترین اقدامات برای جلوگیری از گسترش حریق در صنایع است.
نگهداری غلط ضایعات و پسماندهای صنعتی
اما انباشت ضایعات چوب، کاغذ، پارچه، روغن و دیگر مواد قابل اشتعال در محیط کارخانه یکی دیگر از مهم‌ترین علت آتش سوزی در کارخانه‌ها است. بسیاری از کارخانه‌ها مدیریت صحیحی بر پسماندها ندارند و همین موضوع باعث ایجاد محیطی مستعد برای شعله ور شدن آتش می‌شود. وقتی این ضایعات در کنار منابع حرارتی یا جرقه‌های احتمالی قرار بگیرند، می‌توانند به سرعت آتش گرفته و حریق را گسترش دهند. بنابراین جمع آوری منظم زباله‌ها و انبارداری اصولی ضایعات، اقدامی حیاتی برای پیشگیری از آتش سوزی در محیط‌های صنعتی است.
گرمای بیش از حد ناشی از عملیات تولید
در برخی کارخانه‌ها مانند صنایع فلزی، ریخته گری یا شیشه سازی، فرآیند تولید با دمای بسیار بالا انجام می‌شود. اگر حرارت تولید شده به طور صحیح کنترل و مدیریت نشود، می‌تواند موجب ذوب شدن کابل‌ها، اشتعال مواد اطراف یا حتی انفجار شود. به کار گیری سیستم‌های خنک کننده، عایق کاری مناسب تجهیزات و رعایت فاصله ایمنی بین منابع حرارتی و مواد قابل اشتعال از مهم‌ترین اقداماتی است که باید در این محیط‌ها رعایت شود.
طوفان‌ها، صاعقه و عوامل طبیعی
برخی آتش سوزی‌ها ناشی از حوادث طبیعی مانند برخورد صاعقه به سقف فلزی کارخانه یا وقوع طوفان‌های شدید است. این شرایط غیر قابل کنترل می‌تواند به سرعت موجب آتش گرفتن سازه یا تجهیزات برقی شود. بهره گیری از سیستم‌های برق گیر، ارتینگ استاندارد و بیمه آتش سوزی صنعتی، راهکارهایی هستند که برای کاهش خسارات ناشی از این نوع حوادث پیشنهاد می‌شوند. پس فراموش نکنید که حوادث طبیعی مختلف نیز می‌توانند در دسته مهم‌ترین علت آتش سوزی در کارخانه‌ها قرار بگیرند و باید توجه بالایی به آنها صورت گیرد.
بیشتر بخوانید: دتکتور حرارتی خطی آنالوگ قابل ریست چیست و چه کاربردی دارد؟
راهکارهای پیشگیری از آتش سوزی در کارخانه‌ها
حال که به طور کامل با علل آتش سوزی در کارخانه‌ها آشنا شدید، بد نیست کمی نیز به بررسی راهکارهایی بپردازیم که می‌توانند از بروز علت آتش سوزی در کارخانه‌ها جلوگیری به عمل آورند:
استفاده از سیستم‌های برق کشی استاندارد و ایمن
یکی از مهم‌ترین اقدامات برای پیشگیری از آتش سوزی در کارخانه‌ها، استفاده از کابل‌ها، تابلو برق‌ها و تجهیزات الکتریکی استاندارد است. برق کشی‌های غیر اصولی یا سیم‌های فرسوده می‌توانند به سرعت داغ شده و جرقه ایجاد کنند. نصب فیوزهای محافظ جان، استفاده از کابل‌های نسوز و اجرای سیستم ارتینگ صنعتی، احتمال وقوع حریق را به حداقل می‌رساند. همچنین توصیه می‌شود بازبینی دوره‌ای سیستم برق توسط متخصصان انجام گیرد تا علت آتش سوزی در کارخانه‌ها شناسایی شده و از بروز آن جلوگیری شود.
آموزش دوره‌ای کارکنان در زمینه ایمنی
همانطور که می‌دانید، کارکنان، اولین خط دفاعی در برابر حوادث هستند. اگر نیروهای انسانی با اصول ایمنی و نحوه مقابله با آتش سوزی آشنا باشند، می‌توانند در شرایط بحرانی، واکنشی سریع و تاثیر گذار داشته باشند. آموزش کار با کپسول آتش نشانی، نحوه تخلیه اضطراری، شناسایی مواد خطرناک و رعایت نکات ایمنی در کارگاه، از مواردی است که باید به طور مستمر برگزار شود. این آموزش‌ها نه تنها علت آتش سوزی در کارخانه‌ها را کاهش می‌دهند، بلکه خسارت‌های ناشی از آن را نیز محدود می‌کنند.
نگهداری ایمن مواد شیمیایی و قابل اشتعال
مواد شیمیایی و سوخت‌های صنعتی باید در انبارهای ایمن، مقاوم در برابر حرارت و دارای تهویه مناسب نگهداری شوند. استفاده از ظروف مقاوم، برچسب گذاری صحیح و جداسازی مواد نا سازگار از یکدیگر، از اقدامات حیاتی در این زمینه است. اگر این مواد به درستی ذخیره سازی نشوند، حتی یک جرقه کوچک می‌تواند منجر به انفجار و آتش سوزی گسترده شود. ایجاد سیستم مدیریت مواد خطرناک (MSDS) در کارخانه‌ها، یکی از استانداردهای جهانی برای کاهش ریسک حریق محسوب می‌شود.
نصب و نگهداری سیستم‌های اعلام و اطفای حریق
وجود سیستم‌های مدرن اعلام و اطفای حریق، نقشی حیاتی در کاهش خسارات دارد. نصب اسپرینکلرهای خودکار، آشکارسازهای دود و حرارت و همچنین داشتن کپسول‌های آتش نشانی در نقاط استراتژیک کارخانه، از ملزومات ایمنی است. نکته مهم این است که این تجهیزات باید به طور منظم تست و سرویس شوند، زیرا خرابی آنها در زمان حادثه می‌تواند پیامدهای جبران ناپذیری داشته باشد. شایان ذکر است که استفاده از سیستم‌های هوشمند اعلام حریق در کارخانه‌های بزرگ، راهکاری هوشمندانه برای کنترل سریع آتش است. در صورتی که تمایل به خرید انواع سیستم اعلام حریق دارید، می‌توانید با ما در مجموعه اسپین الکتریک همراه باشید.
برنامه ریزی برای تعمیر و نگهداری منظم تجهیزات
ماشین آلات صنعتی در صورت خرابی یا فرسودگی می‌توانند منبع ایجاد جرقه و حرارت باشند. برای پیشگیری، کارخانه‌ها باید برنامه‌ای منظم برای تعمیر و نگهداری پیشگیرانه داشته باشند. تعویض به موقع قطعات فرسوده، روغن کاری تجهیزات و بررسی عملکرد سیستم‌های حرارتی، باعث کاهش احتمال بروز حریق می‌شود. این اقدام نه تنها به ایمنی کمک می‌کند، بلکه بهره وری کارخانه را نیز افزایش داده و از توقف‌های ناگهانی تولید جلوگیری می‌کند.
بهبود تهویه و کنترل گازهای خطرناک
به طور کلی، در کارخانه‌هایی که با گازها یا مواد شیمیایی سر و کار دارند، تهویه نقش بسیار مهمی در پیشگیری از علت آتش سوزی در کارخانه‌ها دارد. قطعا شما هم می‌دانید که تجمع گازهای قابل اشتعال در محیط بسته می‌تواند به یک انفجار بزرگ منجر شود. نصب سیستم‌های تهویه صنعتی قدرتمند، استفاده از سنسورهای تشخیص گاز و طراحی مسیرهای جریان هوا به صورت اصولی، از الزامات ایمنی در این محیط‌ها است. پس فراموش نکنید که با این روش، احتمال تجمع گاز و خطر آتش سوزی به حداقل می‌رسد.
تدوین و اجرای طرح مدیریت بحران و مانورهای ایمنی
حتی اگر تمام اقدامات ایمنی رعایت شود، باز هم احتمال وقوع علت آتش سوزی در کارخانه‌ها وجود دارد. به همین دلیل داشتن یک طرح مدیریت بحران و برگزاری مانورهای منظم ایمنی اهمیت بسیار زیادی دارد. در این طرح باید مسیرهای خروج اضطراری، نقاط امن، تیم‌های امداد داخلی و روش‌های مقابله با آتش سوزی مشخص شود. مانورهای دوره‌ای به کارکنان کمک می‌کند تا در شرایط واقعی، بدون استرس و با سرعت عمل مناسب واکنش نشان دهند. در پایان لازم است بگوییم که این اقدام می‌تواند خسارات انسانی و مالی را به طور بسیار قابل توجهی کاهش دهد.
بیشتر بخوانید: دتکتور حرارتی خطی در حفاظت از انبارها و آشیانه‌ها با استفاده از فناوری فیبر نوری
بهترین ارائه دهنده سیستم‌های جلوگیری از آتش سوزی در کارخانه‌ها
مجموعه اسپین الکتریک به عنوان یکی از پیشروترین شرکت‌های فعال در حوزه تجهیزات ایمنی صنعتی، تخصص ویژه‌ای در طراحی و اجرای سیستم‌های جلوگیری از آتش سوزی در کارخانه‌ها دارد. مجموعه ما با بهره گیری از تکنولوژی‌های روز دنیا و رعایت استانداردهای بین المللی، خدماتی جامع شامل نصب سیستم‌های اعلام و اطفای حریق هوشمند، بهینه سازی زیرساخت‌های برق صنعتی و ارائه راهکارهای اختصاصی برای هر نوع کارخانه را ارائه می‌دهد. تیم متخصص اسپین الکتریک با تجربه گسترده در صنایع مختلف، بهترین مشاوره‌ها را برای کاهش ریسک علت آتش سوزی در کارخانه‌ها و همچنین حفاظت از جان و مال کارکنان و کارفرمایان فراهم می‌کند. لازم به ذکر است که انتخاب اسپین الکتریک به منزله تضمین امنیت، افزایش بهره وری و آرامش خاطر در محیط‌های صنعتی خواهد بود.
کلام پایانی
همانگونه که دیدید در این مقاله به بررسی 10 مورد از مهم‌ترین دلایل آتش سوزی در کارخانه ها پرداختیم. دانستیم که با توجه به گستردگی فعالیت‌های صنعتی، علل آتش سوزی در کارخانه ها خطری است که نمی‌توان آن را نادیده گرفت. لذا بررسی علت آتش سوزی در کارخانه‌ها مانند نقص برق، تهویه نامناسب، نگهداری اشتباه مواد شیمیایی و عوامل انسانی و طبیعی نشان می‌دهد که تنها راه مقابله با این تهدید، پیشگیری هوشمندانه و اجرای برنامه‌های ایمنی جامع است. استفاده از سیستم‌های استاندارد اعلام و اطفای حریق، آموزش دوره‌ای کارکنان و سرویس منظم تجهیزات، کلیدهایی هستند که می‌توانند از خسارات مالی و جانی سنگین جلوگیری کنند.
ما در مجموعه اسپین الکتریک آماده‌ایم تا تماما به شما در حفظ محیط صنعتی‌تان در برابر حریق کمک کنیم. کافیست با ما تماس بگیرید. از همراهی شما متشکریم.
